|
17-variant
Leksik antonimiya haqida ma’lumot bering.
Leksik antonomiya leksemalarning bir-biriga zid ma'no anglatishi asosida guruhlanishidir: oq va qora, qalin va yupqa kabi. Antonimiya hodisasi, asosan, bir so’z turkumi leksemalaridoirasida yuz beradi. Sifatlarda: a) hajm belgisiga ko’ra: katta va kichik, baland va past: b) harorat belgisiga ko’ra: issiq va sovuq; d) yosh belgisiga ko’ra: yosh va qari; e) xarakter-xususiyat belgisiga ko’ra: saxiy va xasis, botir va qo’rqoq.aqlliwa ahmoq\ f) shakl belgisiga ko'ra: to'g'ri va egri\ g) maza-ta'm belgisiga ko'ra: aehchiq va shirin kabi. Payt, holat, miqdor ma’noli leksemalar doirasida ham antonimiya hodisasi keng tarqalgan: a) kecha va ertagd, civva!\a keyin (payt belgisiga ko'ra); b) tez. va sekin, arangva bema/ol (holat belgisiga ko'ra); d) ko'p va oz, m o'lva kam (miqdor belgisiga ko'ra) va b.lar. Bunday leksemalarning sifat va ravish turkumiga mansubligi keyingi yillarda bir qadar munozarali bo'lib qolmoqda. Otlarda: a) belgi otlarida: boylik va kam bag'a Hi к, botiriik va qo'rqoqlik\ b) qarama-qarshi tomon nomlarida: sharq va g'arb, janub va shimol; d) fasl nomlarida: voz va qish, kuz va bahon c) sutkaning qarama-qarshi tomonlarini ifodalovchi nomlarda: kecha va kunduz, tongva shorn kabi. Fe’llarda: a) qarama-qarshi harakat ma’nolarini ifodalovchi fe'llarda: bormoq va kelmoq, kirmoq va chiqmoq; b) sifat yoki ravishdan yasalgan fe'llarda: kengaymoq va toraymoq, ko'paymoq va ozaymoq, sekinlashmoq va tezkishmoq kabi. Ba’zan fc'lning sifatdosh shakli sifat turkumidagi leksema bilan antonimik munosabatlarga kirishishi mumkin: o'qigan va bilimsiz, o'qimagan va bilim li kabi. Antonimiya hodisasi sifat turkumida keng tarqalgan, ot va fe'llarda biroz kamroq uchraydi, olmosh va sonlarda esa bo'lmaydi (ayrim kontekstual holatlar bundan mustasno).
2.Metonimiya yo‘li bilan ma’no ko‘chishi hodisasi va uning turlari haqida ma’lumot bering Metonimiya - ikki tushuncha oʻrtasidagi yaqinlikka asoslangan oʻxshashsiz koʻchim. Metonimiyada biror narsa yoki voqea-hodisaning nomi boshqasiga koʻchiriladi, biroq bu nomlash narsalar oʻrtasidagi oʻxshashlikka emas, balki ular oʻrtasidagi yaqinlikka, aloqadorlikka asoslanadi.Masalan: Barmog'imni kesib oldim. Navoiyni oldim qoʻlimga.oxirgi boʻgʻinga urgʻu; “metonimiya” – qadimgi yunon tilidan “nomini oʻzgartirish” deb tarjima qilingan; “meto” — tarjimadagi “yuqorida” va “onyma” — “nom” soʻzlari maʼnosidan) — soʻz birikmasi, bir turi. iz, bunda bir soʻz boshqa soʻz bilan almashtirilishi mumkin boʻlgan, obʼyekt bilan qandaydir (vaqtlik, fazoviy va hokazo) munosabatda boʻlgan hodisa yoki obyektni bildiruvchi, oʻrnini bosuvchi soʻz bilan koʻrsatilgan. Bunda o‘rnini bosuvchi so‘z ko‘chma ma’noda ishlatiladi.Metonimiya metaforadan farq qiladi, lekin ko'pincha u bilan aralashib ketadi. Farqi shundaki, u “qo‘shnilik bo‘yicha” (ya’ni, butun butun o‘rniga butunning bir qismi yoki aksincha, sinf vakili o‘rniga butun sinf yoki aksincha, mazmun o‘rniga) almashtirishga asoslanadi. konteyner yoki aksincha, va hokazo) va metafora "o'xshashlik bilan" almashtirishga asoslangan; Agar siz uni savolga javob beradigan so'z bilan almashtirsangiz, metaforani aniqlash ham oson: "nima". Metonimiyaning alohida holati.Misol:"Barcha bayroqlar bizga tashrif buyurishadi" ("bayroqlar" - "mamlakatlar" (bir qismi butunning o'rnini bosadi, lotincha "pars pro toto" dan » ). Metonimiya bu holda hodisadagi xususiyatni ajratib ko'rsatadi, xususiyat esa o'ziga xos sifati bilan boshqa ma'nolarni almashtira oladi. Shunday qilib, bir tomondan, metafora o‘z o‘rnini bosuvchi a’zolarning katta real real munosabatiga ega bo‘lganligi uchun o‘z mohiyatiga ko‘ra metonimiyaga o‘xshamaydi, ikkinchi tomondan, u ancha cheklangan bo‘lib, bu hodisada ko‘rinmaydigan xususiyatlar yo‘q qilinadi.Metonimiyaning turlari • fazoviy(hodisalar, ob'ektlar yoki nomlarning fizik, fazoviy nisbiy holatini ular bilan chambarchas bog'liq bo'lgan ob'ektlarga o'tkazish; masalan, "tomoshabinlar qarsak chalishdi"; ma'no odamlar qarsak chalishdi, shuning uchun harakat boshqa tomonga o'tkaziladi. tomoshabinlar); • vaqtinchalik(harakatning nomi ushbu harakat natijasiga o'tkaziladi; masalan, "kitobning yangi nashri"; bu holda "nashr" so'zining ma'nosi harakat emas, natijada qo'llaniladi); • mantiqiy(muallifning nomi, harakat nomi yoki asl mazmuni va boshqalar yakuniy natijaga, ya'ni yakuniy ish, harakat va yuqoridagilarga nisbatan mahsulotga o'tkaziladi; bu holda aniq bog'liqlik bo'lishi kerak, uchun. masalan, "Men Ozhegovga qaradim" - Ozhegov lug'atidan ma'lumot olish uchun mavjud). Metonimiyaning turlari • umumiy til metonimiyasi - nutqda juda tez-tez ishlatiladi; masalan, chiroyli chinni (biz chinni buyumlar haqida gapiramiz) • umumiy she'riy (she'riyatda mashhurligi bilan ajralib turadi; masalan, osmon ko'k); • Bu ommaviy axborot vositalarining umumiy gazetasimi (masalan, muallif sahifasi); • individual-muallif (masalan, romashka Rus).
Do'stlaringiz bilan baham: |
