2-Amaliy mashg’ulot. Turli oziq-ovqat maxsulotlari ishlab chiqarishda qo’llaniladigan xom ashyo turlarini o’rganish. Tayanch iboralar

XAMIRNI YETILTIRUVCHILAR 
Xamirni yetiltirish (g'ovaklashtirish) uchun achitqilar va kimyoviy moddalar 
qo‘llaniladi. Novvoylik achitqilari-tarkibida qand mavjud bo'lgan muhitlarni 
bijg‘itish xususiyatiga ega achitqi zamburug‘lari biologik massasidan iborat. 

---

Sanoatda ishlab chiqariladigan bu xamir yetiUiruvchilarni «xamirturush» emas, 
balki «achitqi» deb nomlash to‘g‘riroq bo‘ladi. Chunki «xamirturush» iborasi «eski 
xamir», yoki «yetilgan turush» (nordon xamir) ma’nosini bildiradi. Xamirturush 
nafaqat achitqilarning, balki sut kislotasi bakteriyalarining manbayi hisoblanadi. 
Maxsus sanoat korxonalarida presslangan achitqilar, achitqi suti va quruq 
achitqilar ishlab chiqariladi. Achitqilarni ishlab chiqarish, achitqi hujayralarini 
suyuq oziqaviy muhitlarda, mutanosib sharoitlarda ko‘paytirib, biomassa hosil 
qilish xossasiga asoslangan. Novvoylik achitqilarini ishlab chiqarishda glukoza, 
galaktoza, saxaroza, rafinoza va mahozani bijg‘itish xususiyatiga ega 
Saccharomyces cerevisiae turidagi achitqilardan foydalaniladi. Achitqilar-
saxaromitset zamburug'lar sinfiga kiruvchi bir hujayrali mikroorganizmlar bo‘lib, 
sharsimon yoki oval shaklga ega. Ular kurtaklash yoki spora hosil qilish yo‘li bilan 
ko‘payadi. Achitqi hujayralarining o‘lchami 6-12 mkm ni tashkil qiladi. 
Achitqi suti.
Achitqi suti achitqi sanoatining yarimtayyor mahsuloti 
hisoblanadi. Achitqi suti tindirilganda achitqi hujayralari qatlam hosil qilib 
cho‘kadigan achitqining suvli suspenziyasidan iborat. 1 / achitqi suspenziyasidagi 
achitqilarning konsentratsiyasi 75 % namlikdagi achitqilarga hisoblaganda 450 g 
dan kam bo‘lmagan miqdorni tashkil qiladi. Achitqi suti tovar achitqilarni 
separatlash va yuvish bosqichida olinadi. Achitqi suti separatlash stansiyasidan 
aralashtirgich va sovit- gich bilan jihozlangan yig‘gichlarga keladi. Bu 
yig'gichlarda achitqi suti 4-5 °C haroratda saqlanadi. Sovitilmaganligi va 
anabiozga uchramaganligi uchun bu mahsulotda achitqi hujayralari faolroq bo‘ladi. 
U novvoylik korxonalarida presslangan achitqilar o‘rnida ishlatiladi.