13-мавзу. Консолидацияланган молиявий ҳисобот

2002 йил учун консолидациялашган «Молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот»ни тайёрлаш учун ишчи жадвал

Моддалар	Бош корхона ҳисоботи	Шўъба корхона ҳисоботи	Тузатиш ёзувлари		Консолидациялашган ҳисобот
			дебет	кредит
Сотиш ҳажми	860000	1) 400000	240000		1020000
Бошқа даромадлар	120000	2) 20000	4000		136000
Жами	980000	420000			1156000
Сотилган товарлар таннархи	420000	300000		240000	480000
Бошқа харажатлар	280000	100000		4000	376000
Жами	700000	400000			852000
Соф фойда	280000	20000	244000	244000	300000

Компания молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисоботдан ташқари яна тақсимланмаган фойда ва пул оқимлари тўғрисида йиғма ҳисоботларни тўлдирадилар.

Консолидациялашда асосий ҳолатлар қуйидагилар:

• 
  бир компания иккинчи компаниянинг назорат улушига эга бўлганда қўлланилади. Ҳар бир компания бухгалтерия ҳисоботини мустақил равишда олиб боради. Бош компания ҳамма назорат қиладиган субъектларни бир молиявий ҳисоботлар пакетига йиғиб, консолидациялашган молиявий ҳисоботлар тўпламини барпо этади.
  
• 
  молиявий ҳисобот ҳисобварақларида қолдиқлар сунъий тарзда ошириб кўрсатилмаслиги учун ҳамма ҳисобварақлардаги қолдиқлар қўшилади ҳамда гуруҳлар ичидаги муомалалар ва қолдиқлар бир-бирига ейиштирилади;
  
• 
  агар назорат қилувчи компания бошқа компания акцияларининг 100%дан кам бўлган улушга эга бўлса, бухгалтерия баланси ва молиявий-хўжалик фаолияти натижалари ҳақидаги ҳисоботда бошқа томонларнинг пропорционал эгалик улушини кўрсатиш учун тегишли ҳисобварақлар очилади. Бу ҳолатни шўъба корхоналарнинг иштирок улуши деб тавсифлаш мумкин.
  

Умуман олганда, консолидацияланган молиявий ҳисоботни тузиш тартибининг белгиланиши бозор муносабатларига босқичма-босқич одимлаётган Ўзбекистон учун бухгалтерия ҳисоби борасида амалга оширилаётган ислоҳотларнинг энг муҳим таркибий қисми бўлиб ҳисобланади. Турли хил мулкчилик шакллари қарор топтирилаётган ҳозирги шароитда консолидацияланган молиявий ҳисоботларни тузиш хўжалик юритувчи субъектлар, аввало, республикамизда самарали фаолият юритаётган холдинг компаниялар, таркибидаги шўъба корхоналари мавжуд бўлган иқтисодий субъектлар учун зарурдир.