2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

12.8-rasm Torakobraxial bog‘lam
. 
Ikkinchi yo‘l birinchisining davomi bo‘lib, u kasal tomondagi qo‘ltiq osti 
chuqurchasidan orqaga o‘tib pastga tushadi, tirsakka uning orqasidan o‘tib, oldinga 
yo‘naltiriladi va bilakdan bilak bo‘g‘imiga yaqin joydan o‘tib, sog‘lom tomondagi qo‘ltiq osti 
chuqurchasi orqali orqa tomonga o‘tadi. Birinchi va ikkinchi yo‘llar yelka vabilakning to‘liq 
immobilizatsiyasi ta’minlangunga qadar bir necha bor takrorlanadi. Ikkinchi variantdagi 
birinchi yo‘l yuqoridagidek, ikkinchi yo‘l bilakni ko‘tarib turib, tepaga qarab qiyshiq tarzda 
sog‘lom yelka ustiga yo‘naladi. Bu bog‘lamlar o‘mrov, yelka, bilak suyaklarining 
sinishlarida, yelka va tirsak bo‘g‘imlarining shikastlanishlarida immobilizasiya shinalari 
bo‘lmagan taqdirda qo‘llaniladi.
Sopqonsimon bog‘lam
– 
bunday bog‘lamlar asosan burun, dahan, ensa va peshona 
sohasiga qo‘yiladi. Sopqonsimon bog‘lam deyilganda – o‘rtasi tutashgan va ikki tomoni 
uzunasiga kesilgan bint yoki boshqa matodan tayyorlangan bog‘lam tushuniladi.
Ushbu bog‘lam qo‘yilganda, albatta, uning so‘ngi qismlari bir-biri bilan bog‘lanadi.
T-shaklidagi bog‘lamlar
 
chot va orqa chiqarish teshigi sohasiga qo‘yiladi. U keng doka 
tasmadan tashkil topib, uning bir tomoniga gorizontal tasma (belbog‘) mahkamlanadi. 
Dokaning pastki uchi bir oz uzunlikda 2 ta tasmaga ajratib qirqiladi. Gorizontal tasma tana 
atrofida aylantirib bog‘lanadi, vertikal qismi orqa tomondan pastga tushirilib, chot qismidan 
o‘tib, qorinning oldingi tomonidan belbog‘ga bog‘lab qo‘yiladi. 
Bintli bog‘lamlar
.
 
Bintlar ingichka (3–5–7 
sm
), keng (15–16 
sm
) va o‘rtacha (10–12 
sm
) bo‘ladi. Ingichka bintlar qo‘l va oyoq barmoqlarini; o‘rtacha bintlar 100 boshni, 
panjalarni, bilakni, oyoq panjasini, boldirni; keng bintlar ko‘krak.To‘g‘ri qo‘yilgan bintli 
bog‘lam desmurgiyaning quyidagi asosiy talablarini qondirishi kerak: tananing kasal qismini 
to‘liq yopishi; qon va limfa aylanishini buzmasligi; bemor uchun qulay bo‘lishi; imkoniyat 
boricha estetik jihatdan chiroyli bo‘lishi lozim. 

---