1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти

93
 
7-МАВЗУ. ҚУРИЛИШ ЭКОЛОГИЯСИ ВА УНИНГ 
РИВОЖЛАНИШИ
Таянч иборалар: 
Қурилиш экологияси, биологик жараѐнлар, табиий 
атроф- муҳит, экологик мувозанат, экотизимлар, ресурслар, материаллар, 
барқарор ривожланиш, қонун ва қоидалар, экологик мониторинг, саноат 
тармоғи, бинолар, конструкциялар, технологиялар, қурилиш мутахассислари. 
Режа:
7.1. Қурилиш экологиясининг ривожланиш тарихи.
7.2. Қурилиш экологиясининг асосий йўналишлари.
7.3. Қурувчилар учун экологик таълимнинг аҳамияти.
7.1. Қурилиш экологиясининг ривожланиш тарихи
Экология тизимлари, яратилган муҳитни атрофдаги дунѐда ўрганиш учун 
уларнинг меъѐрий уфқларидан кўпроғига эришганлигини, қурувчиларнинг 
жасорати деб тан олишади. Қандай қилиб бизга экология жараѐнларининг
билимлари иморатларнинг ҳаѐт даврини динамик йўллардаги муҳитнинг 
биноларини қуриш ва қайта ишлаши билан яхшироқ созлашга ѐрдам бериши 
мумкин? Экологлар табиатшунос олимларнинг эътиборини молекулалардан
биологик ҳужайраларга, организмларга, аҳолига, жамоаларга, манзараларга, 
биосферага жалб қилиш учун ўтган ярим аср давомида шунга ўхшаш
курашни олиб боришмоқда. Мутахассислар доимо бир-бирларининг нуқтаи 
назарларини асли ҳолга қайтариб, яна янгиланишини хоҳлашади. Фаолиятнинг 
атроф муҳитга қандай мослашаѐтганини баҳолаш масаласи осон ва янада 
қийиндир. Бу осонлашмоқда, чунки бўлиб ўтган бир қатор кризислар 
инсонларнинг уйларига зарарли оқибатларни олиб келганидан сўнг, инсонлар 
янада кўпроқ атроф-муҳитни тушуниб етишишни хохлашмоқда. Аслидан кўра, 
ажабланиш ва ноаниқлик муқаррар туюлган нуқтадан яқинроқ кўрилганда,
бу янада мураккаб тасвирни кўрсатади ва шунинг учун ҳам қийиндир. 
Кўпчилик ҳаракат қилиш керак, деб ҳисоблаши ҳақида фан бизга
ишонч бера олмаслиги мумкин. Аммо бу бизга, бизнинг саволларимиз ва 
бизнинг ҳаракатларимизни янада доно йўл билан динамик ва мураккаб 
биосферамизни тадқиқ қилишимиз кераклигини шаклантиришда ѐрдам беради. 
Бу замонни қиѐфаси нима? Биз биологик мураккабликни ўсиб бораѐтган
ўрнини кўпроқ тан олганимиз сари саноат ускуналарининг аҳамияти 
йўқолиб бормоқда. Қандай қилиб биз материаллар, озиқ моддалар, сув ва 
энергия даврларининг тўқимасидаги миллионлар организмлар, биологик 
турлар ва жамоаларнинг ўзаро алоқасини тунишни бошлашимиз мумкин? 

---