12-Ma’ruza O‘zgaruvchan tok

2. O’zgaruvchan tok zanjirida induktivlik.
O’zgaruvchan tok zanjiriga induktivligi L ga teng bo’lgan kontur ulangan bo’lsin. Tashqi zanjirdagi kuchlanish U_k=U₀sint (3) qonun asosida o’zgarsin. (17.10-rasm).

17.10-rasm	17.11-rasm	17.12-rasm

Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni R=O hol uchun yozilsa

-U_L=U=_o’z (4)
hosil bo’ladi.
_o’z o’zinduksiya EYuK bo’lib, uni
_o’z=-L (5) ga
teng ekanligini nazarda tutsak
U_L=U₀sint=L (6)
deb yozish mumkin.
Bu ifodadan I ni quyidagicha aniqlash mumkin
_o’ztdt
tdt yoki ; (7)
Bunda tok kuchining amplituda qiymati
(8) ga teng.
Bunda R_L=L ga induktiv karshilik deyiladi. (3) va (7) ni taqqoslashdan ko’rinadiki, o’zgaruvchan tok faza jihatidan kuchlanishdan ga orqada qolar ekan. Buning grafigi va vektorli diagrammasi 17.11 va 17.12-rasmlarda keltirilgan.
O’zgaruvchan tok zanjirida induktivlik ulanganda o’zinduksiya EYuK zanjiridagi tok kuchini kamayishi tufayli induktiv qarshilik yuzaga keladi.
Bu xolda R=0 bo’lganligi uchun zanjirda, Joul-Lens issiqligi ajralmaydi. Induktivlik zanjirdan o’tayotgan o’zgaruvchan tok energiyasini magnit maydon energiyasiga aylantiradi va uni tok manbaiga qaytarib berib turadi. Ideal induktivli zanjirda tok yo’qolmaydi.