1. Xo’jalik hisobi mohiyati va uning ahamiyati

2.
 
Schetlarda operatsiyalarni ikki yoqlama yozish va uning ahamiyati
. 
1996 yil 30 avgustda qabul qilingan «Buxgalteriya hisobi to‘g‘risidagi Qonun»da 
O‘zbekistonda buxgalteriya hisobini yuritishning asosiy prinsiplaridan biri 

---

buxgalteriya hisobini ikki yoqlamali usulda yuritish ekanligi aytib o‘tilgan (6-
modda). 
Xo‘jalik operatsiyalarini ikki yoqlamali yozuv tizimini tarixda birinchi kashf etgan 
olim italiyalik matematik Luka Pacholi 1494 yili «Schyotlar va yozuvlar to‘g‘risida 
traktat (ilmiy asar)» chop etib ikkiyoqlama yozuv tizimiga asos soldi. 
Ikki yoqlama yozuv xar bir xo‘jalik operatsiyasining o‘zaro bog‘liq bo‘lgan 
schyotlarda qayd etish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Bu bilan operatsiyalar ta’sir 
etadigan hisob ob’ektlari o‘rtasida o‘zaro aloqa o‘rnatiladi va bu o‘z navbatida, 
korxonalar xo‘jalik faoliyati ustidan nazorat qilish va sodir bo‘layotgan jarayonlarni 
o‘rganishda muhim ahamiyat kasb etadi. 
3.Hujjatlashtirish usuli mohiyati. 
Hujjatlashtirish buxgalteriya hisobining obektlari ustidan yoppasiga va 
uzluksiz kuzatishni amalga oshirish imkonini beradigan dastlabki aks ettirish 
usulidir. Buning uchun har bir alohida operatsiya uchun yoki ularning bir turdagi 
guruhi uchun dastlabki hisob axborotini muayyan moddiy tashuvchisi tuziladi. Unda 
amalga oshirilgan operatsiyaning mazmuni qayd etiladi. 
Lekin xo‘jalik jarayonida bo‘lib o‘tayotgan barcha hodisalarni ham hujjatlashtirish 
yordamida qayd qilib bo‘lavermaydi. Jumladan, tabiiy yo‘qolish, mablag‘larni 
qabul qilish va topshirish paytidagi noaniqliklar, hisobdagi xatolar va qolaversa, 
o‘g‘irliklar tegishli qiymatliklarning haqiqiy miqdorini dastlabki axborotni 
tashuvchilar hamda hisobda aks ettirilganlaridan chetga og‘ishishiga olib keladi. 
Bunday hodisalarni rasmiylashtirish, ular sodir bo‘layottanda emas, balki ma’lum 
bo‘lgandagina mumkin bo‘ladi. Dastlabki axborot tashuvchilar tomonidan qayd 
qilinmay qolgan hodisalar, hujjatlashtirishga zaruriy qo‘shimchalar, ya’ni qayta 
ro‘yxatga olish yordamida aniqlanadi. Uning ma’lumotlari yuqorida keltirilgan u 
yoki boshqa sabablarga ko‘ra o‘z vaqtida hisobga olinmay qolgan hisob 
ko‘rsatkichlarini haqiqatdagiga muvofiqlashtirish uchun xizmat qiladi