2 Халқаро илмий-амалий конференция материаллари. Педагогик инновациялар, касб-ҳунар таълими бошқарув ҳамда педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларни малакасини ошириш институти, 2020 йил, 424 бет

ОСОБЕННОСТИ РАЗВИТИЯ ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНО-ИСПЫТАТЕЛЬНЫХ РАБОТ В 
ПРОФЕССИОНАЛЬНЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ 
Аннотация: 
В статье описаны цели и задачи организации экспериментальной работы в 
учреждениях профессионального образования. 
Ключевые слова: 
Опытно-экспериментальные работы, инновационные полигоны, 
оборудование учебных лабораторий и мастерских, полигоны и опытно-экспериментальные 
площадки. 
FEATURES OF DEVELOPMENT OF EXPERIMENTAL AND TESTING WORKS IN 
PROFESSIONAL EDUCATIONAL INSTITUTIONS 
Annotation:
The article describes the goals and objectives of the organization of experimental work 
in vocational education institutions. 
Keywords:
Experimental work, innovative training grounds, equipment for educational laboratories 
and workshops, training grounds and experimental sites. 
Бугунги кунда иқтисодиётнинг барча тармоқларига замонавий инновацион технологиялар 
жадаллик билан кириб келмоқда. Саноатда, қишлоқ хўжалигида, транспорт ва хизмат кўрсатиш 
соҳаларида юқори қиймат, юқори ҳосилдорлик, унумдорлик ва тежамкорликни таъминловчи 
интенсив технологиялар, ишлаб чиқариш соҳасида жуда кенг кўламдаги замонавий инновациялар 
жорий этилмоқда. Мазкур жараёнларга миллионлаб АҚШ доллари миқдорида хорижий 
инвестициялар жалб қилинмоқда ва минглаб янги технологик иш ўринлари яратилмоқда.

---

378 
Шунга кўра, янги профессионал таълим тизими олдига ҳудудлар ва соҳалар кесимида 
иқтисодий тараққиётга муносиб ҳисса қўша оладиган ўрта бўғин кадрларини тайёрлаш, ёшларни 
малакали меҳнат орқали ўз ҳаёт фаровонлигини таъминлашга ўргатиш, ўз меҳнат фаолиятига 
инновацион ва креатив ёндашиш, яратувчанлик, интеллектуал, маданий, маънавий потенциални 
ривожлантириш каби компетенцияларни шакллантириш методологиясини яратиш вазифалари 
қўйилган. 
Яна бир муҳим жиҳат, бундан буён профессионал таълим муассасалари ва касб-ҳунарга 
ўқитиш марказлари имкониятларидан келиб чиқиб, ўқувчиларни жалб қилган ҳолда иссиқхона, 
чорвачилик, асаларичилик, балиқчилик, қуёнчилик, паррандачилик, боғдорчилик, лимончилик, 
сабзавот етиштириш, ишлаб чиқариш ҳамда хизмат кўрсатиш соҳаларида тадбиркорлик ва кичик 
бизнес тармоқларини ташкил этиш кўзда тутилган. 
Ушбу ишларни амалга ошириш учун ҳар бир профессионал таълим муассасаларида 
тажриба-синов ишларини ташкил этиш лозим бўлади. 
Тажриба-синов ишлари ўқув-лаборатори ва устахоналарда, тажриба- синов ер майдонлари 
ва полигонларда ташкил этилади. 
Профессионал таълим муассасасида тажриба-синов ишларини олиб боришдан кўзланган 
мақсад ўқув дастурларида белгиланган вазифаларни бажариш, ўқувчиларнинг касбий 
компетенцияларини шакллантириш, ўқитувчи ва ишлаб чиқариш таълими усталарининг илмий 
тадқиқот ишларини олиб боришга шароитлар яратиш, янги маҳсулотлар турларини ишлаб чиқариш 
ва синовдан ўтказиш, замонавий - такомиллаштирилган технологик жараёнлардан фойдаланиш 
ҳисобланади. 
Шунингдек, профессионал таълим муассасасида тажриба-синов ишларини ташкил этиш 
орқали мавжуд ўқув-лаборатория, устахона жиҳозларидан, полигон ва тажриба-синов ер 
майдонларидан самарали фойдаланиш, кам таъминланган оилалар фарзандларини тадбиркорлик ва 
бизнесга, пировард натижада даромад олишга йўналтирувчи билим, малака ва кўникмалар ҳамда 
компетенцияларни шакллантириш, тажриба-синов ишларини таҳлил қилиш ва намунали ишларни 
оммалаштириш бўйича ўқувчиларнинг касбий билим ва кўникмаларини ривожлантиришдан иборат. 
Ўзбекистонда илк марта жорий ўқув йилидан бошлаб, профессионал таълим муассасаларида 
тадбиркорликка йўналтирилган ўқув режалари тажриба-синов тариқасида жорий этилди. 
Таълим муассасасида тажриба-синов ишларининг ташкил этилиши бу мавжуд ўқув-
лаборатория ва устахона жиҳозларидан, тажриба-синов ер майдонларидан мақсадли фойдаланиш, 
камбағал, ишсиз фуқароларни замонавий касб-ҳунар ва тадбиркорлик кўникмаларига ўқитиш, 
малакали кадрларни тайёрлаш, иш берувчи корхона ва ташкилотлар ҳамда олий таълим муассасалари 
билан ҳамкорлик ишларини йўлга қўйиш, таълим муассасасида бюджетдан ташқари маблағлар 
топиш, ўқувчиларда тадбиркорлик фаолиятни ривожлантириш ва уларни моддий ва маънавий 
рағбатлантириш, ўқитувчилар ва ишлаб чиқариш таълими усталарининг профессионал таълим 
тизимида кадрлар тайёрлаш соҳасидаги инновацион натижаларга эришишга олиб келадиган ғоя ва 
таклифларини, ўқув-методик материаллари ва ишланмаларини оммалаштириш ҳамда илмий 
изланишлар олиб боришларини қўллаб-қувватлашга замин яратади. 
Профессионал таълим муассасалари ўзларининг ҳудудларида ёки тегишли иш берувчи корхона 
ва ташкилотларда, олий таълим муасссаларида ишлаб чиқариш, хизмат кўрсатиш ва бошқа соҳалари 
(балиқчилик, чорвачилик, қуёнчилик, паррандачилик, асаларичилик, иссиқхона, интенсив боғлар, 
пахтачилик, ғаллачилик, мевачилик ва узумчилик, сабзавот-полизчилик, биолаборатория, 
ўрмончилик, ипакчилик, доривор ўсимликлар, банк иши, суд заллари, умумий овқатланиш, 
меҳмонхона хўжалиги, туризм йўналишлар) бўйича тажриба-синов ишларини ташкил этиши мумкин. 
Бугунги кундатайёрланётган касб ва мутахасисликлар бўйича ўқувчиларнинг касбий 
компетенцияларини ҳамда уларнинг тадбиркорлик билим ва кўникмаларини ривожлантириш 
мақсадида бир қатор профессионал таълим муассасаларида ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш 

---

379 
соҳалари (балиқчилик, асаларичилик, паррандачилик, қуёнчилик, шунингдек, турли иссиқхоналар) 
бўйича ишлар ташкил этилмоқда. 
Касб-ҳунар колежлари ва техникумлар келгусида бу йўналишлар бўйича ўз ҳудудларидан 
ташқари иш берувчи корхона ва ташкилотлар базасида ҳамда олий таълим муассасалари билан 
ҳамкорликда тажриба-синов ишларини йўлга қўйиш ишлари режалаштирилган.