10-o`zb tarix qq indd

Tábiyiy gaz kánleriniń ashılıwı.
Ózbekistannıń tábiyiy gaz bar bolǵan rayonlarında aktiv geologiyalıq-
izertlew (izlew) jumısların alıp barıwǵa XX ásirdiń 50-jılları baslarında-
aq kirisilgen edi. Sol dáwirde Jarqorǵan, Qarawılbazar, Sarıtash tábiyiy 
gaz kánleri ashılǵan. Buxara-Xiywa geologiyalıq regionlarında 
Gazli
hám 
Jarqaq, Arqa hám Qubla Múbarek, Ushqır, Ortabulaq
hám 
Kultak
Buxaradaǵı Gazli 
qalashası

---

121
sıyaqlı iri tábiyiy gaz kánleriniń, sonday-aq, Gisar tawlarınıń qubla-
batıs rayonlarında 
Adamtash
kondensat káni, 
Ústirtte
keleshektegi gaz 
qatlamlarınıń tabılıwı awhaldı keskin ózgerttirip, Ózbekistandı jáhándegi 
eń iri gaz qorları bar regionlardan birine aylandırdı.
1956-jılı Buxara wálayatında dúnyada eń iri hám úlken 
Gazli
neft-
gaz kániniń tabılıwı Ózbekistanda tábiyiy gaz qazıp shıǵarıwdıń tez 
pátlerde rawajlanıwına tiykar boldı. Jáhándegi eń iri gaz kánlerinen 
biri esaplanǵan bul kánniń ulıwma qorı 500 mlrd m
3
gaz bolǵan. Bul 
jerde «kók jalın» qurıwshıları — gazshiler jasaytuǵın 
Gazli qalasına
tezlik penen tiykar salındı. Tábiyiy gaz qazıp alıw pátleri misli 
kórilmegen dárejede asırıldı. 1960-jılı 0,4 mlrd m
3
tábiyiy gaz islep 
shıǵarılǵan bolsa, 1975-jılǵa kelip bul kórsetkish 33,7 mlrd m
3
qa jetti. 
Awqam húkimetiniń Ózbekistanda gaz islep shıǵarıwdı arttırıwdan 
maqset onı RSFSRdıń sanaat oraylarına kóbirek tasıp ketiw edi. 
Pútkil awqam gaz qazıp shıǵarıwda Ózbekistannıń úlesi 
1960-jıldaǵı 1%ten 1975-jılı 20%ke kóterildi. Bul qatnas keyin de 
bárhama kóbeyip bardı.
Biraq, ÓzSSRda úy-jay fondın gazlestiriw salmaǵı oǵada tómen 
edi. Bul jaǵday, ásirese, respublikanıń kópshilik xalqı jasaytuǵın 
awıllıq orınlarında anıq kózge taslanǵan. Hátte, Sovet Awqamınıń 
evropa bólimine hám socialistlik mámleketlerge gaz jetkerip beretuǵın 
Buxara wálayatınıń ózinde de awhal júdá ashınarlı bolǵan. Ózbekistan 
gazi tiykarınan respublikadan sırtqa jiberiletuǵın edi.