10-mavzu. Shahar ko’priklari, estakadalari, osma yo’llari va murakkab transport inshootlari bo’yicha asosiy talablar, ularni xisoblash asoslari. Reja

10-MAVZU. SHAHAR KO’PRIKLARI, ESTAKADALARI, OSMA YO’LLARI VA MURAKKAB TRANSPORT INSHOOTLARI BO’YICHA ASOSIY TALABLAR, ULARNI XISOBLASH ASOSLARI.


Reja:
1. Shahar ko’priklarini hisoblash
2. Qo’zgaluvchan vertikal kuchlanish
3. Gorizontal yuklanish
Shahar ko’priklari, estakada va ko’prik-yo’llarni hisoblash amaldagi me’yorlarga va texnik shartlarga mos ravishda bajariladi.
Bu inshootlarga qatnovchi avtomobillardan tushadigan vaqtinchalik, harakatlanuvchi, vertikal yuklanishlar standart avtomobillar kolonnasi ko’rinishda bo’lib yoki bu kalonnalar tekis taqsimlangan yuklanish bilan yoki tratuarlarda olomondan tushadigan tekis taqsimlangan chegaraviy yuklanish orqali beriladi.
Bundan tashqari, ko’priklarga og’ir treylerlar shaklidagi maxsus yuklanishlar ta’sir qilishi mumkin.
Shahar ko’priklari avtomobil yuklanish va olomon birgaligidagi harakatga yoki faqat maxsus yuklanish ta’siriga hisoblanadi.
Estakadalar olomondan tushadigan yuklanishga hisoblanmaydi.
Yuklanish turlari :

1. 
   Vertikal yuklanish :
   

A) qo’zg’aluvchan yoki vaqtinchalik;
B) doimiy.

2. 
   Gorizontal yuklanish:
   

A) shamol
B) to’xtatgich.
Vertikal va gorizontal yuklanishlardan tashqari ko’priklarga qo’zg’aluvchan yuklanishning zarba va silkinishlari, harorat o’zgarishi, grunt bosimi, muz ta’siri, seysmik yuk va boshqalar ta’sir qilishi mumkin.
Qo’zg’aluvchan yoki vaqtinchalik yuklanishga ko’prikdan o’tuvchi avtomobil, tramvay trolleybus, olomon va boshqalardan tushadigan yuklanishlar kiradi.
Doimiy yuklanishga ko’prikningt o’z og’irligi kiradi.
Ko’prikning o’z og’irligini, vaqtinchalik yuklanishni, dinamik effektni inobatga olib, grunt bosimini va markazdan qochma kuchni asosiy kuchlanishlar deb atash qabul qilingan.
Qolgan yuklanishlar-to’xtatuvchi kuch, shamol bosimi, muz ta’siri va boshqalar kamroq namoyon bo’lib, ularni qo’shimcha deb ataladi.
Shahar ko’priklari uchun hisobiy yuklanishlarni maxsus me’yorlar o’rnatadi.
Vertikal vaqtinchalik kuchlanish konstruksiyalarga gorizontal kuchlanishni markazdan qochma kuch, to’xtatuvchi bo’ylama kuch, yonbosh silkinish va zarbalar turida yetkazib beradi.
Bu kuchlanishlarni inobatga olish egri chiziqli estakadalarni hisoblashda muhim. Doimiy yuklanishlarga, shuningdek oldindan zo’riqtirilgan armaturadan tushadigan kuchlanishni kiritish kerak.