4.2.Qayta ishlashda moyli urug`larning optimal namligi. Ishlab chiqarishda ko`p miqdordagi bir xil partiyadagi urug`lar asosan namligi bo`yicha hosil qilinadi. Bu hosil qilingan partiyalardagi urug`larni namligi turlicha bo`ladi, ularni namligini optimal namlikga olib kelish uchun ular konditsiyalanadi.
Umumiy xolatda urug`larni namligi bo`yicha konditsiyalash ikki bosqichda: 1) urug`dan namlikni chiqarish (quritish) va urug`a kerakli suv yuborish (namlash); 2) quritgandan va namlangandan keyin suvni bir tekis taksimlanishi uchun ma`lum mudatda saqlash orqali amalga oshiriladi.
O`rta Osiyo sharoitida yilning issiq vaqtlarida paxta chigitining namligi 5-7 % ga, yog`ingarchilik vaqtlarida namlik 13-15 % ga yetadi.
Paxta chigitining namligi keskin pasayishi sheluxaning moyligini ortishiga, portlovchi moy changlarini hosil bo`lishiga olib keladi.
Bundan tashqari quruq chigit chaqilganda, mag`zi ezilib ketib, bu mayda mag`z zarrachalari separatorlarda kiyin ajraladi.
Shu sababdan ham paxta chigitini konditsiyalash orqali namligini 10-11 % ga yetkazish uni chaqish jarayonini yaxshilaydi, sheluxaning moyliligi kamayadi, mag`zning qovurilishi yaxshilanadi.
Namligi optimal paxta chigiti chaqilganda kam miqdorda mag`z maydalanadi, moy changlari kam hosil bo`ladi, bunda mag`z va sheluxa oson va tez ajraladi.
Namligi yuqori bo`lgan paxta chigitini kayta ishlashda uni chaqish va tarkibiy qismlarga ajratish bo`limining ishi yomonlashadi, nam chigit yaxshi chaqilmaydi, buning natijasida mag`zning yanchilishi yomonlashadi valtsoviy stanoklarning ishi yomonlashib ularning ish unumdorligi pasayadi.
Namligi yuqori bo`lgan paxta chigiti quritilmaydi. Chigitni namlashning eng oddiy usuli ombordagi (yoki buntdagi) chigitga branspoyt bilan suv purkab, ikki yoki uch kun saklagandan keyin kayta ishlashdan iborat. Bu usulning kamchiligi shundaki, birinchidan, chigit qatlami bir tekis namlanmaydi, ikkinchidan esa uzluksiz texnologiya jarayonini tashkil qilib bo`lmaydi. Bundan tashqari bu maqsad uchun aloxida xona yoki katta xajmli sig`imlar talab qilinadi.
Keyinchalik xom ashyo tashiydigan shnekli konveyer ichiga bug` va suv yuborib chigit namlangach, suv bir tekis singishi uchun u 10-15 soat biror joyga tukib quyilar edi. Bu usulda namlash branspoytdan suv yuborib namlashga karaganda progressivrok bo`lgan. Chunki bug` va issiq suv butun chigit qatlami buylab bir tekis tarkalib, chigit bir tekis namlangan. Bundan tashqari, chigit namlangach uni 2-3 kun saqlashga xojat kolmaydi. Lekin suvni singdirish 2-3 kun emas, 10-15 soat davom etsa ham, ammo sanoatda qulaylik tug`dirmaydi. Chunki bunda texnologik jarayonni uzluksiz olib borishni iloji yuq.
Do'stlaringiz bilan baham: |