|
Kvantorlarning turlari Umumiylik va mavjudlik kvantorlari bir-biridan farq qilinadi.
Umumiylik kvantori « » belgisi bilan belgilanadi va «har bir», «hamma», «barcha», «istalgan» so‘zlari bilan ifodalanadi. inglizcha «All» so‘zining bosh harfidan olingan va «hamma» ma’nosini bildiradi.
Mavjudlik kvantori « » belgisi bilan belgilanadi, inglizcha «Exist» – «mavjud» so‘zining bosh harfidan olingan va «bor», «mavjud», «topiladi» so‘zlarini bildiradi.
31. Tarmoqli semantik modellar
TARMOQLI SEMANTIK MODEL
Ushbu modellarning asosini kontseptsiya tashkil etadi tarmoq, cho'qqilar,
yoylar. Tarmoqlar quyidagilardir: oddiy va ierarxik, bu erda uchlari ba'zi
tushunchalar, ob'ektlar, ob'ektlar, hodisalar, jarayonlar yoki hodisalardir. Ushbu
ob'ektlar o'rtasidagi munosabatlar yoylar bilan ifodalanadi. Kontseptsiyalar odatda
mavhum yoki aniq ob'ektlardir, va munosabatlar shunga o'xshash munosabatlardir
bu, ega qismi, tegishli, sevadi . Oddiy tarmoqlar ichki tuzilishga ega emas va
ierarxik tarmoqlarda ba'zi vertikalar ichki tuzilishga ega.
Semantiq tarmoqlar apparati yordamida bilimlarni tasvirlash biror bir muxitni
tashkil etuvchi ob’ektlar va ular orasidagi aloqalar majmuasidir.
Semantik tarmoqlarning o'ziga xos xususiyati bu uchta turdagi
munosabatlarning majburiy mavjudligidir.
1 . sinfning elementi;
2 . mulk qiymati;
3 . sinf elementiga misol.
Ierarxik semantik tarmoqlarda tarmoqlarni pastki tarmoqlarga (kosmosga)
ajratish ta'minlanadi va munosabatlar nafaqat vertikallar, balki bo'shliqlar o'rtasida
ham o'rnatiladi
Semantik tarmoq mavzu sohasining axborot modeli bo'lib , yo'naltirilgan grafik shakliga ega . Grafikning cho'qqilari mavzu sohasi ob'ektlariga mos keladi va yoylar (qirralar) ular orasidagi munosabatni belgilaydi. Ob'ektlar bo'lishi mumkin: tushunchalar , hodisalar , xususiyatlar, jarayonlar [1] . Shunday qilib, semantik tarmoq bilimlarni ifodalash usullaridan biridir .
Bu nom ikkita fanning atamalarini birlashtiradi: tilshunoslikdagi semantika til birliklarining ma'nosini o'rganadi va matematikada tarmoq o'ziga xos grafikdir - ma'lum bir raqam berilgan yoylar (qirralar) bilan bog'langan cho'qqilar to'plami. Semantik tarmoqda tugunlarning rolini bilimlar bazasi tushunchalari o'ynaydi va yoylar (bundan tashqari, yo'naltirilgan) ular orasidagi munosabatni belgilaydi . Shunday qilib, semantik tarmoq predmet sohasining semantikasini tushunchalar va munosabatlar shaklida aks ettiradi.
32. Freym bilimlar strukturasi
Freym — bu qandaydir standart holat uchun mo'ljallangan ma'lumotlarni
deklarativ keltirilishidir. Freymlarni tarmoq ko'rinishida ko'rsatish mumkin. Unda
yuqori tabaqalar ularning ma'nosini namoyish etadi va har qanday sharoitda chin
qiymatga ega bo'ladi. Pastki tabaqa muayyan informatsiyaga ega bo'lgan slotlar
bilan to'ldiriladi.
Freymlar nazariyasini, bilimlarni freymlar bilan tasvirlash G’OYASINI va
«freym» termi-nini 1975 yilda M. Minski degan olim taklif kilgan. «Freym» so’zi
ingliz tilidan olingan bulib, freym, deraza, reshyotka, ichki skelet kabi
mazmunlarda ishlatiladi. Freymlar nazariyasining moxiyati kuyidagicha. Inson
yangi xolatga tushib kolgan paytda, u uzining xotirasi-dagi freymlar deb
nomlanuvchi asosiy strukturami tuzi-lishiga murojaat kiladi. YA’ni bunday xolatda
turri echimni kabul kilish uchun nimalar kilish kerakligini eslaydi. Freym — bu
oldin eslab kolingan bilimlarni tasvirlash birligi. Bu birlikning detallari davr va
talab takozosi bilan uzgarishi mumkin. Freym — ma’lu-motlar tuzilishini
ifodalaydi, uning yordamida, masa-lan, sizning xonangizdagi xolatni tasvirlash
mumkin. Xar bir freym xar xil axborotlar bilan tuldirilishi mumkin. Agar okibat
kutilgan natijani bermasa, bu ax-borot — kurilayotgan freymning kullanish
usullariga alokador bulishi mumkin. Freym kup jix,atdan uzining tuzilishiga kura
semantik tarmokka uxshash buladi. Freym — ierarxik tuzilgan, tugun va
munosabat (aloka) lar tarmoridir.
33. Freymlar. Ularning yutuq va kamchiliklari
Freym — ma’lu-motlar tuzilishini
ifodalaydi, uning yordamida, masa-lan, sizning xonangizdagi xolatni tasvirlash
mumkin. Xar bir freym xar xil axborotlar bilan tuldirilishi mumkin. Agar okibat
kutilgan natijani bermasa, bu ax-borot — kurilayotgan freymning kullanish
usullariga alokador bulishi mumkin. Freym kup jix,atdan uzining tuzilishiga kura
semantik tarmokka uxshash buladi. Freym — ierarxik tuzilgan, tugun va
munosabat (aloka) lar tarmoridir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
