1.Ўзбекистон тарихи фанининг предмети, назарий – методологик асослари, манбалари ва аҳамияти

127. 1950-80 йилларда Ўзбекистоннинг иқтисодий ва маънавий ҳаёти.
Dunyodagi barcha mustamlakachi davlatlar singari sho’rolar davlati ham O’zbekistonni o’zining hom ashyo yetkazib beruvchi o’lkasiga aylantirish siyosatini yuritdi, og’ir sanoatni rivojlantirishga ataylab yo’l bermadi. Urushdan O’zbekiston butunlay holdan toyib, har tomonlama qiyinchiliklar girdobiga botgan holda chiqdi.
1951 yil avgustda respublika matbuotchilarda "Ba'zi shoirlarning ijodidagi mafkuraviy bo’zg'unliklar to'g'risida" degan maqola e’lon qilinib, unda Turob To'la, Kamtar Otaboev, Mirtemir, A. Bobojonov, Sobir Abdulla, Habibiylar millatchilar deb nohaq tanqid qilindi. Shundan keyin "O'zbek sovet adabiyoti vazifalaridan chetda" degan maqola paydo bo'ldi, unda o'zbek adabiyotining M.T.Oybek, O'.Zaripov, O'.Yoqubov, I.Sultonov va boshqa arboblar "jiddiy mafkuraviy xatolar va bo’zg'unlik" da ayblandi.
Lekin adolat, garchi tez bo'lmasada, har qalay tiklangan edi. O'zbekiston madaniyatining asossiz qatag'on qilingan ko'pgina arboblari 1956 yilda batamom oqlandilar.
Ammo 80-yilning o'rtalarida respublikada o'zboshimchalik va qatag'onlarning yangi davri aniq-ravshan belgi berib qoldi. Endi ijodiy ziyolilargina emas, balki asosan ilmiy ishlab chiqarish va siyosat bilan band bo'lgan kadrlar, respublikaning milliy manfaatlarini bo'g'ib kelayotgan, mavjud ijtimoiy-itisodiy tizimning yaramas va umidsizligini tobora tushunib borgan milliy ziyolilar ham ta'qib ostiga olindi.
O'zbek xalqining istiqloli va mustaqilligi to'g'risidagi fikr hech qachon, hatto totalitar tizim "gullab yashnagan" davrda ham O'zbekiston milliy ziyolilarining miyasidan nari ketmagan o'zbek xalqi istiqlol va mustaqillikka erishish uchun garchi oshkora ravishda bo'lmasa ham, doimo kurash olib borgan.
Hullas, O’zbekiston Xalqi 80-yillarning ohirlariga kelib sobik Ittifoqida eng og’ir va nochor iqtisodiy ahvolga tushib qolgan edi. Mamlakatda ijtimoiy-iqtisodiy ahvolning og’irligi va muttasil ishsizlar sonining oshib borishi aholi turli tabakalari, hususan, yoshlar o’rtasida jinoyatchilikning ko’payishiga sabab bo’lgan omillardandir. Og’ir iqtisodiy turmush sharoiti mamlakatda fojeali tus olgan ekologik buhron bilan birga qo’shilib aholi o’rtasida turli hildagi kasalliklarni keltirib chiqardi. O’zbekistonda 80-yillar davomida rak kasali bilan og’rish 16,5 foizga ortgan. Bunday og’ir ijtimoiy-iqtisodiy vaziyat O’zbekistonda uzok davom etishi mumkin emas edi. Insoniy haq-huquq va adolat uchun milliy mustamlakachilik zulmiga qarshi hal qiluvchi kurash pallasi yaqinlashmoqda edi.