12-mavzu. O‘rta asrlarda jahon pedagogik fiklar taraqqiyoti. Reja

LAO SZI
 
(miloddan avvalgi 579-499 yillar)
 
 
 
Xitoylik faylasuf Lao Szi “ustoz Lao” degan ma’noni anglatadi. Lao esa 
laqab bo‘lib, “qariya” deganidir. 
 
Lao Szi Chjou saroyda arxivxodimi bo‘lib ximat qiladigan. Lao Szi xodimi 
xizmat qilgan. Lao Szi Chjou saltanatining inqirozga yuz tutgani-ni ko‘rib, 
“iste’foga” chiqadi tarki dunyo qilib, g‘arga qarab yo‘l oladi.
Chegara yetib kelganda chegara boshlig‘i undan o‘z vataniga nimadir qoldirib 
ketishini so‘raydi. Li Er chegara boshlig‘iga 5000 belgidan iborat qo‘l yozmani 
topshiradi. Bu tarixda “Daodetszin” (“Ezgulik yo‘li yoki Kuch va harakat 
haqidagi kitob”) nomi bilan mashhur kitob edi. Bu kitobda Dao ta’limotining 
mohiyati haqida so‘z boradi. Dao iyeroglifi ikki qism: “shou”-bosh va “Szou”- 
bormoq degan so‘zdan iborat. Bu “odamlar yuradigan yo‘l”, degan ma’noni 
anglatadi. Hozirga kelib “Dao” qonun, degan ko‘chma ma’noni anglatadi.
 
 
 
 
 
 
* * *
 
Dao zamin va osmonning ildizidir. Dao hamma narsaning onasi, olamning 
asosidir. 
 
 
 
 
 
 
* * *
 
Daoning na siyrati, na ovozi, na shakli bor. Unga qaraysan, ammo 
ko‘rmaysan. Quloq tutasan-u, eshitmaysan. Quvlaysan-u, topaolmaysan.

 * * *
 
 Oh, baxtsizlik! Ubaxtning tayanchidir. Oh baxtiyorlik! Unga baxtiyorlik 
yashirin.

---

* * *
Buyuk ishlar, albatta, mayda ishlardan boshlanadi.
* * *
Bilguvchi so‘zlamaydi, so‘zlaguvchi bilmaydi.
* * * 
Meni qancha kam bilsalar, shuncha qadirliman. Shu tufayli donolikda komil 
odamlar qalin, dag‘al liboslarga burkanib, qo‘ynida yashma toshni yashirgan 
odamga o‘xshaydilar.
 
 
 
 
 
 
 * * *
O‘z xohish istaglarining chegarasini bilmaslikdan ortiq baxsizlik bo‘lmaydi. 
* * *
Fikralringizga ehtiyot bo‘ling-ular qilmishlaringiz iptidosidir.
* * *
Inson ilk bor dunyo yuzini ko‘rganda-nozik va zaif, o‘limi oldidan esa sabotli 
va kuchlidir. Barcha tirik mavjudodlar va o‘simliklar mavjud-ligining ilk pallasida 
nozik va zaif, o‘lim lahzalarida esa quruq va chirqindir. Demak bardoshlilik va 
kuchlilik o‘lim nishonasi, noziklik va nimjonlik esa hayot belgisidir. Shu bois 
qudratli qo‘shin zafar qucha-olmaydi va baquvat daraxt nobud bo‘ladi. Demak, 
noziklik va zaiflik doim kuch-quvvatdan ustundir.