1. Siydik a’zolarining anatomiyasi Nefronning morfo-funktsional tuzilishi Siydik hosil bo`lishi va uning boshqarilishi

NEFRON—BUYRAKLARNING FUNKSIONAL BIRLIGI

Buyraklar parenximasi tashqi (po‘stloq) va ichki (mag`iz) qismlarga bolinadi. Odamning vazni 150 g bo`lgan buyragida 1—1,2 mln funksional birlik—nefron bor. Nefron devori ikki qavat Shumlyanskiy-Boumen kapsulasidan boshlanadi.

Kapsula ichida kapillyarlar koptokchasi joylashgan. Kapsulaning tashqi qavati burama, to‘gri qismlardan iborat nefronning proksimal segmentiga o‘tadi. Nefronning bu segmentini ichidan qoplagan hujayralar yuzasida behisob mikrovorsinkalar bor. Proksimal segmentning davomi — Genle qovuzlog‘i ingichka pastga tushuvchi, yo‘g‘on ko`tariluvchi bolimlardan iborat. Genle qovuzlog‘ining davomi distal burama kanalcha bog`lovchi kanalchaga o‘tib, yig‘uvchi naychalarga itariladi. Nefron qismlarming har biri o‘ziga xos ishni bajaradi.

Odam buyragida bir nechta xil nefronlar ajratiladi. Ularning ba‘zilari buyrakning po'stloq qismida joylashganidan intrakortikal nefronlar, boshqalarining koptokchalari po'stloq va mag`iz moddalarning chegarasida bo`lganidan yukstamedullyar nefronlar deyiladi. Nefronlar Genle qovuzlog`ining uzunligi va tuzilishi hamda siydikni quyultirish imkoniyatiga ko‘ra farqlanadi,