26-савол: Ўзбекистонда аграр соҳадаги ислоҳотларни амалга ошириш муаммолари
26-жавоб: И.Каримов «Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида» (1995) асарида 6у масалага ўзининг муносабатини билдирган: «Қишлоқ хўжалиги ислохотларинннг негизи-ерга мулкчилик масаласидир. Ер ўлканинг асосий бойлиги. Ўзбекистон халқининг келажаги кўп жиҳатдан ердан фойдаланиш муносабатлари қандай ташкил этилишига боғлиқ. Конституцияда ер хусусий мулк қилиб сотилиши мумкин эмаслиги, балки уни узоқ муддатга ижарага бериш мумкинлиги ёзиб қўйилган. Шунга биноан деҳқон хўжалик хиссини қайта тиклашга ерни мерос қилиб колдириш ҳуқуқи билан умрбод фойдаланиш учун бериб кўйиш орқали эришиш мумкин.
Деҳқон ўз меҳнатининг мевасини ердан олинган самара ўзига тегишли эканлигини, маҳсулотнинг чинакам эгаси эканини кўргандагина ўзини ернинг ҳакиқий эгаси деб ҳис қилади” дсйди И.Каримов. Деҳқон фермер хўжаликлари, хусусийлаштирилган корхоналар 530 жамоа хўжалиги, 350га яқин кооператив, 100дан ортиқ ижара корхоналари ва бошқа мулкчилик шаклларига мансуб кўп укладли хўжаликлар ташкил этилди. Бугунги кунда қишлоқда давлатга қарашли бўлмаган мулкчилик сектори сезиларли даражада мустаҳкамланиб, унинг ишлаб чиқаришдаги салмоғи ортиб бормоқда.. Ўзбекистонда И.Каримов ташаббуси билан шахсий томорқа, боғ-дала участкаларини берилиши кўплаб иқтисодий па ижтимоий муаммоларни ҳал этишда муҳим рол ўйнайди: 1.Аҳолини иш билан банд этишда; 2.Реал даромаднинг ошишида; 3.Озик-овқат маҳсулотининг кўпайишида;4.Якка тартибда уй қурилишининг кенгайишида ва ижтимоий сиёсий барқарорликни таъминлашда муҳим омил бўлади. Шахсий томорқа учун 700 минг гектар ер берилди. Ундан 9 миллион одам фойдаланади.
Шахсий хонадонларда ва хусусий фермер хўжаликларида гўштнинг 70%, картошканинг 56% мева-сабзавотнинг 60% дан кўпроғи етиштирилмоқда. Мулкчилик муносабатларини такомиллаштириш бўйича, айниқса фермерликни ривожлантириш бўйича кўплаб ишлар амалга оширилмокда.
Аграр соҳадаги ислоҳотларни амалга оширишда бир қатор муаммолар мавжудлигини И.Каримов «Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида” (1995) асарида кўрсатиб берган. Улардан энг муҳими қишлоқ халқини иш билан таъминлашдир.Бу масалани ҳал этиш учун: 1.Қишлоқ хўжалиги хом-ашёсини қаита ишлаш, халқ истеъмол молларини, маҳаллий хом-ашёдан қурилиш молларини тайёрловчи хусусий кичик корхоналарни ривожлантиришни рағбатлантириш, шунингдек, якка тадбиркорликни кенгайтириш учун шароит яратиш керак. 2.Хизмат соҳасини, айиниқса, қишлоқ жойларда жадал ривожлантириш, маиший хизмат ва қурилиш бўйича хизматлар турини кенгайтириш керак. Хизмат кўрсатиш соҳасида бу ҳали яхши фойдаланилмаётган соҳагина эмас, балки, меҳнат ресурсларининг ўсишини таъминлашга қодир бўлган захирадир. 3.Ишдан бўшаётган ходимларга ёки ихтисоси бўлмаган шахсларга давр талаб этаётган касб-корга ўргатиш учун маслаҳат ва ўкув марказлари, бизнес мактабларининг кенг тармоғи очилиши керак. 4.Вақтинча ишга жойлаштириш имкони бўлмаган кишиларни давлат томонидап ишончли равишда ижтимоий ҳимояланиши зарур. Ишсизлик муаммосини ҳал этишда биринчи навбатда хотин-қизлар манфаатини ҳисобга олиш зарур. Уларни уй шароитида ҳам ишлаб чиқаришга жалб этиш йўлларини излаб топиш зарур. Қишлоқда фермер хўжаликларини ривожлантиришда ҳалигача сунъий тўсиқлар учрайди. Уларнинг техника таъминоти, ўғитлар, ёқилғи муаммолари тўлиқ ҳал этилмаган. Бундан ташқари банк тизимида кредитлар беришда тўсиклар мавжуд. Умуман тадбиркорликни ривожлантиришга қаршилик қилувчи муайян объектив ва субъектив сабаблар бор. Шу муаммолар И.Каримовнинг турли чиқишларида таҳлил қилинади. Уларни бартараф этиш йўллари кўрсатиб берилади. Қишлоқдаги газ ва сув таъминоти, инфратузилма муаммолари ҳам мавжуд.
Do'stlaringiz bilan baham: |