181-guruh talabasi Saparboyeva Adolatbonuning Ogohiyning poetik mahorati fani uchun tayyorlagan taqdimoti

O’yla davlatxona turg’oy nechuk nomuskim,

• O’yla davlatxona turg’oy nechuk nomuskim,
• Bo’lsa sohib ixtiyor onda g’ulomu dohlar…
• Darhaqiqat, nafs va amal qullariga tobelikdan ortiqroq nomussizlik bo’lmaydi. Or-nomusi baland kishilarni g’ururi past, benomuslikni nomus deb hisoblaydigan kimsalarga qaram aylash – xalq va saltanat istiqboli uchun eng zararli ishlarning zararlisidir. Chunki mansab va martaba uchun odam tanlash muhim. Har nafasda turlanib, tuslanishga tayyor, irodasi sust, makkor ijrochilar hamisha va hamma zamonlarda davlatning kuchsizlanishi va ichdan yemirilishiga hissa qo’shib kelganlar.
• Davlat mahkamalariga odamlarda qachon ishonch shakllanadi? Qachonki, o’sha joylarni to’g’ri, halol, to’la ma’noda erkin va shijoatli shaxslar egallashsa. Biroq hech bir davrda, hech bir xalqning davlatchilik tarixida bunday bo’lmagan. Hatto yuqoridagi baytda ta’kidlangan hodisa, ya’ni tabiatan qul va xudbin kimsa yuqori ko’tarilganda martabadan kechish mardligi ham hayotda nihoyatda siyrak uchraydi. Aksincha, Mavlono Jaloliddin Rumiy hazratlari aytganlaridek, “Xalq maqom va rutba uchun tubanliklarga bardosh etar, yaramas hollarga tushar, yuksaklik umidi ila xorliqdan lazzat olar, tahqirlanishdan xushlanar” (“Masnaviy”, Turkcha tarjima, II-jild, 1103, 04-baytlar).
• Ogahiyning g’azali – ijtimoiy, siyosiy, axloqiy-falsafiy ma’nolarning mujassamlashuvidan yaralgan voqeaband g’azal. Shoir ijtimoiy-siyosiy va axloqiy hodisot “zanjir”larini bir-biriga shunday mohirlik bilan bog’laydiki, natijada o’quvchi johil va xudbin mansabdorlardan mulk, millat va yurt boshiga qanday ofatlar yog’ilishini jonli manzaralar bilan anglash imkoniga erishadi. Va uning:
• Qolmag’ay amniyat osori agar topsa rivoj,
• Shahraro avboshlar, beboklar, berohlar,
• -degan so’zlariga iqror bo’libgina qolmasdan, yurtda betayin, behayo va yo’ldan adashgan kimsalarning ko’payishi sababiga oldingidan ko’ra kengroq va chuqurroq nazar tashlaydi. Lekin shoirning bosh maqsadi, she’rning yozilishiga asos bo’lgan fojialardan faqat el-ulusni emas, birinchi navbatda shohni ogoh etish edi. Chunki shoh o’z amaldorlari ahvolidan g’ofil qolganda og’ir kulfatlarga yuzma-yuz kelishini tarix qayta-qayta namoyon etgandurki:
• G’ofil o’lsa shoh agar mulku sipoh ahvolidin,
• Boshga ish tushganda sud etmas fig’onu ohlar…
• Afsuski, davlatchilik tariximizda donishmand shoirning bu fikrlarini tasdiqlaydigan hodisalar ko’p bo’lgan.