14-Mavzu : O‘zbek adabiy tilida qo‘shib yozish imlosi

1. Mashg’ulot. 
Gaplarni o‘qing, qo‘shma otlarni topib, ularning yasalishini 
tushuntiring. 
1. Qizlar tillaqosh, bargak, zebigardon, qo‘ltiqtumor, marjon, uzuk, bilaguzuk taqib, 
shoyi ko‘ylak, nimcha, kamzul kiyib yasanar edilar. 
(N. Safarov)
2. Laylakqor urib 
turgan bir kun edi. Birdan bozorboshida dod-faryod ko‘tarilib qoldi. 
(Abdulla Qahhor)
3. 
Elmurod so‘rab-surishtirib, nihoyat, ko‘pgina chiroqlar charaqlab turgan hovliga kirib 
keldi. 
(Parda Tursun)
4. Ariq bo‘yida hamisha, har yoz ikkita jaydari atirgul, pastda 
namozshomgul, gultojixo‘roz, sadarayhon o‘sib yotadi. 
(Oybek)
2. Mashg’ulot.
Gaplarni ko‘chiring. Qo‘shma sifatlarni aniqlab, ularning qanday so‘z 
turkumlaridan yasalganini izohlang.
1. Hulkarning och jigarrang yonoqlarida ajib bir qizillik o‘ynaydi. 
(P. Qodirov)
2. Markaziy Osiyoning erksevar, mard va jasur xalqi dushmanga qarshi mardonavor 
kurashdi. 
(B. Ahmedov)
3. Milliy mafkuramizda milliylik umumbashariy g‘oyalar bilan 
uyg‘unlashib ketgan. 
(S. Olimov)
4. Orzu millatga hayotbaxsh ruh bag‘ishlaydi. 
(Rahmon 
Qo‘chqor)
5. Ona yerning xushbo‘y tafti mast qiladi kishini. 
(E. Oxunova)
6. U otasi 
Muzaffar Farmonovning batamom aksi: dadasi yum-yumaloq, baqaloq bo‘lsa, bu 
xushqad, xushsurat. 
(O. Yoqubov)

---

3. Mashg’ulot.
Gaplarni o‘qing. Sodda va qo‘shma olmoshli gaplarni alohida ko‘chirib 
yozing. To‘rtinchi gapdagi mavzu bo‘yicha fikr bildiring. 
1. Meni Sodir Badalovich yubordilar, – dedi so‘rashish uchun ikkala qo‘lini baravar 
uzatib. 
(X. To‘xtaboyev)
2. Yigitning dong‘i o‘zi tug‘ilib o‘sgan shaharga ham yetib 
boribdi. 
(Ertakdan)
3. So‘fi hech narsa demay o‘rnidan turdi. 
(Cho‘lpon)
4. O‘zingga 
o‘zingni maqtagandan qo‘rq. 
(Maqol)
5. Ana o‘sha yerda o‘zimizni ko‘rsatamiz.
(Said 
Ahmad)
6. Tesha Saidiy bilan bahslashish qo‘lidan kelmaganini har bir so‘zi, har bir 
harakati bilan bildirib turar edi. 
(Abdulla Qahhor)
7. Ali Qushchi nechundir yana o‘sha 
iliq bahor kunini esladi. 
(O. Yoqubov)
8. Choyxonada, peshin bo‘lib qolganiga qaramay, 
hech kim yo‘q edi.
(O‘. Umarbekov)
9. Lekin buni u hech qachon hech kimga aytmagan 
edi. 
(Omon Muxtor)
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar:: 
1. Qanday so’zlar doimo qo’shib yoziladi? 
2. Qo’shma otlar qo’shib yozilishi sabablarini keltirib o’ting? 
3. Qo’shma fe’llar qanday hollarda qo’shib yozilishi mumkin? 
4. Qisqartma so’zlar haqida ma’lumot bering? 
Mustaqil ta’lim 
7. Morfologiya. So’z turkumlarini tahllil qilish