1. Son va sonli to`plam


-misol. funktsiyaning aniqlanish sohasini toping. Yechilishi



Download 0,77 Mb.
bet6/10
Sana13.07.2022
Hajmi0,77 Mb.
#788363
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
Funksiya

2-misol. funktsiyaning aniqlanish sohasini toping.
Yechilishi: Funktsiyadagi istalgan qiymatlarni qabul qilishi mumkin, chunki uning barcha qiymatlarida berilgan funktsiya ma`noga ega.
Demak, funktsiyaning aniqlanish sohasi dan iborat.
3-misol. funktsiyaning aniqlanish sohasini toping.
Yechilishi: argumentning kasrning maxraji nolga aylanmaydigan barcha qiymatlarida funktsiya ma`noga ega. Shuning uchun tenglamani yechib, da maxraj nolga teng bo`lishini ko`ramiz. Demak, funktsiyaning aniqlanish sohasi 2 dan tashqari barcha haqiqiy sonlardan iborat. Uni sonlar o`qini ikki qismga ajratib, quyidagicha yozamiz:
va .
4-misol. chiziqli funktsiyaning o`zgarish sohasini toping.
Yechilishi: berilgan funktsiya da har qanday haqiqiy qiymatlarni qabul qiladi. Shuning uchun funktsiyaning o`zgarish sohasi barcha haqiqiy sonlar to`plamidan iborat bo`ladi.
5-misol. funktsiyaning o`zgarish sohasini toping.
Yechilishi: Berilgan uchhadni to`la kvadrat ajratish usuli bilan shaklini o`zgartiramiz, ya`ni:
.
ifoda barcha manfiy bo`lmagan qiymatlarni qabul qiladi. Shuning uchun berilgan funktsiyaning o`zgarish sohasi 3 va undan katta sonlar to`plamidan iborat bo`ladi. Bu sohani tengsizlik ko`rinishida ifodalash mumkin.
4. Funktsiyaning berilish usullari
Funktsiyalar asosan uch xilda beriladi: analitik (formulaviy) usul, grafikaviy usul va jadval usuli.
1) Funktsiyaning analitik usulda berilishi
Formula yordamida berilgan funktsiyalarga analitik usulda berilgan funktsiya deyiladi. Bunday usulda erksiz o`zgaruvchi miqdor (funktsiya)ni erkli o`zgaruvchi miqdorlar (argument) bilan bog`lovchi formula beriladi. Masalan, va hokazo.
Analitik funktsiyalarga doir quyidagi misollarni qaraylik.
1-misol.
(1)
ekanligi ma`lum bo`lsin. ning har bir qiymatiga ning to`la aniqlangan bitta qiymati mos keltirilgan. Bunda funktsiya ning manfiy qiymatlarida formula bo`yicha, ning manfiy bo`lmagan qiymatlarida esa formula yordamida topiladi. Masalan, agar bo`lsa, u holda, agar bo`lsa, bo`ladi va hokazo.
Berilgan (1) munosabat ikkita funktsiyani aniqlaydi deb o`ylamaslik kerak. Bunda fikr faqat bitta funktsiya haqida boradi. Bu funktsiya argumentning manfiy qiymatlarida chiziqli funktsiya singari, argumentning manfiy bo`lmagan qiymatlarida esa ushbu trigonometrik funktsiya kabi tushuniladi.
2-misol. (2)
funktsiyani qaraylik.
M isolda berilgan va ning qiymatlari orasidagi yuqoridagi munosabat bitta funktsiyani aniqlaydi. To`g`ri chiziqni ifodalovchi strelka nuqtada berilgan funktsiyaning grafigi ekanligini ko`rsatadi. (2) shartga asosan bo`lganda miqdor formuladan emas, balki formula bo`yicha topiladi. Shuning uchun da ham ga teng bo`ladi.
funktsiya biror ifoda yordamida, masalan, va ko`rinishlarda berilgan bo`lsin. Agar bunda argument qiymatlarining qanday chegaralarda o`zgarishi haqida hyech narcha deyilmagan bo`lsa, bu holda, ifoda ning o`zi aniqlangan barcha qiymatlarida funktsiyani beradi deya olamiz. Masalan, yozuv ning barcha haqiqiy qiymatlarida ekanligini bildiradi. Shuningdek, yozuv ning barcha musbat qiymatlarida dan iborat bo`ladi.

Download 0,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish