1. Танлама кузатиш тушунчаси ва унинг аҳамияти

Танлама кузатиш маълумотлари билан бош тўплам маълумотларининг тўғри келмаслиги репрезентатив хатолар дейилади.

• Танлама кузатиш маълумотлари билан бош тўплам маълумотларининг тўғри келмаслиги репрезентатив хатолар дейилади.
• Репрезентатив хатолар тасодифий ва мунтазам хатоларга бўлинади.
• Тасодифий хатолар кузатиш ёппасига бўлмаганлиги сабабли тўпламни етарли даражада аниқ кўрсата олмаганлигидан келиб чиқади.
• Мунтазам хатолар кузатиш учун танланган тўплам бирлигини ажратишда тасодифийлик тамойилининг бузилиши натижасида келиб чиқади.

• 3. ТАНЛАМА КУЗАТИШ ХАТОЛАРИ

3. ТАНЛАМА КУЗАТИШ ХАТОЛАРИ

• Танламанинг репрезентативлик хатолари ( ) танлама
• ( ) ва бош ( ) кўрсаткичларнинг айирмаларига тенг, яъни:
• Танлама кўрсаткичларда икки турдаги хатони аниқлаш мумкин:
• танлама кўрсаткичлардаги ўртача хатолар;
• танлама кўрсаткичларда йўл қўйилиши мумкин бўлган хатолик чегараси (меъёрий хато).

3. ТАНЛАМА КУЗАТИШ ХАТОЛАРИ

• Танлама тўпламда ўртача хато ( ) ни ҳисоблаш тартиби

Танлаш схемалари	Ўртача хато
	ўртача учун	салмоқ учун
Такрорланувчи
Такрорланмайдиган

Агар ҳар бир аниқ шароитда танлама кузатиш бир маротаба ўтказилиб, олинган натижаларни баҳолаш масаласи туғилган бўлса, у ҳолда Р(t) эҳтимол (ишонч даражаси) билан хатоларнинг юқори чегараларини аниқлаш усули орқали йўл қўйилиши мумкин бўлган хато чегараси ҳисобланади:

• Агар ҳар бир аниқ шароитда танлама кузатиш бир маротаба ўтказилиб, олинган натижаларни баҳолаш масаласи туғилган бўлса, у ҳолда Р(t) эҳтимол (ишонч даражаси) билан хатоларнинг юқори чегараларини аниқлаш усули орқали йўл қўйилиши мумкин бўлган хато чегараси ҳисобланади:
• Демак, ихтиёрий танлама кўрсаткич (а) хатосининг юқори чегараси ( ) унинг ўртача хатоси ( ) билан ишонч коэффицентининг (t) кўпайтмасига тенг.

• 3. ТАНЛАМА КУЗАТИШ ХАТОЛАРИ