17 мавзу Қўшимча маърузалар (мустақил тайёрланишда ёрдам учун)

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИНИНГ
• БЎРТМА (БЎҚОҚ)
• КАСАЛЛИГИ

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИНИНГ БЎРТМА (БЎҚОҚ) КАСАЛЛИГИ
• Касалликни Agrobacterium tumefaciens бактерияси қўзғатади. Касаллик Ўзбекистонда ҳам қайд этилган, аммо у далада кам учрайди. Бактерия қанд ва хўраки лавлагини ҳамда 60 дан кўп бошқа ўсимлик турларини зарарлайди, аммо унинг алоҳида штаммлари (мисол учун токни зарарловчи штаммлар) зарарлай оладиган хўжайин ўсимликлар турлари жуда чегараланган.
• Қўзғатувчи бактерия тупроқда яшайди, аэроб, грамманфий, учлари тўмтоқ таёқча, 1-6 та хивчинчали перитрих, ҳаракатчан ёки баъзан ҳаракатчан эмас, эндоспоралари йўқ, 1,0-3,0х0,4-1,0 мкм, биттадан ёки занжирчаларда жойлашган, битта хивчинчаси ёрдамида ҳаракатланувчи. Бактерия КДА ва бошқа одатдаги озуқа муҳитларида колониялари оқ ёки сарғиш-оқ, бўртган шаклли, ялтироқ ва тиниқ.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИНИНГ БЎРТМА (БЎҚОҚ) КАСАЛЛИГИ
• Қўзғатувчининг учта кенжа тури (биовари) мавжуд. Қўзғатувчи бактерия ва унинг биоварларини ажратиш учун махсус озуқа муҳитлари кашф қилинган, аммо тўғри ташхис қўйиш учун бактерия билан хўжайин ўсимликни сунъий зарарлаш ва қайта ажратиб олиш зарур. Индикатор ўсимликлар сифатида помидор, тамаки, кунгабоқар ишлатилади ва бактериянинг вирулент штаммлари уларда шишлар ҳосил қилади.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИНИНГ БЎРТМА (БЎҚОҚ) КАСАЛЛИГИ
• Бактериянинг галл қўзғатиш (вирулентлик) хусусиятини ДНК дан ташкил топган Ti-плазмидаси (Ti-ДНК[1]) таъминлайди. Қўзғатувчининг номенклатураси анча чалкаш, чунки номенклатура бактериянинг касаллик қўзғатиш хусусиятига асосланган, бу хусусият эса плазмидага боғлиқ. Бактериянинг шишлардан ажратилган, аммо плазмидасини йўқотган штаммлари патогенлик хусусиятини (вирулентлигини) ҳам йўқотади.
• [1] Ti-DNA – tumour inducing DNA (шиш ҳосил қилувчи ДНК).