17 мавзу Қўшимча маърузалар (мустақил тайёрланишда ёрдам учун)

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• БАҚЛАЖОН КАСАЛЛИКЛАРИ
• ФОМОПСИС ЧИРИШ
• Касалликни Phomopsis vexans пикнидали замбуруғи қўзғатади. Бақлажондан бошқа экинлар зарарланмайди. Ўсимликлар уруғ унишидан ҳосил йиғиб олгунча бўлган даврда зарарланади. Уруғбарг ва ниҳолларнинг илдиз бўғзи ва поясининг пастки қисмларини замбуруғ ўраб олиб қисиб қўйганда, улар ингичкалашиб, ўсимлик ётиб қолади ва сўлади. Баргларда чегаралари аниқ, думалоқ, диаметри 2,5 см гача келадиган, қўнғир, кулранг-қўнғир, тор ва тўқ-қўнғир ҳошияли доғлар пайдо бўлади. Кейинроқ уларнинг маркази кулранг тус олиб, устида концентрик шаклда жойлашган қора нуқталар – пикнидалар ривожланади.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• БАҚЛАЖОН КАСАЛЛИКЛАРИ
• ФОМОПСИС ЧИРИШ
• Кучли зарарланган барглар сарғайиб сўлади. Поя ва новдаларда ҳам шундай доғлар пайдо бўлади (1 расм), айрим новдалар, сўнгра бутун ўсимлик сўлади. Мевада ҳам барг ва поядагиларга ўхшаш, аммо каттароқ, бироз ботиқ доғлар ривожланади (2 расм). Мева юмшаб, чирийди, кейин қорайиши ва мумиёлашиши мумкин.
• Қўзғатувчининг белгилари: Пикнидалар тўқима ичида гуруҳларда, сўнгра барг, поя ва меваларнинг эпидермисини ёриб чиқувчи, қора тусли, бўйинчали, эни 60-200 мкм, меваларда эни 150-350 мкм. Конидиофоралар оддий, калта, 1 ҳужайрали. Пикноспоралар деярли цилиндр шаклли, баъзан учлари ингичкалашган, рангсиз, ўлчами 5-10х2-4 мкм, ичида 2 ёки 3 томчи ёғ мавжуд. Ипсимон конидиялар эгилган ёки тўғри, ўлчами 13-28 мкм. Қўзғатувчи замбуруғ пикнидалари ва мицелий ёрдамида уруғда ва даладаги ўсимлик қолдиқларида қишлайди. Экин ўсиши даврида касал ўсимликлардан соғломларига пикноспоралар ёмғир ва шамол орқали тарқалади.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• БАҚЛАЖОН КАСАЛЛИКЛАРИ
• ФОМОПСИС ЧИРИШ
• Қўзғатувчи замбуруғ иссиқсевар, унинг пикноспоралари ўсиши учун оптимум ҳаво ҳарорати 27-30оС, минимум 8-9оС.
• Фомопсис чириш бақлажонда Тошкент вилояти далаларида қайд этилган; касалликнинг зарари ва бошқа вилоятларда тарқалиши ўрганилмаган.
• Кураш чоралари. Ўсимлик қолдиқларини йиғиб, даладан чиқариб, йўқотиш; алмашлаб экишни жорий этиш; соғлом ўсимликлардан олинган уруғлик ишлатиш; уни экишдан олдин самарали фунгицид билан дорилаш лозим.