2-Amaliy mashg’ulot. Turli oziq-ovqat maxsulotlari ishlab chiqarishda qo’llaniladigan xom ashyo turlarini o’rganish. Tayanch iboralar

YANGI MEVA VA SABZAVOTLAR 
Meva va rezavorlar inson oziqasida va sanoatda qayta ishlash uchun o‘ta 
muhim ahamiyatga ega bo‘lib, ularning oziqaviy qiymatini tarkibidagi uglevodlar, 
organik kislotalar, azotli va oshlovchi moddalar miqdori belgilaydi. Ovqatlanishda 
meva va rezavorlar C, P kabi vitaminlar va A provitamin! manbayi sifatida muhim 
ahamiyatga ega. Inson organizmi meva va rezavorlar bilan qon va to‘qimalarda 
ishqoriy-kislotaviy muvozanatni ta’minlaydigan ishqoriy metallarning asosiy 
massasini qabul qiladi. Meva va rezavorlar shifobaxsh xossalarga ham ega. Ularda 
selluloza, gemiselluloza, pektin moddalari mavjudligi sababli, organizm uchun 
oziqaviy tolalarning muhim va boy manbayi hisoblanadi. Yangi va qayta ishlangan 
meva-rezavorlar ovqatlanishda, turli konservalangan mahsulotlar tayyorlashda, 
qandolat mahsulotlari ishlab chiqarishda keng qo‘llaniladi. 
Yangi mevalar.
Yangi mevalar tuzilishiga ko‘ra urugii, danakli, rezavorlar, 
sitrus mevalar va boshqa guruhlarga bo‘linadi 
Unig'li mevalar.
Ular po'choqdan meva mag‘zidan va urugiar joylashgan besh 
uyali urug‘ xonasidan iborat. Bu guruhga olma, nok va behi kiradi. 
Danakli mevalar.
Mevalarning ichida o‘zak-urug‘i bor danak joylashgan. 
Danakli mevalarga olcha, gilos, olxo‘ri, o‘rik, shaftoli va qizil (qizil deb 

---

nomlanuvchi butasimon o‘simlikning mevasi) kabilar kiradi. Urug‘li mevalardagi 
kabi, danakli mevalar toiiq pishib yetilish bosqichida terib olinadi. Yetilgan 
mevalar, nozik, sersuv mag'izga ega bo'lib, yangi holda iste’mol qilinadi. Ularning 
katta miqdori quritish, pyure, sharbat, murabbo, jem tayyorlash uchun qo‘llaniladi. 
Rezavorlar.
Tuzilishiga qarab uch guruhga bo'linadi: urug‘lari mag‘zi ichida 
joylashgan haqiqiy (uzum, qorag‘at, krijovnik, klyukva, brusnika, chernika), o'sgan 
gulxonalardan hosil bo‘lgan etli mevaga ega bo‘lgan yolg'on (zemlanika va 
qulupnay) va qo‘shilib ketgan kichik mevalardan tashkil topgan murakkab (malina)