2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Begona o„tlarga qarshi kurashish. 
Begona o„tlarga qarshi ekishdan oldin 
treflan (3-5 l/ga), maysalanishdan oldin 2,4 D 500 (1,6-2,0 l/ga) bilan ishlanadi.
Sug„orish. 
Maysalanish boshlanganda qator orasiga ishlov beriladi va 3-4 
marta sug„oriladi. Gullash va meva hosil qilish davrida ikki marta sug„oriladi.
Hosilni yig„ish. 
O„simlikda 4-5 ta chinbarg rivojlanganda asosiy poya va 
yon shoxlarning uchlari chilpiladi, bu tez rivojlanishga yordam beradi.

---

362 
Bir vaqtda etilishi uchun defolyasiya qilinadi, buning uchun 10-15 kg 100 l 
suvga magniy xlorati qo„llaniladi. Barglari 8-10 kundan keyin quriydi va to„kiladi.
Hosil KKS-6 KKS-9 kombaynlari yordamida yig„iladi yoki shingillar kesib 
olinadi, quritiladi, yoriladi va don tozalash mashinalarida tozalanadi. Saqlanadigan 
urug„larning namligi 8% dan oshmasligi lozim.
 
7.8. RAPS 
Ahamiyati
. 
Urug„ tarkibida 32-50% moy, 23% oqsil bo„ladi. Moyi yarim 
quriydigan, oziq-ovqatda va texnikada ishlatiladi. Rapsdan ko„kat kam olinadi 
hamda ko„k o„g„it (siderat) sifatida ishlatiladi. Moy olingandan keyin qoladigan 
kunjara va shroti yuqori to„yimli ozuqa hisoblanadi, ularning tarkibida 45% gacha 
oqsil bo„ladi.
Sistematikasi
. 
Raps karamdoshlilar 
Brassicaceae
oilasiga
, Brassica napus L. 
Ssp. oleifera Metig 
avlodiga mansub bo„lib, bir yillik o„simlikdir. 
Biologiyasi
. Kuzgi raps mo„tadil iqlim mintaqasida ekiladi, namsevar 
o„simlikdir, unumdor yerda yaxshi o„sadi. O„zbekistonda ko„kat olish uchun oraliq 
ekin sifatida ekiladi.
Urug„ hosili 1,5-2,5 t/ga, ko„kat hosili 15-25 t/ga bo„ladi.
Navlari:
“Yasna” va “Inna” navlari 2015 yilgi Davlat Reestriga kiritilgan va 
Toshkent viloyati bo„yicha sug„oriladigan yerlarda asosiy muddatlarida, ko„k 
massa uchun yetishtirish tavsiya etiladi.