10 mavzu: stressni bartaraf etish bo’yicha o’yin va rollli o’yinlarni o’tkazish

Distress 
(ing. Distress- g’am-tashvish, uqubat)
-
hayot uchun xavfli 
bo’lgan, stressning eng og’ir salbiy ko’rinishi. Eng inson uchun azobli va zararli 
bo’lgan stress holati hisoblanib, bu qiyin ahvolga tushib qolganda biron- bir 
yaqinlaridan ajraganda yoki shaxsiy tomondan juda qiyin ahvolga tushganda yuz 
beradi. 
Sistematik stress
. Sistematik stress biologik bosimni keltirib chiqaradi. Ular 
zaharlanishdan, to’qimalarni shamollanishidan yoki lat yeyishi tufayli sodir 
bo’ladi. 
Psixik stress 
– esa bu tashqaridan gap orqali yoki xarakatlar orqali kelib 
chiqadi. 
Masalan: shaxmat o’ynayotganda yoki qattiq quchoqlashib ko’rishganda 
stress paydo bo’ladi, lekin u zararsiz hisoblanadi. Stressning ozgina foydali 
tomonlari ham bor bu paytda odam xarakat qilishga intilib qoladi, organizmini 
kurashishga tayyorlaydi yoki undan qochishga xarakat qiladi. 
Ishxonadagi mas’uliyatning cheksizligi, qo’l ostidagi ishchilar bilan 
muloqotning kamligi, vaqtning yetishmasligi 
xronik (doimiy) stress
ga olib keladi. 
Doimiy stresslar 6 taga bo’linadi. 
1.
Uyqusizlik. 
2.
Ko’krakdagi og’riq, ya’ni muskullarning yurak atrofidagi og’riqlar. 
3.
Yo’tal (tez-tez tomoqni tozalash uchun bo’ladigan yo’tal). 
4.
Jinsiy qoniqmaslik. 

---

5.
Emotsional disbalans, ya’ni kayfiyatning tushib ketishi. 
6.
Doimiy toliqish va haddan tashqari semirish. 
Ko’p uchraydigan stresslardan biri bu pul muammosiga taqaladi. Eng jiddiy 
stresslardan biri bu oiladagi ahvol-ajrashish, o’lim, nizoli vaziyatlar, oiladagi 
muhitning nosog’lomligi. Masalan: ota-ona o’rtasidagi nizoli holatlar bolaga 
qattiq ta’sir etadi. 
Frustratsiya 
(lot. frustration – yolg’on, omadsizlik, qo’rquv ) – nizoli salbiy-
emotsional holat bo’lib, umidning so’nishi, maqsadga erishishda yuzaga kelgan 
kutilmagan to’siqning vujudga kelishida kuzatiladi. Frustratsiya ko’p hollarda 
shaxsning agressiv xulq-atvori bilan bog’liq bo’ladi. Odam biron-bir yomon ish 
qilib qo’ysa, masalan, o’g’rilik yoki yaqin odamidan ajralib qolsa, masalan, o’lim 
bo’lsa, miya tormozlanadi va chuqur tushkunlik (depressiya) yuzaga keladi. 
Bunda xotira susayishi, mantiqiy fikrlash sustligi, yolg’izlikga intilish va hokazo 
holatlar kuzatilishi mumkin. Ko’p hollarda inson bunday holatdan o’zi chiqa 
olmaydi, shuning uchun organizm kompensator mexanizmlarni ishga tushurib, 
psixikani ilk rivojlanish darajasiga tushurib qolishi kuzatiladi.