17 мавзу Қўшимча маърузалар (мустақил тайёрланишда ёрдам учун)

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИНИНГ ҚИЗИЛ РИЗОКТОНИОЗ КАСАЛЛИГИ
• Касалликнинг қўзғатувчиси Helicobasidium purpureum базидиомицет замбуруғи бўлиб, у тупроқда вегетатив (гифомицет) Rhizoctonia violacea шаклида яшайди. Касаллик Ўзбекистонда қайд этилмаган, аммо омборхоналарда сақланаётган лавлагида учраши эҳтимол қилинади.
• Қўзғатувчининг белгилари. Rhizoctonia violacea. Замбуруғ танаси кийгиз ёки каноп ипи (“шнур”) шаклини ҳосил қилувчи, кўп ҳужайрали, олдин рангсиз, сўнгра қўнғир-бинафша тус олувчи, эни 7-10 мкм, учларининг эни 12-14 мкм бўлган гифалардан иборат; алоҳида ҳужайраларнинг узунлиги 55-173 мкм. Зарарланган лавлаги илдизлари устида, тўқималарга ботиб кирган кичик тўқ-қизил-бинафша рангли мицелий ривожланади. Нам тупроқда мицелий илдизлар устида кийгизга ўхшаш қатлам ҳосил қилади, илдизларнинг пўсти чириб, уларнинг устида ботиқ, кулранг-қўрғошин тусли доғлар ривожланади.
• Илдиз устида бинафша рангли нуқталар шаклли таначалар пайдо бўлади. Улар ташқи кўринишидан кичик склероцийларга ўхшайди. Улар фақат Rhizoctonia violacea турига хос бўлиб, ўсимлик илдизларини зарарлаш учун хизмат қилади ва “зарарловчи таначалар” номини олган. Уларнинг усти пўк, тўқ-бинафша, ички қисмлари эса рангсиз гифалардан ташкил топган.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• ЛАВЛАГИНИНГ ҚЎНҒИР ЧИРИШИ
• Касалликни Rhizoctonia solani замбуруғи қўзғатади. Қўзғатувчининг белгилари “Картошка ниҳолларининг ризоктониози” бўлимида келтирилган. Касаллик Ўзбекистонда ҳам қайд этилган. Илдизмева дум томонидан чирийди. Чириган тўқималар устида қўнғир, қалин, жунга ўхшаш моғор қатлами ривожланади. Барг бандлари ҳам чириши мумкин. Касаллик ўчоқлари даланинг паст жойларида, экин ортиқча суғорилганда ва айниқса лавлаги якка ҳоким бўлган далаларда пайдо бўлади.