1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти

17-расм. Ер ости муҳандислик 
коммуникация қурилиши.
18-расм. Экологик зонанинг 
кенглиги.
 

---

118
 
Тупроқни муҳандислик коммуникация тармоқлари тизимлари 
таъсирида ифлослани- шидан сақлашда қуйидагиларга амал қилиш 
лозим
33
:
ер ости муҳандислик коммуникация қурилишларида қувурлар ва кабеллар 
ѐтқизиш қоидаларига тўлиқ риоя қилиш лозим (17-расм); 
ҳар хил қувур ва кабеллар ѐтқизилаѐтганда экологик зонанинг кенглигига
риоя қилиш зарур (18-расм); 
муҳандислик коммуникация қувурлари, ҳар хил кабеллар махсус тунел 
қазилиб, шу тунел орқали ўтказилиши лозим. 
Ушбу тадбирлар амалга оширилса, тупроқ ифлосланмайди ва 
коммуникация қувур ҳамда кабелларининг ишлаши устидан назорат қилиниши 
осонлашади. 
Назорат учун саволлар
1. Қурилиш сўзига таъриф беринг? 
2. Қурилиш жараѐнини ташкил этиш талабларига нималар киради? 
3. Қурилишга майдон танлашда нималарга аҳамият бериш керак? 
4. Лойиҳалаш ишига таъриф беринг? 
5. Қурилиш лойиҳаси қандай қисмлардан иборат бўлади? 
6. Объект ѐки муҳандислик иншооти жойлашган ҳудуд тўғрисидаги 
маълумотларда нималар акс эттирилиши лозим? 
7. Қурилиш жараѐнида амал қилиниши лозим бўлган хавфсизлик 
чоралари қандай тадбирлардан ташкил топган? 
8. Қурилишда сув сарфи деганда нимани тушунамиз ва унга қандай 
омиллар таъсир этади? 
9. Қурилишда сув сарфини ўтказиш услубларига нималар киради? 
10. Қурилишда сув сарфини ўтказиш услубларига таъриф беринг? 
11. Қурилишда тўсиқлар нима учун керак бўлади? 
12. Қурилиш майдонидаги омборларнинг мақсади нимадан иборат? 
13. Қурилиш майдонида транспорт ҳаракатлари тўғрисида маълумот 
беринг? 
14. Қурилиш жараѐнида атроф-муҳитга салбий таъсир кўрсатувчиларни ва 
қурилиш жараѐнида бўладиган таъсирларни камайтириш учун нима қилиш 
керак? 
15. Қурилиш жараѐнида экологик муаммоларнинг олдини олиш учун 
қандай чора-тадбирларни қўллаш лозим? 
16. Қурилиш жараѐнининг биосфера таркибий қисмларига салбий 
таъсирларини камайтиришда нималар талаб этилади? 
17. Қурилишдаги қувурларнинг ерга таъсири қандай? 
18. Тупроқни муҳандислик коммуникация тармоқлари тизимлари 
таъсирида ифлосланишидан сақлашда нималарга амал қилиш лозим? 

---