2-маъруза. Юкларнинг транспорт тавсифномаси ва таснифи

• Ўзига хос махсус (қўланса) ҳидли юклар тўртинчи гуруҳга киритилган. Бундай юкларга балиқ маҳсулотлари, тери хом-ашёлари, тамаки маҳсулотлари, нефть ва нефть маҳсулотлари мансуб бўлиб, улар бошқа ҳид ютувчи юклар билан бирга сақланганда ёки ташилганда, ундай ҳид ютувчи юкларни бузилишига сабаб бўлади.

Бешинчи гуруҳни барқарор хусусиятли юклар ташкил этади. Ташишда, сақлашда ва ортиб-туширишда бу юкларнинг характерли физика-кимёвий хусусиятларини сезиларли даражада ўзгармай қолади. Барқарор физика-кимёвий хусусиятларга эга бўлган юкларга минерал қурилиш материаллари (қум, шағал, чақиқ тош, тош ва ҳ.к.лар), қора ва рангли металл маъданлари, тош кўмир, ўрмон материаллари мансуб бўлади.

Музлаш ва алоҳида дона ҳамда заррачаларини бирикиб қолиши натижасида, ташишда ва сақлашда ўзининг сочилувчанлик хусусиятини йўқотувчи тўкилувчан юклар олтинчи гуруҳга киритилган. Музлаб қолувчи ва бирикишиб қолувчи юкларга колчедан, тош кўмир, калий тузи, шлак ва ҳ. к. киради.

Еттинчи гуруҳдаги юкларни зичлашиб қотб қолувчи юклар ташкил этадилар. Зичлашиб қотиб қолувчи юклар узоқ вақт сақланиши ёки ташилиши ҳамда ташқи механик кучлар натижасида заррачаларининг ҳаракатчанлиги йўқолади. Зичлашиб қотиб қолувчи юкларга цемент, тупроқ, фосфор уни, торф ва баъзи бир минерал ўғитлар мансуб бўлади.

• Еттинчи гуруҳдаги юкларни зичлашиб қотб қолувчи юклар ташкил этадилар. Зичлашиб қотиб қолувчи юклар узоқ вақт сақланиши ёки ташилиши ҳамда ташқи механик кучлар натижасида заррачаларининг ҳаракатчанлиги йўқолади. Зичлашиб қотиб қолувчи юкларга цемент, тупроқ, фосфор уни, торф ва баъзи бир минерал ўғитлар мансуб бўлади.
• Хавфли юклар саккизинчи гуруҳга бирлаштирилганлар. Бу юклар портлашга ва ёнғин чиқишига, инсон ва ҳайвонларни касалланишига, заҳарланишига ёки куйишига, ҳамда бошқа юкларни, ҳаракатдаги составларни, қурилма ва иншоотларни шикастланишига сабаб бўлиши мумкин. Хавфли юкларга: портловчи аралашмаларни ташкил топишини таъминловчи моддалар; сиқилган ва суюқлантирилган газлар;