2-Mavzu: Transport vositalarida ishlatiladigan moylash materiallari. Maxsus texnik suyuqliklar

Sintetik moylar
kimyoviy yoki neft-kimyoviy sintez usullari bilan olingan
moylash moylaridir. Ular neft moylariga nisbatan sezilarli afzalliklarga ega (ish
haroratining keng diapazoni, vakuum barqarorligi, kuchli oksidlovchilarga
chidamliligi, kauchuklar bilan reaktsiyaning yo'qligi), bu ularni neft moylarini
ishlatish qiyin bo'lgan qiyin sharoitlarda ishlatishga imkon beradi: dvigatellarda.
zamonaviy samolyotlar, vertolyotlar va raketalar, yuqori kuchlanishli elektr
jihozlarida. Ular, shuningdek, elektr izolyatsiyasi va issiqlik tashuvchi suyuqlik
sifatida ishlatiladi.
3.
Transmission moylarning
asosiy
vazifasi
- shestemya tishlari ish
sirtlarining yeyilishini va transmissiya agregatlarida ishqalanishga bo‘ladigan
sarflarni kamaytirish, detallarni sovitish va ularni korroziyadan saqlashdan iboratdir.
Bundan tashqari transmission moylar zarbiy yuklamalar ta’sirini, shestemyalardan
chiqadigan shovqinni va ularning titrashini pasaytirishi, salniklar va turli
birikmalardagi tirqishlarni zichlashi lozim. Transmission moylar asosan neftni qayta
ishlashda hosil bo‘ladigan qoldiq mahsulotlardan gudron, chala gudrondan olinadi.
Transmission moylarning zichligi 900-935 g/sm3 bo‘lgan juda qovushqoq va
yopishqoq qora rangli suyuqliklardir.

---

Transmission moylarning ish sharoiti motor moylari ish sharoitidan keskin farq
qiladi. Avvalo, tishli, konussimon, silindrik, chervyakli uzatmalar detallarining
ishqalanuvchi sirtlariga dvigateldagiga qaraganda ancha katta 1500-200 MPa gacha,
gippoid uzatmalarda xatto 4000MPa solishtirma yuklanish tushadi.
Dvigateldagi ishqalanuvchi juftlar orasida sirpanish tezligi katta, lekin
transmissiyaning shestemyali uzatmalarida nisbiy sirpanish tezligi unchalik katta
emas (2,5-3,0 m/s dan katta emas) va ish harorati 80-100°C ni tashkil qiladi.
Dvigatelning quwati oshishi va mashinalami ishlatish tufayli transmissiya
agregatlarida ish harorati ko‘tariladi va ba’zan 125-140°C gacha yetadi. Bunda
intensiv oksidlanishdan tashqari, moydagi uglevodorodlar termik parchalanadi.
Transmission moylarning qovushqoqlik-harorat xossalari yaxshi, qotish
harorati kerakli darajada bo‘lishi(manfiy harorat dvigatelning osongina yurgizib
yuborilisbini. agregatning ish rejimiga tez o‘tishini va ishqalanuvchi juftlaming
ishonchli moylanishini ta’minlashi), harorat ta’sirida hamda vaqt o‘tishi bilan
xossalarini kam o‘zgartirishi, tarkibda abraziv mexanik aralashmalar va suv,
shuningdek, korroziyalovchi aktiv birikmalar bo‘lmasligi (detallaming mexanik va
kimyoviy yeyilishini kamaytirishi), nihoyat, rezina zichlamalarini yemirmasligi
lozim.
Transmission moylarning qovushqoqligining chegaraviy qiymatlari
belgilangan: qo‘yi chegara 5, yuqori chegarasi 50000
/
.
Quyi chegara ishqalanuvchi juftlaming ko‘tarib turish xususiyatinigina emas,
balki zichlagichning ishlash xususiyati bilan ham belgilanadi: juda suyuq moy
manjet zichlagichdan tez sizib o‘tib ketadi.