13-mavzu. Axborot tizimlarini yaratish va boshqarish reja

Tuzilmalashgan loyihalash o‘z ichiga ishning “shaffofligini” va dasturlar oddiyligini ta’minlovchi qoidalar va metodikalar to‘plamini olib, kodlash, sozlash va xizmat ko‘rsatish uchun sarflanadigan vaqt va mablag‘larni kamaytirish va tejash imkonini beradi. Tuzilmaviy loyihalashning asosiy prinsipi – tizimni “quyidan yuqoriga” ierarxik tartibda, detalizatsiya darajasini bir maromda oshirgan holda ishlab chiqishdan iborat. Avvaliga dastur yoki tizimning asosiy funksiyasi ko‘rib chiqiladi, keyin u kichik funksiyalarga bo‘lib chiqiladi, bu kichik funksiyalar esa yanada kichikroq funksiyalarga bo‘linadilar va hk. Bu jarayon detalizatsiya darajasi maksimal ko‘rsatkichga ega bo‘lmaguniga qadar davom etadi. Eng quyi darajada alohida modullarda bajarilayotgan barcha jarayonlar ta’riflanadi. SHunday qilib, tizimning asosiy mantiqiy modeli avvaldan, ya’ni dasturchilar kod yozishni boshlaguniga qadar yaratiladi. Tuzilmaviy tahlil o‘tkazilganidan keyin olingan hujjatlar loyihalash jarayoni uchun dastlabki ma’lumotlar sifatida xizmat qiladi.

Tuzilmalashgan loyihalashning yorqin misoli sifatida xodimlarni hisobga olish tizimini keltirish mumkin. Tizim ishlashining asosiy prinsiplari ifodalanganidan keyin, tuzilmaviy diagramma ko‘rinishida tasvirlangan tegishli hujjatlar tayyorlanadi – diagrammada loyihalashning barcha darajalari, ular o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik va loyihaning umumiy tuzilmasidagi o‘rni sxematik tarzda aks ettiriladi.

Tegishli hujjatlar alohida dasturlar, tizimlar va dasturlarning biron aniq qismi uchun tuziladi. 13.7-rasmda to‘lov vedomostlarini ishlash tizimining yuqori darajasi sxema ko‘rinishida keltirilgan. Darajalar soni haddan tashqari ko‘p bo‘lsa, u holda tuzilmaviy sxema bir nechta detallashtirilgan sxemalarga bo‘linadi. Tuzilmaviy sxema alohida dastur, tizim (dasturlar to‘plami) yoki dasturning biron qismini aks ettirishi mumkin.
13.7-rasmda ish haqini yozish tizimi uchun tuzilmaviy diagramma ko‘rsatilgan.



Mazkur tuzilmaviy diagramma ish haqini yozish tizimi uchun loyihaning eng yuqori yoki eng abstrakt (mavhum) darajasini ko‘rsatadi.