16. Mavzu. Davlat xarid tizimini boshqarishning xorijiy mamlakatlar tajribasi

40
 
А. Храмкин. Международный опыт построения системы госзакупок. 
http://www.epgz.ru/_goszakaz/_public
41
 
У.Бурханов. Государственные закупки. http://el.tfi.uz/pdf/gos_zakup_ru.pdf 

---


mol etkazib beruvchilarni tanlashda qo’shimcha ijtimoiy mezonlardan 
foydalanish. 
Yuqoridagi hujjat davlat buyurtmalarini joylashtirishda ekologik siyosatni 
ham amalga oshirishni nazarda tutadi, ya’ni zaruriy texnik-texnologik xususiyatlarni 
ishlab chiqish, xom-ashyo va materiallardan foydalanish, mos ravishda mol etkazib 
beruvchilarni tanlash, ekologik talablarni inobatga olgan holda eng yaxshi taklifni 
baholash uchun tavsifnomalar berish va hakazo. 
EIga kiruvchi mamlakatlarda davlat xaridi hozirgacha milliy qonunchilik 
asosida davlat boshqaruv organlari tomonidan amalga oshiriladi. Ammo, bunda 
nafaqat xaridni tashkil etish bo’yicha milliy qonunchilik, balki Evropa 
hamkorligining qonunchiligi va tavsiyalariga ham katta e’tibor qaratiladi. 
EI davlatlarida davlat xaridini tashkil etish bo’yicha yagona umummilliy 
qonun shakllantirilgan va uning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat: 

minimal xarajat qilish evaziga davlat ehtiyojlari uchun qilinadigan xaridni 
optimallashtirish; 

EI yagona bozori va milliy bozorlarda shartnomalar tuzishda teng raqobat 
muhitini ta’minlash; 

ochiqlilik talablarining bajarilishini ta’minlash; 

haqqoniy va ochiq biznesni amlga oshirishga ko’maklashish; 

kichik biznes vakillarini davlat buyurtmalarini olishiga ko’maklashish. 
EI darajasida davlat xaridini tartibga solishda, ijtimoiy va ekologik 
barqarorlik printsipi bir tomondan, raqobatbardoshlik va erkin savdo mezonlari 
ikkinchi tomondan qarama-qarshilikka duch kelmoqda. Mahsulotlarni etkazib 
berish, xizmatlar ko’rsatish, ishlarni bajarishni tartibga soluvchi yuqorida keltirib 
o’tilgan huquqiy me’yorlar asosida “diskriminatsiya qilmaslik” printsipi yotadi
42
. 
Ya’ni, EIga a’zo mamlakatlarning davlat xaridi tizimini boshqarishda ataylabdan 
ichki(milliy) manfaatlarni ustun qilmaslik g’oyasi ilgari suriladi. Shunday qilib,