1−амалий иш. Тиббиётда қЎлланиладиган сенсор воситаларнинг мажмуаси билан танишиш сенсорлар ҳАҚида

Биринчи босқич – бўғин ва сўз схемаси билан ишлаш, товушларни оптик-тактил усул ёрдамида қуриш, пердметлар ва предметли расмларни номини айтиш ёки такрорлаш орқали уларни бўғинларга киритиш ва сўзларда мустаҳкамлаш. Бу босқичда сўз таркибидаги товушларнинг турли-туманлигига таянган ҳолда сўз ва бўғинларни қайта тиклашга алоҳида эътибор қаратилади.
Иккинчи босқич –сўзнинг морфологик ва семантик томонларининг таҳлили устида иш олиб бориш.
Учинчи босқич – фикрнинг грамматик тузилмасини қайта тиклаш, яъни гап, сужетига оид расмлар схемасига таянган ҳолда аграмматизмни сиқиб чиқариш.¹¹ Б.Г.Ананев раҳбарлигида Тибилиси ва Ленинградда психологлар ва педагоглар гуруҳи афазиянинг турли кўринишларида нутқни қайта тиклашнинг ўзгача методикаларини ишлаб чиқдилар. Б.Г.Ананев ва С.Н.Астахов 1946-1947- йилларда сабаб оптик майдонга оид бузилишларда деб ҳисоблаган, литерал аграфияли мотор афазияга чалинганларни даволашда конструктив-аналитик методикани қўллашни таклиф этадилар.
В.К.Орфинская мотор афазияга чалинганларда нутқни қайта тиклаш мақсадида оптик-конструктив, яъни конструктив-аналитик-оптик-тактил усулни, шунингдек, асосида мувофиқ равишда артикуляцион схемалар билан мустаҳкамланган, товушларни уч маротаба такрорлаб талаффуз этиб, ётувчи “фонологик методика”ни қўллаган.
Афазияга чалинганларнинг сўз бойлигини қайта тиклаш мақсадида суффикслар, перфикслар ва бошқалар ёрдамида сўз тузиш устида ишлар олиб борилган. Кейинчалик феъллар билан ишлаш ва гапни шакллантириш бўйича ишлар олиб борилган. Н.П.Серебряникованинг 1948-йилда эълон қилинган мақоласи эътиборни тортади. У ҳам Б.Г.Ананев каби “телеграф усули”даги ассигматизмни мотор афазияга чалинганларда ҳаракатланувчи фаолият меъёрий формаларининг бузилиши билан боғлайди.
В.М.Когановнинг ва бошқа муаллифларнинг нуқтаи назарларига асосланиб Л.С.Светкова нутқнинг бузилган ҳаракатлантирувчи томонини алоҳида товушларни эркин равишда талаффуз этишнинг махсус усулисиз, сўзларни маъноли контекстларга киритиш орқали қайта тиклашни тавсия қилади. Л.С.Светкованинг тадқиқотларида қайта тиклаш таълимининг икки босқичини ажратиб кўрсатиш мумкин. Биринчи босқичида афферент каби эфферент мотор афазияга чалинганни алоҳида сўзларни такрорлаш, номлаш, ёзиш ва ўқишга ўргатадилар. Иккинчи босқичнинг вазифаси афазияга чалинганнинг иборани тузиш ва талаффуз этишга ёрдам берувчи турли хил ташқи моддийлаштирилган таянчларни қўллаш орқали иборани талаффуз этиш қобилиятини
қайта тиклашдан иборат. Биламизки, мотор афазияда оғзаки нутқнинг йўқолиши ҳодисаси учрайди. Мотор афазиянинг икки шаклга бўлиш мумкин:

1.