2. P. R. 01imxo‘jayeva —

Kanalar qanday nafas oladilar?

A. Jabralari bilan. B. Traxeyalari bilan. D. 0‘pkalari bilan. E. Ba’zilari tanasi bilan. F. В va E javoblar to‘g‘ri.

2. 
   Qishloq kanasi:
   

А. Капа qaytalama terlamasini qo‘zg‘atadi. B. Ensefalit qo‘zg‘atuvchisining tashuvchisi. D. Ensefalitni qo‘zg‘atadi. E. Капа qaytalama terlamasi qo‘zg‘atuvchisining tashuvchisi. F. Qi- chimaning qo‘zg‘atuvchisi.

3. 
   Капа toshmali terlamasi qo‘zg‘atuvchisining tashuvchisini ko‘rsating:
   

A. Tayga kanasi. B. It kanasi. D. Dermatsentor kanasi. E. Qishloq kanasi. F. Qichima капа.

4. 
   Kanalar morfologiyasida noto‘g‘ri javobni toping:
   

A. Traxeyalari bilan nafas oladi. B. Ayirish a’zolari — protonefridiyalar. D. Kanalar ayrim jinslidir. E. Rivojlanishi metamorfoz yo'li bilan kechadi. F. Rikketsiozlarni qo‘zg‘atadi.

5. 
   Qichima qo‘zg‘atuvchisi xarakteristikasida noto‘g‘ri javobni ko‘rsating:
   

A. Odamning spetsifik paraziti hisoblanadi. B. Ko‘zlari yo‘q. D. Butun tanasi bilan nafas oladi. E. Teri leyshmaniozi qo‘zg‘atuvchsini tashib yuradi. F. Kaftning orqa tomonida ko'proq uchraydi.

6. 
   Kanalar odamga kasallikni qanday yuqtiradi?
   

A. Lichinkasi chaqqanida. B. Nimfasi chaqqanda. D. Imagosi chaqqanida. E. Har qanday rivojlanish bosqichidagi капа qon so‘rganida. F.Kanalar kasallik yuqtirmaydi, o'zlari kasallik qo‘zg‘atadi.

7. 
   Qichimaga tashhis qanday qo'yiladi?
   

A. Siydikni tekshirib, kanalarni topish orqali. B. Qonni analiz qilish orqali. D. Axlatni tekshirish orqali. E. Teridan surtma olib,

20 — Tibbiy biologiya va genetika uning rivojlanish bosqichlarini to pish orqali. F. Serologik reak- siyalar orqali.

8. 
   Kanalar qanday rivojlanadi?
   

A. Metamorfozsiz. B. Metamorfoz yo‘li bilan. D. Metamorfozli va metamorfozsiz rivojlanuvchi turlari bor. E. To‘g‘ri rivojlanish orqali. F. Partenogenez usuli bilan.

9. 
   Kanalar rivojlanishi bosqichlari ketma-ketligini to‘g‘ri ko‘rsating:
   

A. Imago, tuxum, nimfa, lichinka. B. Tuxum, lichinka, imago, nimfa. D. Lichinka, nimfa, tuxum, imago. E. Tuxum, lichinka, nimfa, imago. F. Nimfa, tuxum, lichinka, imago.

10. 
    Odamnlng spelsifik ektoparazilini ko'rsating:
    

A.Tayga kanasi. B. Qichima капа. D. Dermatsentor. E. Qishloq kanasi. F. It kanasi.

35. 
    mavzu. MALL A SUVARAK (BL ATTA
    GERMANICA)
    

Tip: Arthropoda — Bo‘g‘imoyoqlilar.

Kenja tip: Tracheata — Traxeya bilan nafas oluvchilar.

Sinf: Insecta — Hashoratlar.

Tur 1. Blatta germanica — Malla suvarak, kasallik qo‘zg‘atuvchilarning mexanik tashuvchisi.

Tur 2. Cimex lectularius — O‘rin-ko‘rpa qandalasi, ektoparazit.

Turkum: Anoplura — Bitlar.

Tur 1. Pediculus capitis — Bosh biti, pedikulez qo‘zg‘atuvchisi, qaytalama va toshmali terlama kasalliklar qo‘zg‘atuvchilarining tashuvchisi.

Tur 2. Pediculus vestimenti — Kiyim-kechak biti, pedikulez qo‘zg‘atuvchisi, qaytalama va toshmali terlama kasalligining qo‘zg‘atuvchilarining tashuvchisi.

Tur 3. Phthirus pubis — Qov biti, ektoparazit.

Mavzuning mazmuni.

Traxeyalilar (Traheata) kenja tipi.

Traxeyalilar kenja tipi 2 ta sinfga ajratiladi: 1. Ko‘poyoqlilar (Miriapoda). 2. Hashoratlar (Insecta). Ko‘p oyoqlilar sinfida ko‘p zaharli turlar (skolopendralar) mavjud. Hashoratlar sinfi muhim tibbiyot ahamiyatiga ega.

Hashoratlar (Insecta) sinfi.

Turlari soni 1 mln ga yaqin. Hamma turlar biologik progress holatida.

Tanasi bosh, ko'krak va qorin qismlaridan tashkil topgan. Boshida sezgi a’zolari va murakkab og‘iz apparati joylashadi. Og‘iz apparatining tuzilishi oziqlanish tipiga bog‘liq.

Ko‘kragi uch bo‘g‘imga ajralgan, har bir bo‘g‘imda bir juft oyoq rivojlangan. Ko'pchilik turlarda 2 va 3 bo‘g‘imlarda bir juftdan qanoti bor. Ammo qanotsiz yoki qanoti reduksiyalangan turlar ham mavjud.

Qorin qismi har xil turlarda farqlanadigan va 6 dan 12 tagacha bo‘g‘imlardan tashkil topgan.

Hazm sistemasi boshqa bo‘g‘imoyoqlilarga qaraganda ancha dif f erensiatsiyalashgan.

Qon aylanish sistemasi sust rivojlangan, asosan ovqat moddalarini va metabolitlar mahsulotlarini tashish vazifasini bajaradi.

Nafas sistemasi juda tarmoqlangan traxeyalardan tashkil topgan. Qon aylanish sistemasining kislorod bilan ta’miniash funksiyasini traxeyalar bajaradi. Ayirish sistemasi malpigiy naychalari yoki yog* tanachalaridan tuzilgan.

Nerv sistemasi juda yaxshi rivojlangan. Sefalizatsiya jarayoni yaxshi ko'rinib turadi. Bosh miyasi 3 ta bo‘limga differen- siatsiyalangan. Neyrosekretor hujayralar yaxshi rivojlangan. Ular tullash jarayonini nazorat qiluvchi bezlar faoliyatini boshqaradi. Ko‘p turlarda murakkab ko'zlar rivojlangan, ba’zilari ranglarni ajrata olish xususiyatiga ega.

Hashoratlarda hulqning murakkab shakllari (nasldan naslga o‘tuvchi instinktlar) va jinsiy dimorfizm yaxshi rivojlangan.

Rivojlanishi to'liq yoki to‘liqmas metamorfoz yo‘li bilan kechadi. Ba’zi turlarida partenogenez kuzatiladi.