12-mavzu. Issiqlik almashnigichlar. Issiqlik almashingichlarnnng asosiy turlari. Issiqlik uzatishning yig’indi koeffitsiyenti. Issiklik almashingichlarning samaradorligi

Quyosh kollektorlarining shaffof izolyasiyasi uchun materiallar. Quyosh kollektorlarida issiqlik yuqotishlarni kamaytirish uchun va uning ichiga yong‘inlarni kirmasligini oldini olish uchun shaffof izolyasiyadan foydalaniladi. Odatda quyosh kollektorlarida shaffof izolyasiyaning bir yoki ikki qatlamidan foydalaniladi, lekin quyosh kollektorining shaffof izolyasiyasiz konstruksiyasi, ba’zan uch qatlamli izolyasiyadan iborat konstruksiyasi ham foydalaniladi. Shaffof izolyasiya materiali quyosh nurlanishi oqimi zichligi (to‘lqin uzunligi 0,3 dan 2,5 mkm) uchun yuqori o‘tkazuvchanlik qobilyatiga (koeffitsient) ega bo‘lishi zarur va bir vaqtda uzun to‘lqinli nurlanish (3 mkm dan ortiq) – issiqlik nurlanishi, ya’ni absorber yuzasidan chiqayotgan nurlanish uchun amaliy jihatdan shaffof bo‘lmasligi zarur.
Odatda rom shishasidan ham foydalaniladi, eng yaxshisi tarkibida temir oksidi kam bo‘lgan shishadan foydalanish zarur. Shisha metall yuzadan П – shakldagi prokladka yordamida izolyasiyalangan bo‘lishi kerak va bu issiqlik kuchlanishlari ta’siri natijasida tirqishlarning hosil bo‘lishi, shishani zararlanishini oldini oladi.
Shaffof izolyasiyaning muqobil materiali sifatida polimer plyonka ham xizmat qiladi, afsuski sezilarli kamchiligi ultrabinafsha nurlanish ta’siri ostida degradatsiyalanishi hisoblanadi. Ammo uning past narxini hisobga olib uni qo‘llash maqsadga muvofiqdir. Polimer plyonka (shisha bilan taqqoslanganda) quyosh nurlanishini yaxshi o‘tkazadi, shuning uchun shisha qatlamini o‘rniga polimer plyonkani qo‘llash mumkin. Plyonkaning yaroqlilik muddatini oshirish uchun uni ultrabinafsha nurlanishi ta’siriga barqarorligini oshirish maqsadida maxsus qayta ishlash zarur.

2. 
   Kollektorlar uchun issiqlik izolyasion materiallar: Issiqlik izolyasion material quyidagi talablarga javob berishi zarur. U kichik issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsientiga 𝜆, kichik zichlikga ρ, yuqori erish haroratiga, ob-havo sharoitlari ta’siriga va har xil tashqi ta’sirlarga yuqori qarshilikga ega bo‘lishi zarur. Eng yaxshi issiqlik izolyasion materiallar bo‘lib penopoliureton vapolistirol xizmat qiladi, shuningdek mineral vata va shisha vata qo‘llanilishi mumkin.
   

Quyosh kollektorlarining konstruksiyalarida eng ko‘p qo‘llaniladigan ba’zi xarakteristkalari 1-jadvalda keltirilgan.