1. tabiat va inson



Download 1,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet39/54
Sana27.06.2022
Hajmi1,07 Mb.
#707807
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   54
Bog'liq
7-sinf (fizika)

46. GIDRAVLIK PRESS 
Paskal qonuni gidravlik mashinaning ishlashini 
tushuntirishga imkon beradi. Gidravlik mashinaning turli 
diametrdagi porshenli va bir-biri bilan nay orqali 
tutashtirilgan ikkita stilindri uning asosiy qismi 
vazifasini bajaradi (quyidagi rasm). 
Porshenlar ostidagi bo’shliq va nay suyuqlik (odat-da 
mineral yog’) bilan to’ldiriladi. Porshenlarga kuchlar 
ta’sir qimaganda ikkala silindrdagi suyuqliklar 
ustunining balandligi bir xil bo’ladi.
Endi 
F
1
va 
F
2
porshenlarga ta’sir qiluvchi kuchlar, 
S
1
va 
S
2
– porshenlarning yuzlari bo’lsin. Birinchi (kichik) 
porshen tagidagi bosim 
1
1
S
F
, ikkinchi (katta) porshen 
tagidagi bosim 
2
2
S
F
gat eng. Paskal qonuniga asosan 
1
1
S
F
=
2
2
S
F
, bundan
1
2
1
2
S
S
F
F

.
Demak, katta porshenning yuzi kichik porshen yuzidan 
necha marta katta bo’lsa,
F

kuch 
F
1
kuchdan shuncha 
marta katta. 
Demak katta porshenning yuzi kichik porshen yuzidan 
necha marta katta bo’lsa, F
2
kuch F
1
kuchdan shuncha 
marta katta bo’ladi. Masalan, agar katta porshenning yuzi 
500 sm 
2
, kichik porshenning yuzi esa 5 sm 
2
bo’lib va 
kichik porshenga 100 N kuch ta’sir qilayotgan bo’lsa, u 
holda katta porshenga 100 marta ko’p, ya’ni 10 000 N 
kuch ta’sir qiladi. 
Shunday qilib, gidravlik mashina yordamida kichik 
kuch bilan katta kuchni muaozanatga kelt-irish mumkin. 
Presslash (siqish) uchun ishlatiladigan gidravlik 
mashinani gidravlik press deb ataladi. 
Gidravlik presslar katta kuch talab qiladigan joylarda, 
masalan yog’ zavodlarida urug’dan yog’ni siqib
chiqarishda, faner, karton, pichanlarni presslashda 
qo’llanadi. Metall zavodlarida gidravlik presslar 
mashinaning po’lat o’qlarini, temir yo’l g’ildiraklarini va 
boshqa juda ko’p mahsulotlarni tayorlashda qo’llanadi. 
Hozirgi zamon gidravlik presslari bir necha o’n va bir 
necha yuz million Nyuton bosim kuchi hosil qila oladi. 
23-mashq 
1. Quyidagi rasmda gidravlik ko’targich (gidravlik 
domkrat) ning soddalashtirilgan sxemasi tasvir-langan. 
Bunda 1- ko’tariladigan jism, 2- kichik porshen, 3-
klapanlar, 4-yukni tushiradigan klapan, 5- katta porshen. 
Agar kichik porshenning yuzi 1,2 sm
2
, kattasining yuzi 1440 


29 
sm
2
, kichik porshenga ta’sir etuvchi kuch esa 1000 N 
gacha yetishi mumkin bo’lsa, bu mashina bilan massasi 
qanday bo’lgan yukni ko’tarish mumkin? Ishqalanishni 
hisobga olmang
2. Gidravlik pressda kichik porshenning yuzi 5 sm
2
, katta 
porshenning yuzi esa 500 sm 
2
. Kichik porshen-ga 400 N 
kuch, kattasiga 36 kN kuch ta’sir etadi. Bu press kuchdan 
qancha yutuq beradi? Nima uchun press kuchdan 
maksimal (eng ko’p) yutuq bermaydi? Pressning 
porsheni va devorlari orasida ishqalanish bo’lmaganda 
bu press kuchdan qancha yutuq berishi kerak edi? 
3. Suv urnida havo olib gidravlik mashinaga o’xshash 
mashina yasash mumkinmi? Javobingizni asoslab 
bering. 

Download 1,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   54




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish