2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

Universitet O’UBB: __________________dots. P.R.Qurbonov 
Imzo 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

4 
 
 
O‘UM MUNDARIJASI 
№ 
BO‘LIMLAR 
betlar 
1 
O‘MMning kelishilgan varag‘i 
2 
2 
O‘MM ning mundarijasi 
3 
3 
O‘quv materiallar 
4 
3.1. Nazariy mashg‘ulotlar mazmuni 
5 
3.2 Amaliy, laboratoriya va seminar mashg‘ulotlari 
mavzulari 
156 
4 
Mustaqil ta’lim mashg‘ulotlari 
204 
5 
Glossariy 
206 
6 
Ilovalar 
216 
6.1 Testlar 
216 
6.2 Qisqartma so’zlar izohi 
246 
6.3 Fan bo‘yicha talabalar bilimini baholash va nazorat 
qilish me’zonlari 
249 
6.4 Asosiy va qо‘shimcha о‘quv adabiyotlar va axborot 
manbaalari 
252 
6.5 Fan dasturi 
253 
6.6 Ishchi fan dasturi 
266 

---

5 
 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
 
OLIY VА O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
 
QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI 
MEHNAT TA’LIMI KAFEDRASI 
 
 
 
 
 
 
«HAYOT FAOLIYAT XAVFSIZLIGI» 
fanidan
NAZARIY MASHG‘ULOTLAR MAZMUNI 
(tayanch ma’ruzalar matni) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
QARSHI-2021 

---

6 
 
Nazariy (ma’ruza) mashg‘ulotlarning mavzulari, maqsadi va ularga 
ajratilgan soat
(24-soat) 
3-kurs 5-semestr 
№ 
Mavzular mazmuni 
Mashg‘ulotlar maqsadi 
Ajratilgan 
soat 
1-Modul. Hayot faoliyati xavfsizligining nazariy asoslari 
1 
“Hayot faoliyati 
xavfsizligi” faniga 
kirish 
 
Hayot 
faoliyati 
xavfsizligini 
ta’minlash. Hayot faoliyati xavfsizligi 
haqida tushuncha. Hayot faoliyati 
xavfsizligining asosiy tushunchalari va 
terminlari. Hayot faoliyati xavfsizligi 
tarkibiy qismlari va ularning tekshirish 
obyektlari. Hayot faoliyati xavfsizligi 
nazariy asoslari. 
2 
2 
 Hayot faoliyati 
xavfsizligining 
huquqiy asoslari. 
. 
 
Hayot faoliyati xavfsizligining huquqiy 
asoslari, mazmuni. Ishlab chiqarishda 
faoliyat 
xavfsizligini 
ta’minlash 
bо‘yicha qabul qilingan asosiy qonunlar, 
standartlar, 
nizomlar, 
qoidalar 
va 
meyoriy hujjatlar tizimi. 
2 
3 
 Faoliyat xavfsizligini 
ta’minlashning 
ergonomika va 
psixologik asoslari
. 
 
Faoliyat xavfsizligini ta’minlashning 
ergonomika asoslari asosiy prinsip va 
usullari. 
Faoliyat 
xavfsizligi 
psixologiyasi. Inson faoliyatini tashkil 
qilishning 
psixologik 
jihatlari. 
Ish 
joylarini estetik jihatdan jihozlash 
2 
2-modul. Ishlab chiqarishda faoliyat xavfsizligini boshqarish tizimi 
4 
 Ishlab 
chiqarishda 
faoliyat 
xavfsizligini 
boshqarish 
tizimini 
tashkil qilish
. 
Ishlab 
chiqarishda 
sodir 
bo’ladigan 
baxtsiz hodisalar va 
kasb kasalliklari
. 
Ishlab chiqarishda faoliyat xavfsizligini 
boshqarish 
tizimi, 
xavfsizlikni 
ta’minlashga 
oid 
tadbirlarini 
rejalashtirish. Ishlab chiqarishda faoliyat 
xavfsizligini 
boshqarish 
tizimini 
mablag‘ bilan ta’minlash. 
Ishlab 
chiqarishda 
mehnat 
qobilyatini 
yo’qotilishi. 
Faoliyat 
jarayonida sodir bo’ladigan avariyalar. 
Ishlab chiqarishda faoliyat jarayoni 
vaqtida 
yuzaga 
keladigan 
2 

---

7 
 
. 
jarohatlanishlar va kasb kasalliklari. H-1 
shakldagi 
dalolatnomani 
to’ldirish 
tartibi.
5 
Ishlab chiqarishning 
sanitariyasi va 
gigiyenasi meyorlari, 
mazmuni
. 
Ishlab chiqarish 
changlari va zaharli 
moddalarning inson 
organizmiga salbiy 
ta’siri, ularga qarshi 
chora-tadbirlar
. 
 
Texnosferada 
havo 
muhitining 
kо‘rsatkichlari, 
ularning 
mehnat 
faoliyatiga 
ta’siri, ishlab chiqarish 
mikroiqlimining gigiyenik meyorlari, 
ularning inson organizmiga ta’siri. 
Ishlab chiqarishda mо‘tadil ob-havo 
sharoitini yaratish.
Ishlab chiqarish changlari moddalarning 
inson 
organizmiga 
salbiy 
ta’siri. 
Changlarga qarshi chora-tadbirlar. Ishlab 
chiqarish jarayonlarida zararli omillar va 
ulardan himoyalanish tadbirlari. Ishlab 
chiqarishda zararli moddalar va ulardan 
himoyalanish usullari.
2 
6 
Ishlab chiqarish 
korxonalarini 
shamollatish va 
yoritish tizimi.
Ishlab chiqarishda 
shovqin va titrash
. 
 
Ishlab 
chiqarish 
korxonalarini 
shamollatish tizimi ularning turlari. 
Umumiy va mahalliy shamollatishning 
mohiyati. Ishlab chiqarishda yoritish va 
uni meyorlari. Tabiiy va sun’iy yoritish. 
Yoritishga 
qо‘yiladigan 
sanitar-
gigiyenik talablar. Yoritish vositalari va 
turlari. 
Shovqin va titrash inson organizmiga 
zararli ta’siri. Yuzaga kelish sabablari va 
manbalari. 
Shovqin 
va 
titrashni 
tasniflash, muhofaza chora-tadbirlarini 
belgilash. Ultra va infratovushlarning 
inson organizmiga zararli ta’siri. Yuzaga 
kelish 
manbalari 
va 
sabablari. 
Himoyalanish vositalari.
2 
7 
Ishlab chiqarishda 
zararli nurlanishlar, 
ularning hususiyatlari 
va inson organizmiga 
ta’siri
. 
 
Ishlab chiqarishda zararli nurlanishlar, 
ularning 
hususiyatlari 
va 
inson 
organizmiga ta’siri. Yuzaga kelish 
manbalari va sabablari. Ularni tasniflash 
va meyorlash. Nurlanish manbalari va 
ulada 
ishlovchilarning 
xavfsizligini 
ta’minlash.
2 

---

8 
 
8 
Ishlab 
chiqarishda 
elektr 
xavfsizlik 
asoslari
. 
 
Ishlab chiqarishda elektr xavfsizlik 
asoslari. Elektr tokidan muhofazalanish 
usullari. Yerga ulab muhofazalanish 
tadbirlari. Inson tanasiga elektr tokiga 
ko’rsatayotgan qarshiligi.
2