14-мавзу: менежментда бошқарув усуллари ва услублари режа

2-жадвал
Бошқаришнинг асосий функсиялари

№	Асосий функсиялар	Функсияларнинг мазмуни ва ўрни
1.	Режалаштириш	- Бошқаришнинг асосий ва дастлабки функсиясидир. Ҳар қандай бошқариш режа тузишдан бошланади. Бу режада: - бошқарув мақсадлари ва вазифалари, уларни амалга ошириш муддатлари белгиланади; - вазифаларни амалга ошириш усуллари ишлаб чиқилади; - бў ғинларда ўзаро алоқалар ўрнатилади. Режалаштиришнинг умумийлик хусусияти шундаки, бунда ҳар бир бошқарув ходими ўзининг шахсий ишини режалаштиради, ўз иш жойидаги фаолияти кўрсаткичларини ишлаб чиқади, режаларни қандай бажараётганини назорат қилишни уюштиради.
2.	Ташкил қилиш	Бу функсия бошқарув объйекти доирасида барча бошқарилувчи ва бошқарувчи жараёнларнинг уюшқоқлигини таъминлайди. Шу нуқтаи назардан ташкил қилиш ички ва ташқи шарт-шароитларнинг ўзгариб туришига қараб, амалдаги тизим таркибини такомиллаштириш ёки янгисини тузиш демакдир. Бу функсия жорий ва стратегик режаларнинг ижросини таъминлаш бўйича биринчи қадамдир.
3.	Мувофиқлаштириш ва тартибга солиш	- Режалаштириш бошқаришнинг стратегияси ҳисобланса, мувофиқлаштириш бошқаришнинг тактик масалаларини ҳал қилади. - Бу функсиянинг асосий вазифаси оқилона алоқалар ўрнатиш йўли билан бошқариладиган тизимнинг турли қисмлари ўртасида келишиб иш олиб боришни таъминлашдир. - Тартибга солиш мувофиқлаштиришнинг давоми бўлиб, у содир бўлиб турадиган о ғишларни бартараф қилади. Унинг ёрдами Билан вужудга келиши эҳтимол тутилган о ғишларнинг олди олинади.
4.	Назорат	- Бу функсиянинг мақсади «тутиб олиш», «айбини очиш», «илинтириш» эмас, балки бошқарув объйектида содир бўлаётган жараёнларни ҳисобга олиш, текшириш, таҳлил қилиш ва маълум тартибда шу объйект фаолиятини ўз вақтида созлаб туришдир. Назорат ўрнатилган меъёрий ҳужжатлардан, режалардан о ғишларни, уларнинг жойи, вақти, сабаби ва хусусиятларини аниқлаш имконини беради. - Таъсирчан назоратни ташкил қилиш ҳар бир раҳбарнинг функсионал ишидир. Мунтазам назорат йўқ жойда пировард натижаларга эришиб бўлмайди.

Демак, бошқариш режалаштиришдан бошланиб, фаолиятни ташкил қилиш, уни ра ғбатлантириш билан давом эттирилиб, назорат билан тугайди.Бу ерда мувофиқлаштириш барча функсиялар жараёнида ўз аксини топади.
Бу функсиялар бошқарувнинг ҳамма босқичларига хос бўлган умумий хусусиятларга эга бўлиб, бошқарув аппаратининг барча раҳбарлари ва мутахассислари фаолиятида мавжуд бўлади.
Бошқариш фаолиятининг турларига кўра, функсиялар қуйидагича бўлади: