1. Tok manbalari

Dvigatelni ishga tushirish sharoitlari. Dvigatelni ishonchli ravishda ishga tushirish uchun zarur bo‘ladigan startyorning quvvati asosan ikki omilga bog‘liq: dvigatel tirsakli valining aylanishga qarshilik momentiga va dvigatelning ishga tushirish aylanishlar chastotasiga bog‘liq.
Qarshilik momenti. Qarshilik momenti Mq kattaligi dvigatel qismlari orasidagi ishqalanish kuchi (porshenlarni silindrlarda, tirsakli valni podshipniklarda) va silindrlarda havoni siqilishiga bo‘lgan qarshilik (dizel dvigatellarida) qiymatlari bilan belgilanadi.
Ishga tushirish aylanishlar chastotasi. Startyor dvigatelni ishga tushirish vaqtida, ya’ni tirsakli valni majburiy ravishda aylantirish jarayonida quyidagi qarshiliklarni yengishi zarur. Avvalo, startyor dvigatel va uning qo‘shimcha mexanizmlaridagi harakatlanuvchi qismlarning ishqalanish kuchlari ta’sirida vujudga kelgan momentlarni yengishi kerak.
Dvigatel ishonchli ravishda ishga tushishi uchun tirsakli valni aylantirish chastotasi ma’lum belgilangan eng kichik qiymatdan kam bo‘lmasligi kerak. Karburatorli dvigatelni 10s, dizel dvigatelini 15s davomida, ikki urinishda (urinishlar oraligidagi vaqt - 1 minut) ishga tushib ketishini ta’minlovchi aylanish chastotasi dvigatelning minimal ishga tushish aylanish chastotasi deb ataladi.
Dvigatelni ishonchli ishga tushirish mumkin bo‘lgandagi atrof muhitning eng past harorati, ishonchli ishga tushirishning chegaraviy temperaturasi deb ataladi. Chegaraviy temperaturaning qiymati karburatorli(injektorli) dvigatellar uchun moyning qovushqoqligiga qarab 20....25⁰S, dizel dvigatellari uchun esa 12....17⁰S ni tashkil qiladi. Harorat bundan ham pasaysa, dvigatelni ishga tushirishni yengillatuvchi maxsus moslamalar qo‘llaniladi.


5-rasm. Dvigatelni ishga tushirish tizimi sxemasi.

1. 
   startyor qo‘shilmagan. b) startyor qo‘shilgan. 1-startyor qobig‘i;2- yakor vali; 3-shesternya; 4-shesternya tortqisi; 5-tortish relesining cho‘lg‘amlari; 6- tortish
   

relesining yakori; 7-tortish relisi plastinasi; 8-kontak boltlari; 9-startyor cho‘lg‘amlari; 10-yakor cho‘lg‘ami; 11-tirsakli val; 12-moxovik tishlari.