2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

BAHORGI RAPS 
Ahamiyati
. 
Kuzgi rapsga qaraganda tashqi sharoitga kam talabchan, urug„ 
tarkibida 35-40% kech quriydigan moy, 21% oqsil va 17-18% uglevod mavjud. 
Moyi texnikada ko„proq qo„llaniladi. Ko„kati mollarga yaxshi ozuqa bo„ladi. 
Tarkibida 4,9-5,1% oqsil mavjud.
Biologiyasi
. Bahorgi raps bir yillik o„tsimon o„simlik. 1000 ta urug„ining 
vazni 2,6-5,0 g. O„sish davri 95-110 kun davom etadi.
Bahorgi raps sovuqqa chidamli, urug„i 1-3 
o
C da unib chiqadi, maysa -3 -5 
o
C ga, yetilgan o„simligi -8 
o
C gacha sovuqqa bardosh beradi. Raps namsevar, 
tuproq unumdorligiga talabchan emas.
Ekish. 
Bahorgi rapsning urug„i erta bahorda ekiladigan ekinlar bilan bir 
vaqtda ekiladi. Raps oddiy yoppasiga qatorlab yoki keng qatorlab 60 sm ga ekiladi. 

---

364 
Yoppasiga qatorlab ekilganda gektariga 3-4 mln. dona, keng qatorlab ekilganda 
2,0-2,5 mln. dona urug„ ekiladi. Ekish chuqurligi 3-4 sm.
Begona o„tlarga qarshi kurashish. 
Begona o„tlarga qarshi maysalanish 
davrida borona qilinadi. Keng qatorlab ekilganda qator orasi kultivatsiya qilinadi. 
Kasallik va hasharotlarga qarshi kuzgi raps ekinida qo„llanadigan kimyoviy 
vositalar shuningdek, mashina va kombaynlar ham bahorgi rapsda ham ishlatiladi.
Hosilni yig„ish. 
Bahorgi rapsning etilishi ham har xil vaqtda kuzatiladi. 
Hosil bir yoki ikki bosqichli usulda don kombayni yordamida yig„iladi. 
Saqlanadigan urug„ning namligi 8-10% dan oshmasligi talab qilinadi.
7.9. EFIRMOYLI EKINLAR 
KASHNICH
.
 Ahamiyati
. 
Kashnich efir moyli ekinlarga kiradi. Mevasining 
tarkibida 1,4-2,1% efir va 11-27% texnik moyi bo„ladi. Moyi tarakibida 60-70% 
linalol spirti, kunjarasida 18-20% moy qoladi, u matbaachilikda va to„qimachilik 
sanoatida ishlatiladi. Kashnich guli asalchil bo„lib, ko„kati va urug„i zirovar 
sifatida oziq-ovqatda ishlatiladi.