10-Маъруза. Стандартлаштиришнинг мақсад ва вазифалари. Режа

Халқаро стандартлаштириш фаолиятида барча мамлакатларнинг 
тегишли идоралари эркин ҳолда иштирок этиши мумкин. 
Минтақавий стандартлаштириш деганда дунѐ миқѐсида биргина 
жуғрофий ѐки иқтисодий минтақасига қарашли мамлакатларнинг тегишли 
идоралари учун эркин ҳолда иштирок этишлари мумкин бўлган 
стандартлаштириш тушунилади. 
Миллий стандартлаштириш - бу муайян бир мамлакат доирасида 
ўтказиладиган стандартлаштириш фаолиятидир. 
Стандартлаштириш ҳар хил фаолият турлари ва унинг натижаларига 
даҳлдор қоидалар, умумий қонун-қоидалар ѐки тавсифларни ўзида қамраб 
олган меъѐрий ҳужжат ҳисобланади. 
“Меъёрий ҳужжат” атамаси стандартлар, техникавий шартлар, 
шунингдек, умумий кўрсатмалар, йўриқномалар ва қоидалар тушунчасини 
ҳам ўз ичига қамраб олади. 
Стандартлаштириш мақсадлари кўп қиррали бўлиб, улар асосан 
қуйидагилардан иборат: бирхиллаштириш (ҳар хилликни бошқариш), бир 
турга келтириш, мослашувчанлик, ўзароалмашувчанлик, соғлиқни сақлаш, 
хавфсизликни таъминлаш, ташқи-муҳитни асраш, маҳсулотни ҳимоялаш, 
савдодаги иқтисодий кўрсаткичларни яхшилаш ва бошқалар. Тўғри 
ѐндошилган стандартлаштириш борасида бир мақсаднинг амалга ошишида 
бир вақтда бошқа мақсадларнинг ҳам амалга ошиши мумкин. 
Стандартлаштиришда маҳсулотнинг вазифасига мувофиқлиги 
деганда белгиланган шароитларда муайян вазифаларини буюм, жараѐн ѐки 
хизматлар томонидан бажариш қобилияти тушунилади. 
Мослашувчанлик эса, маълум шароитларда белгиланган талабларни 
бажариш учун номақбул таъсир кўрсатмасдан маҳсулот, жараѐн ѐки 
хизматларни биргаликда қўлланишига яроқлилиги деб тушунилади. 
Ўзароалмашувчанлик - бир хил талабларни бажариш мақсадида бир 
буюм, жараѐн, хизматдан фойдаланиш ўрнига бошқа бир буюм, жараѐн, 
хизматнинг яроқлилигидир. 
Ҳархилликни бошқариш (унификациялаш ѐки бирхиллаштириш) деб, 
муайян эҳтиѐжини қондириш учун зарур бўлган энг мақбул ўлчамларни ѐки 
маҳсулот, жараѐн ва хизмат турларини танлашга айтилади.