2. ИҚтисодий тизим турлари

Бизнес ( тадбиркорлар) - мустақил қарор қабул қилиш асосида, бозорда сотиш мақсадида мавжуд реурслардан фойдаланиб маҳсулот ишлаб чиқарувчи, хар доим фойдасини кўпайтиришга харакат қилувчи корхона (фирма). Корхонани ташкил қилиш татбиркор томонидан ўз капитали ёки қарзга олиган капитални аванслашни тақозо этади, бу капиталдан олинган даромад оддийгина шахсий эҳтиёжга эмас, балки ишлаб чиқариш фаолиятини кенгайтириш учун хам сарфланади.
Хукумат (давлат) - фойда олишни мақсад қилиб қўймаган, асосан иқтисодиётни тартибга солиш вазифасини амалга оширадиган, ҳар хил бюджет ташкилотлари ва муассасалари сифатида намоён бўлади.
Бозор иқтисодиётни барча субъектлари бозор объектларига эгалик қилиш, фойдаланиш ва тасаруф этиш юзасидан иқтисодий муносабатларга киришадилар. Товар ва хизматлар, ишлаб чиқариш омиллари (меҳнат,ер, ишлаб чиқариш воситали), пуллар,қимматли қоғозлар,субсидиялар, ижтимоий тўловлар ва шу кабилар бозорнинг объектларидир.
Бозор иқтисодиётини мавжуд бўлишининг асосий шартларидан бири эркин тадбиркорликдир. Тадбиркорлар эркин ва мустақил равишда товар ва хизматларни ишлаб чиқаришни ташкил этадилар, ўз ҳохишларига биноан маҳсулот ва хизматларини сотиш, сотувчи ва харидорлар танлаш имкониятига эгадирлар, уларнинг ўртасида вужудга келадиган муносабатлар ихтиёрилик асосида қурилади.
Бозор субъектларини иқтисодий мустақиллиги турли мулк шаклларини мавжуд бўлиши негизида уларнинг мулкга эгалик қилиши, ундан фойдаланиши ва унинг натижаларини мустақил тасарруф этиши хуқуқи ташкил қилади, иккинчидан эса рақобат мавжуд бўлиши учун мулкни хилма-хил тур ва шакллари бўлиши керак ва уларнинг барчаси бир хил шароитда харакатланиши таъминланиши керак.
Танлаш эркинлиги ҳар кимни пул даромадлариниишлаб топиш ва кўпайтириш истагида амалга оширилади. Бу ўз навбатида бозорнинг асосий белгиси сифатида рақобат учун асос бўлиб хизмат қилади. Бозорда ресурс ёки маҳсулот ва ҳизматларга харидор хамда сотувчиларнинг кўплиги, уларнинг бозорга кириш ва тарк этиш эркинлиги рақобатнинг фарқловчи хусусиятларидир. Бозор иқтисодиётида рақобат орқали ресурсларини тармоқлар ва корхоналарга самарали тақсимлаш ва маҳсулот ишлаб чиқариш хажмини бозор талабиги мослаштириш амалга оширилади.