15-маъруза моддалар алмашинувининг бошқарилиши режа

Простагландинлар 
Булар тўқима ва аъзоларда синтезланадиган биологик фаол моддалар 
қаторига киради. Улар кўп қўшбоғ тутувчи тўйинмаган ѐғ кислоталарининг 
ўзгаришидан ҳосил бўлади. Уларнинг молекула асосини ѐн занжирларга эга 
бўлган циклопентан ҳалқаси ташкил этади. Ёғ кислоталарининг 
простагландинларга айланиши эндоплазматик ретикулумда бўлади. 
Фосфолипидларга фосфалипоза А
2
таъсирида арахидон кислота ажралиб, 
ферментатив реакция хилига қараб, простагландинларга айланиши 
кузатилган. 
O
CH
3
CH
3
OH
HO
CH
3
OH
O
CH
3
CH
3
CO
CH
3
Тестестерон Эстрадиол Прогестерон

---

Простагландинлар мембраналарга билвосита таъсир қилиб, цАМФ 
синтезини ѐғли тўқималарда, тромбоцитларда ва бошқа аъзоларда тезланиши 
аниқланган. Улар гипофизга таъсир этиб, гормонлар синтезини 
тезлаштиради. 
Простагландинлар (ПГ) беш аъзоли ҳалқасининг тузилишига қараб 4 
гуруҳга бўлинади: А, Б, Е, Ф (ПГА, ПГБ, ПГС, ПГФ)га бўлинади. Улар 
метилли ва карбоксилли ѐки занжирдаги қўшбоғлар сонига қараб, ҳар бир 
гуруҳнинг махсус вакилларига ажралади. 
Простагландинлар углеводлар, липидлар алмашинувида бевосита 
иштирок этади. Уларнинг қондаги оз миқдордагиси ѐғ кислоталар ва 
глицерин концентрациясини оширади, лекин кўп миқдори, аксинча таъсир 
этади. Шунингдек, улар таъсирида қондаги минерал моддалар миқдори 
ўзгариши, глютатион ва аскорбин кислоталар муҳим аъзолар бўйича қайта 
тақсимланишида иштирок этиши тасдиқланган. 
Простагландинлар бачадоннинг қисқаришини фаоллаштиради. Улардан 
аѐлларнинг фарзанд кўриш жараѐнига ижобий таъсир қилувчи дори-дармон 
сифатида фойдаланилади. Уларнинг кальций транспортида иштирок этувчи, 
ферментлар фаолиятига ҳам таъсир қилиши аниқланган. 
Умуман, простагландинлар моддалар алмашинувида муҳим аҳамиятга 
эга бўлган фаол биологик бирикмалар қаторидан ўрин олган.