1-tema. Tálim menejmenti páni ha`m onıń ayriqshalıqları. Jobasi

8-TEMA:
Tálim menejmentin oqıtıw processinde studentlerdiń bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybelerin bahalawdıń reyting sisteması.
JOBASI:

1. 
   Tálim menejmentin oqıtıw processinde oqıwshılar bilim, konikma hám ilmiy tájriybeler sistemasın bahalawdıń ayriqshalıǵı.
   
2. 
   Tálim menejmentin oqıtıw processinde ámeldegi, aralıq hám juwmaqlawshı qadaǵalawlardı shólkemlestiriw hám ótkeriw metodikası.
   
3. 
   Pedagogikalıq kvalimetriya
   

Ózbekisiton Respublikası Joqarı hám orta arnawlı bilimlendiriw Ministirliginiń 2010 jıl 25 avgustdaǵı 333-sanlı buyrıǵı menen tastıyıqlanǵan “Joqarı tálim mákemelerinde studentler bilimin baqlaw hám bahalawdıń reyting sisteması to'g'rsida”gi qaǵıydada “Studentler bilimin baqlaw hám reyting sisteması arqalı bahalawdan maqset tálim sapasın basqarıw arqalı básekige shıdamlı kadrlar tayarlawǵa erisiw, studentlerdiń pánlerdi ózlestiriwinde boslıqlar payda bolishini aldın alıw, olardı anıqlaw hám saplastırıwdan ibarat.
Reyting sistemasınıń tiykarǵı wazıypaları tómendegilerden ibarat :
• talabalarda Mámleket tálim standartlarına muwapıq tiyisli bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybeler qálipleskenligi dárejesin baqlaw hám analiz etip barıw ;
• talabalar bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybelerin bahalawdıń tiykarǵı principlerı: Mámleket tálim standartlarına tiykarlanǵanlıq, anıqlıq, shınlıq, isenimlilik hám qolay formada bahalawdı támiyinlew;
• fanlarning studentler tárepinen sistemalı tárzde hám belgilengen múddetlerde ózlestirilishini shólkemlestiriw hám analiz qılıw ;
• talabalarda ózbetinshe islew kónlikpelerin analiz rawajlandırıw, informaciya resursları dáreklerinde nátiyjeli paydalanıwdı shólkemlestiriw;
• talabalar bilimin qalıs hám ádalatlı bahalaw hám de onıń nátiyjelerin waqtında xabar beriw;
• talabalarning pánler boyınsha kompleks hám de úzliksiz tayınlıǵın támiyinlew;
• o'quv procesiniń shólkemlestirilgen jumısların kompyuterlestiriwge sharayat jaratıw”, dep aytnadı.
Joqarıda keltirilgen hújjet degi tiykarǵı maqsetten hám qatar wazıypalardan tómendegi talaplar kelip shıǵadı.
Tálimdiń strukturalıq bólimleri óz-ara baylanıslı hám baylanıslı bolıp, ol pedagogikalıq process esaplanadı. Bul processtiń natiyjeliligi kóp tárepten islengen tálim quralları sistemasına baylanıslı. Bul qurallar pútkil tálim sistemasınıń strukturalıq bólegi dep qaralgandagina óz áhmiyetin joǵatmaydı hám tálimdiń ulıwma wazıypaların tabıslı sheshiwde járdem beredi.
Ekenin aytıw kerek, tálim procesiniń zárúrli strukturalıq bólimlerinen biri - qadaǵalaw hám esapqa aldılarr. Bul túsinikler ayriqsha mánis hám ayrıqshalıqlarǵa iye. Tálim beretuǵın qadaǵalaw hám esapqa alıwdı tuwrı tashkil etse, tálim procesiniń natiyjeliligi artadı. Onıń ushın tálim beretuǵın tálim alıwshınıń oqıw materialların ózlestiriw dárejesin anıqlap barıwı kerek.
Qadaǵalaw (tálim processinde) tálim alıwshınıń bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybeleri dárejesin anıqlaw, ólshew hám bahalaw procesin ańlatadı. Anıqlaw hám ólshew bolsa tekseriw dep ataladı.
Tekseriw - qadaǵalawdıń strukturalıq bólegi bolıp, onıń tiykarǵı didaktik wazıypası tálim beretuǵın hám tálim alıwshılar ortasında baylanıstı támiyinlew, tálim beretuǵın tárepinen oqıw materialın ózlestiriw haqqında ob'ektiv informaciya alınıwı hám de bilimler degi kemshilik hám kemshiliklerdi waqıtında anıqlaw bolıp tabıladı. Sonıń menen birge, tekseriwdiń maqseti tekǵana tálim alıwshınıń bilim dárejesi hám sapası, bálki onıń oqıw miyneti kólemin da anıqlawdan ibarat.
Tálim alıwshılardıń bilim hám ilmiy tájriybelerin tekseriw tómende kórsetilgen logikalıq izbe-izlilikde alıp barıladı : tálim alıwshılardıń bilim dárejesin aldınan anıqlaw ; temanı ózlestiriwdi ámeldegi tekseriw; bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybelerdi iyelenganligining qayta tekseriw; pútin bolıp yamasa kurstıń bólek teması boyınsha udayı tákirarlanatuǵın tekseriw; tálim procesiniń barlıq basqıshlarında iyelengen bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybelerin juwmaqlawshı tekseriw hám esapqa alıw.
Tálim processindegi nátiyjelerdi esapqa alıw, tekseriw hám bilimdi baqlaw (monıtoringga itibar beriw) hám de bahalaw pedagogikalıq iskerlikte zárúrli basqıshlar bolıp tabıladı. Atap aytqanda, usı iskerlikte tálim alıwshınıń bilimin haqıyqıy hám ádalatlı bahalaw hám de nátiyjelerdi olarǵa úzliksiz túrde xabar berip barıw úlken tárbiyalıq áhmiyetke iye boladı.