1Mavzu: Asinxron mashinalarni tuzilishi

11Mavzu: Transformatorni sinash va ishga tushirish
12Mavzu: Asinxron matorni ishga tushirish.
Asinxron motorning ishga tushirish toki ifodasi (10.20) dagi S urniga uning S = 1 kiymatini kuyib kuyidagicha anikdanadi:
isht ^Ri+Rtf+lXi+xZ)2 ' (10.37)
Kiska tutashtirilgan rotorli asinxron motorlarning ishga tu¬shirish toki /sht = (54-8) / bulib, uning nisbiy kiymati mo¬tor kataloglarida beriladi. Ishga tushirish toki katta bu.tishiga karamay, asinxron motorning ishga tushirish momenti nisbatan kichik, yahni L/isht = (14-2)Mn NI tashkil kiladi. Ishga tushirish mo¬mentining tok singari katta kiymatga ega bulmasligini aylanti¬ruvchi momentning kuyidagi (10.38) ifodasidan tushunish mumkin. Asinxron motorning 10.4-rasmda kursatilgan vektor diagramma- k R> k Rk
siga binoan /2 = = Ye2 cos i’r Bu ifodadan anikdangan kiyma¬tini (10.29) dagiga kuyib kuyidagi olinadi:
M = Ye2 cos ul.
(!)\
Ammo Ye'g = Ye{ = 4,44 /sch1 Fm bulgani uchun aylantiruvchi mo¬ment uchun kuyidagi ifoda olinadi:
M = HG4’44 ^41 cos^2 = M\L'S0^2 Nm, (10.38) 
bunda k = t 4>44/:ch1i/1/1 _ const — moment doimiysi; /.'cos?’. — ro- m COj z z
tor tokining aktiv kismi.
Demak, asinxron motorning aylantiruvchi momenti xam uzgar- mas tok motoriniki singari ifodalanib, magnit okim va tokning aktiv kismi bilan anikdanadi. Ishga tushirish ‘aytida S = 1 bulga- ni sababli rotor induktiv karshiligining maksimal kiymati X = 2l f2L2 = 2l J\L2 da moment ifodasidagi cos i’2 uzining mi- nimal kiymatiga eta. SHu sababli Misht ning kiymati Mn ga yakdn- rokdir. Bu esa asinxron motorning kamchiligidir. Xakikatan, Misht - Mn bulsa, nominal yuklama bilan asinxron motorni ishga tushirish imkoni umuman bulmaydi. Motor kataloglarida L^ts- kiymati \am beriladi.
Faza rotorli asinxron motorni ishga tushirish. Turli mashina va mexanizmlarni xdrakatga keltirish uchun, ilo- ji boricha, kiska tutashtirilgan rotorli motorlar tanlash tavsiya kilinadi. Faza rotorli motorlarning esa tuzilishi murakkabrok, narxi kimmatrok bulgani uchun ularni fakdt chastotasi rostlana- digan bahzi kranlarda, ‘rokat stanlarida, ‘ress va maxovikli kurilmalarda kullash makdadga muvofikdir.
Bunday motorlarning maksimal momenti Mmaks = 1,5n-3,5 Mk bulib, ularning ishga tushirish toki maxsus rezistor bilan chega- ralanadi. Bu rezistor bir necha ‘ogona aktiv kdrshiliklardan iborat bulib, motorni ishga tushirishda bu kdrshiliklar rotor zanjiriga kiritilgan bulishi lozim. Motor aylanish chastotasining ortib borishi bilan kdrshilik ‘ogonalari rotor zanjiridan chikdrib boriladi. Rotor zanjiriga kiritiladigan tashki aktiv karshilikni ku’aytirish bilan 5^ ning kiymati (10.32) ifodaga binoan ortib boradi. Bunda Mmaks ning kiymati uzgarmay, 5 ,r ning ku’ayishi to¬yon surila boshlaydi (10.8-raem). Rotor zanjiridagi aktiv kar¬shilikni R* = X{ + X2 gacha ku’aytirib borilsa, ishga tushirish toki / = 24-2,5 /n gacha kamayib, ishga tushirish momentining kiy¬mati esa aylantiruvchi momentning maksimal kiymatigacha ortib boradi.