14-mavzu: Mafkuraviy tarbiya: muammo va yechimlar

mafkuraviy bag‘rikenglik jamiyatdagi barcha qatlam, ijtimoiy guruh va millatning ezgulik yo‘lidagi hamkorligini nazarda tutadi va mamlakatda tinchlik, barqarorlikni ta’minlashning muhim sharti hisoblanadi. O‘zbekiston xalqi dunyoviy davlat, erkin fuqarolik jamiyati qurmoqda. Bularning barchasi mafkuraviy tarbiya jarayonda o‘z aksini topmog‘i lozim.

Kishilarni ezgu g‘oyalar ruhida tarbiyalash mafkuraviy jarayonlarning ajralmas qismi hisoblanadi. Bunga oila, mahalla, muassasa va tashkilotlarda olib borilishi lozim bo‘lgan tadbirlar amaliy ahamiyat kasb etadi. Mafkuraviy targ‘ibot ishlarida bulardan samarali foydalanish maqsadga muvofiq.

Ma’lumki, o‘zbek oilasida bola ongida sog‘lom g‘oya va bilimlarning shakllanishi jarayonida oilaning kattalari – bobolar, momolar, yaqin qarindosh-urug‘lar ham bevosita ishtirok etadi. Ular oiladagi ma’naviy muhitning boshqaruvchilari hisoblanadi.

Xullas, ota-ona o‘z bolasining ahloqi va madaniyati uchun jamiyat oldida javobgardir. Ota-onalik burchiga e’tiborsiz qarash, fuqarolik ma’suliyatini his etmaslik muhim ijtimoiy burchni bajarmaslik bilan tengdir. Chunki bolani dunyoga keltirishdan ko‘ra, uni jamiyatga nafi tegadigan, sog‘lom e’tiqodli, solih farzand qilib tarbiyalash mushkulroqdir.

Mahalla – o‘zini o‘zi boshqarishning milliy modeli bo‘lib, u xalqimizning azaliy udumlari, an’analariga tayangan holda, ulkan tarbiyaviy vazifani bajaradi. Keksalarning pand-nasihati, kattalarning shaxsiy ibrati, jamoaning hamjihatligi misolida odamlar ongida ezgulik g‘oyalari singdirilib boriladi.

Mahalla, avvalo, sog‘lom ijtimoiy muhitdir. Bu yerda kuchli ta’siriga ega bo‘lgan jamoatchilik fikri mahalla ahlining xulq-atvori, o‘zaro munosabatlarini adolat va ma’naviy mezonlar asosida tartibga solib turadi. Shu ma’noda, mahalla I.Karimov ta’kidlaganidek, haqiqiy demokratiya darsxonasidir.

Ta’lim-tarbiya sohalari milliy istiqlol g‘oyalarini yoshlar qalbi va ongiga singdirishning ustuvor yo‘nalishlaridir. Ta’lim tarbiyaning har bir alohida bosqichi o‘z navbatida g‘oyalarni yoshlar qalbi va ongiga singdirishning o‘ziga xos omillarini nazarda tutadi.