1 Sanoat inqilobidan so'ng qanday ko'prik turlari ommalashdi va ularda qanday qurilish materiallaridan foydalanildi?
Download 171,21 Kb.
|
1 2
Bog'liqhistory
|
SAVOLLAR 1 Sanoat inqilobidan so'ng qanday ko'prik turlari ommalashdi va ularda qanday qurilish materiallaridan foydalanildi? 2 Brooklyn ko'prigi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 3 Chatsworth House konservatoriyasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 4 Kew Gardensda joylashgan Palm House haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 5 Crystal Palace haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 6 Ste.-Genevieve kutubxonasi binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 7 Gyustav Eyfel (Guistave Eiffel) ishlari haqida ma'lumot bering. Misollar keltiring va sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 8 Eyfel minorasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 9 Julies Saulnier ishlari haqida ma'lumot bering. Misollar keltiring va sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 10 Ilk osmono'par binolar konstruksiyalari va ularda foydalanilgan texnologiyalar haqida ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 11 Chikago maktabi haqida ma'lumot bering va unga misollar keltiring. 12 Home Insurance Building haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 13 Monadnock Building haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 14 Reliance Building haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 15 Sementning qayta ixtiro qilinishi haqida ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 16 San'at va hunarmandchilik harakati haqida ma'lumot bering va unga misollar keltiring. 17 Viktoriya davri arxitekturasi haqida ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 18 Art Nouveau g'oyasini izohlang va unga misollar keltiring. 19 Antoni Gaudi ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 20 Casa Vicens haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 21 Guell pavilionlari haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 22 Guell saroyi (Palau Guell) haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 23 Guell parki haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 24 Casa Batllo haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 25 Casa Mila haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 26 La Sagrada Familia haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 27 Henry Richardson ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 28 Louis Sullivan ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 29 Auditorium Building haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 30 Wainwright Building haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 31 Carson Pirie Scott departament do'koni haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 32 Owatonnadagi Milliy fermerlar banki binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 33 Halladie Building haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 34 Adolf Loos ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 35 Adolf Loosning bezaklarga bo'lgan munosabati haqida ma'lumot bering. 36 Steiner uyi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 37 Moller uyi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 38 Goldman and Salatsch do'koni va Chicago Tribute Buidling taklif loyihasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 39 Futurizm g'oyasini izohlang va unga misollar keltiring. 40 Konstruktivizm g'oyasini izohlang va unga misollar keltiring. 41 Ekspressionizm g'oyasini izohlang va unga misollar keltiring. 42 Glass pavilion (Shisha pavilioni) haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 43 Goetheanium haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 44 Eynshteyn minorasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 45 Hutfabrik (Shlyapa fabrikasi) binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 46 Le Corbusier hayotining birinchi yarmidagi loyihalari haqida ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 47 Dom-ino uyi g'oyasi haqida ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 48 Citrohan uyi loyihasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 49 Savoye villasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 50 Unite d'Habitacion turar-joy binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 51 Zamonaviy arxitekturaning besh nuqtasi haqida ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 52 Modernizm g'oyasini izohlang va unga misollar keltiring. 53 Walter Gropius ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 54 Fagus-Werk fabrikasi binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 55 Bauhaus tarixi haqida batafsil ma'lumot bering. 56 Dessaudagi Bauhaus binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 57 Dessaudagi Masterhouses (Ustalar uylari) haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 58 Dessaudagi Törten tumani haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 59 Ludwig Mies van der Rohe ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 60 Ludwig Mies van der Rohe ijodi boshlang'ich davri loyihalari haqida ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 61 Nemis pavilioni (Barselona pavilioni) haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 62 Farnsworth uyi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 63 Art Deko g'oyasini izohlang va unga misollar keltiring. 64 Chrysler Building haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 65 Empire State Building haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 66 Rockefeller Center haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 67 Seagram Building haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 68 Frank Lloyd Wright hayotining birinchi yarmidagi loyihalari haqida ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 69 Frank Lloyd Wright hayotining ikkinchi yarmidagi loyihalari haqida ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 70 Winslow uyi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 71 Gale uyi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 72 Robie uyi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 73 Prairie uylari haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 74 Jonson mum kompaniyasi (Johnson Wax Company) binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 75 Sharshara ustidagi uy (Fallingwater) haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 76 New Yorkdagi Guggenheim museyi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 77 Le Corbusier hayotining ikkinchi yarmidagi loyihalari haqida ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 78 Ronchapmdagi Notre Dame-du-Haut kapellasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 79 Ste. -Marie- dela-Tourette monastiri haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 80 Chandigarh loyihasi haqida umumiy ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 81 Chandigarhdagi Parlament binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 82 Chandigarhdagi Sekretariat binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 83 Chandigarhdagi Adolat Saroyi binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 84 Chandigarhdagi Le Corbusier tomonidan loyihalangan monumentlar haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 85 Alvar Aalto ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 86 Viipuri kutubxonasi binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 87 Paimiodagi tuberkulyoz sanatoriyasi binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 88 Baker House kampus yotoqxonasi binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 89 Eero Saarinen ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 90 General Motors texnik markazi (General Motors Technical Center) haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 91 New Yorkdagi Kennedy aeroporti Trans World Airlines (TWA) terminali binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 92 Washington D.C. yaqinidagi Dulles aeroporti binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 93 Louis Khan ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 94 Penselvaniya universitetidagi Richards tibbiy tadqiqot binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 95 Dakadagi Bangladesh milliy assembleyasi binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 96 Phillips Exeter Academiyasi kutubxonasi binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 97 Fort Worthdagi Kimbell san'at muzeyi (Kimbell Art Museum) binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 98 Dekonstruktivizm g'oyasini izohlang va unga misollar keltiring. 99 Peter Eisenman ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 100 House III (Lakevilleda joylashgan) va House V (Cornwallda joylashgan) uylari haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 101 Frankfurt uchun Biocentrum loyihasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 102 Post-Modernizm g'oyasini izohlang va unga misollar keltiring. 103 Robert Venturi ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 104 Guild House binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 105 Venturi uyi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 106 Pompidou markazi (Pompidou Center) haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 107 Gong Kong Banki bosh ofisi (HSBC) binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 108 Frank Gehry ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 109 Metabolizm arxitekturasi g'oyasini izohlang va unga misollar keltiring. 110 Kisho Kurakawa ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 111 Tokyodagi Nagakin kapsula binosi (Nakagin Capsule Tower) haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 112 Kenzo Tange ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 113 Tokyodagi Saint Mary cherkovi binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 114 Tokyodagi Yoyogi milliy gimnaziya binosi (Yoyogi National Gymnasium) haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 115 Sovet Modernizmi g'oyasini izohlang va unga misollar keltiring. 116 Tblisidagi sobiq avtomobil yo'llari vazirligi (hozirda Gruziya banki) binosi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 117 Yaltadagi Drujba sanatoriyasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. 118 Zaha Hadid ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. JAVOBLAR
Sanoat inqilobidan so'ng qanday ko'prik turlari ommalashdi va ularda qanday qurilish materiallaridan foydalanildi? Ushbu materiallarning xossalariga ta'rif bering. 19 Asrda zamonaviy arxitektura tarixi boshlandi. 19 asrda sanoat inqilobi boshlandi. Bu asrga kelib Choyan va po’latdan keng foydalanish boshlandi. Po’lat bu – tarkibida uglerod kam bo’lgan metal.Cho’yan - bu tarkibida uglerod ko’p bo’lgan metal hisoblanadi. Cho’yan- mustahkam siqilishga yaxshi, ishlangan cho’yandan ustunlar, konstruksilarda foydalanilgan. Po’latni esa egilishga bolgan mustahkamligi kop. 1878-yilda Alton ko’prigi qurildi. bu birinchi temir foydalannilgan ko’prik hisoblanadi. Chikagoda Missisipi daryosidan o’tkan. Mayda elementlar konstruksiyaga yengilik beragan. Qancha g’ovak ko’p bo’lsa shuncha havo yuradi yengil bo’ladi. Menai ko’prigi- Thomas Telford tomonidan 1826 yil qurib bitkazilgan. 417-metr uzunligi, eng uzun oralig’I 176 metr. Zanjirsimon po’lat tros asosiy elementi. Eads Bridge 1969-1974 yillarda qurilgan St. Louisdagi Missisipi daryosi ustida qurilgan. Asosiy elementi arka bolgan. osib qoyish konstruksiyasidan foydalanilgan 153 m chetdagi oraligi 158.5 m ortadagi oraligi eng qalin elementi 45.7 metr Brooklyn Bridge- Manxetan va Broklynni bog’lovchi ko’prik hisoblanadi. ko’prik 2 qavatdan iborat. Mashinalar 1-qavatda insonlar 2-qavatda yuradi 2-ta asosiy tayanchga tortilgan John A. Roebling va o’g’li Washington Roebling tomonidan loyihalangan1869-1883 yillarda qurilgan. uzunligi 1833 metr Eng kata oraligi 487 m Asosiy tros qalinligi 40 sm diametrli 5282 dona po’lat arqon iplar bor. Polar arqonlar mustahkam bolishga yordam beradi. Brooklyn ko'prigi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. Brooklyn Bridge- Manxetan va Broklynni bog’lovchi ko’prik hisoblanadi. O’sha paytdagi eng uzun most hisoblangan, ko’prik 2 qavatdan iborat. Mashinalar 1-qavatda insonlar 2-qavatda yuradi 2-ta asosiy tayanchga tortilgan John A. Roebling va o’g’li Washington Roebling tomonidan loyihalangan1869-1883 yillarda qurilgan. uzunligi 1833 metr, eni 25.9 m Eng kata oraligi 487 m Asosiy tros qalinligi 40 sm diametrli 5282 dona po’lat arqon iplar bor. Polar arqonlar mustahkam bolishga yordam beradi. Chatsworth House konservatoriyasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni toldiring Burton va Joseph Paxton tomonidan loyihalangan . Qovurgasimon konstruksiyadan foydalanilgan. 1836-1840 yillarda qurilgan. Juda kata konsepsiya bolgan. Bino 84 m uzunligi 37 m eni va 19 m. eng kata oynali bino bolgan ( crystal haouse dan oldin).Kirish qismi dekarativ bezatilgan, 2 ta yolak va zina bor. Galireyada palmalar va turli gul daraxtlari mavjud edi. Isitish uchun ko’mirdan foydalanilgan. Komirdan chiqan chiqindi gazlarni uzoqqa turba orqali bog’dan tashqariga chiqarib tashlash sistemasi qurilgan edi. Yilliga 300 tonna ko’mir ishlatilar edi. 1-jaxon urushidan keyin issiqxonani isitish uchun ko’mir yetarli bo’lmaganligi sababli, ko’p gullar daraxtlar nobud bo’lgan. Uni qayta tiklashga va issitish uchun kata mablag’ ketishi sababli issiqxona buzilishga sabab bo’lgan. 1920 yil. Faqatgina ustunlari saqlanib qolingan. Kew Gardensda joylashgan Palm House haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring. Kew gardens Londonda 1845-1847 yillar qurilgan. Burton va Turner asoschisi. Po’lat, Ferma konstruksiyadan foydalanilgan , bir element qaytarilishi natijasida mustaxkam konstruksiya hosil bo’lgan, Yorug’lik yetkazish uchun oynalardan foydalanilgan. Oynalarni po’lat konstruksiya ushlab turgan. Shu bilan birgalikda estetika ham saqlab qolingan. Bu issiqxonada afrikadan olib kelingan noyob o’simliklar saqlangan. Crystal Palace haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma'lumotlarni to'ldiring Joseph Paxton ilk bor arxitekturaga qadam bosadi. 1851- yilda Londonda “Great exbition” ko’rgazmasi bo’lib o’tadi. Tender e’lon qilinadi. London shaxrida ko’rgazmaga bino qurish kerak bo’ladi. Joseph Paxton bu tenderda yutadi. 1 yi muddatda qurish kerak bo’ladi. 300 funtsterling miqdorda. U o’zini kasbidan (landshaft-bog’bon) foydalanib, issiqxona konstruksiyasini qo’laydi. Po’latdan salgan ferma konstruksiyadan foydalanadi va shishalardan binoni qoplaydi. Binoning uzunligi 564 metrni, ichki balandligi 39 metrni tashkil etgan. Ko’rgazma binosining umumiy maydoni 92000 metr kvadratni tashkil etgan. 8.36gektarni qoplash mumkun bo’lgan oyna ishlatilgan. 1954- yilda Ko’rgazma binosi Janubiy Londondagi Peng pik tepaligiga ko’chirilib o’tkazilgan. 1936-yilda yong’in oqibatiga asosiy qismi buzilgan. 6. Ste-genevieve kutubxonasi binosi haqida batafsil ma’lumot bering? Sxematik chizmalar bilan ma’lumotlarni to’ldiring. Tez orada Frantsiyadagi dizaynerlar shisha va temirni qurish texnikasini o'rganishdi. Anri Labrouste Parijdagi Bibliotheque Ste-Genevieve-da(1842-1850) quyma temirdan juda yaxshi me'moriy ravishda foydalangan. Binoda tashqi ko'rinishda to'g'ri Neo-Klassik ko'rinishi, Italiya Uyg'onish saroyi va cherkov bezaklari esga olinadi; lekin ikkinchi qavatdagi ichki qismda, o'sha vaqtlarda binoning uzunligi va kengligini ochib turadigan, mis yarim dumaloq temir-tirgak bilan qoplangan misli ko'rilmagan ulkan o'quv zali topiladi. 1854 yilda Labrouste bibliotek milliyining (Frantsiya milliy kutubxonasi) arxitektori deb nomlandi, u tez o'sib boradigan kitoblar to'plami va ularni saqlash uchun etarli bo'lmagan kvartallar bilan ta'minlandi. Labrouste keyingi yigirma bir yil davomida kutubxona binolarida ishladi, mavjud tuzilmalar atrofida markaziy o'quv zali va alohida kitob do'konini yaratish uchun loyihalashtirdi, birinchi bo'lib kutubxonada taqdim etiladi. Bibliotekda bo'lgani kabi Ste-Genevieve Labrouste Neo-Classical tashqi devorlari uchun devorlardan va interyer uchun temirdan foydalangan. Temirdan eng ajoyib foydalanish bu o'qish zalida bo'lib, u erda har birining o'lchami taxminan o'ttiz besh fut bo'lgan to'qqiz gumbaz o'n olti nozik temir ustunlar panjarasida yotadi. Bino uchun yorug'lik har bir gumbazning ruhoniylari va okulus derazalaridan kelib chiqadi. Kitob do'konlarining temir ramkasi ham bir xil darajada muhim, ammo kamroq taniqli. Bu erda oltita qavatli tokchalar va yo'lak joylari bor, ular yorug 'nurli quduqlar bilan yoritilgan. Qavatlarning panjara ishlari va javon bloklarini qo'llab-quvvatlaydigan ustunlar devorlarni o'rab turgan devorlardan mustaqil ravishda tuzilish ramkasini hosil qiladi. 7. Gyustav Eyfel ( Guistave Eiffel) ishlari haqida ma’lumot bering. Misollar keltiring va Sxematik chizmalar bilan ma’lumotlarni to’ldiring. Eng mashhur fransuz dizayneri Gustave Eyfel (1 8 3 2-1923) o'n to'qqizinchi asrning ikkinchi yarmida temirdan foydalangan. Bu muhandis o'zining ko'prik dizayning nafisligi bilan shuhrat qozondi, Frantsiya janubidagi Truyere daryosi ustidan utuvchi Garabit Viaduct (1 8 8 0 -188 4 )deb nomlangan ko’prigi kabi keyin esa uning temir konstruksiyasi orqali dunyodagi eng baland minorani qurish uchun foydalangan, balandligi 1010 fut bo’lgan Eyfel minorasi hisoblanadi, Eyfel Aleksandr Gyustav (1832.15.12, Dijon 1923.28.12, Parij) — fransuz quruvchimuhandisi. Parijdagi Sanʼat va hunarmandchilik markaziy maktabini tugatgan (1855). Metall konstruksiyalardan foydalanib, koʻpriklar, viaduk va boshqalar inshootlarni loyihalagan va oʻzi boshchiligida qurdirgan [mas, Portuda (Portugaliya) Doru daryosiga qurilgan koʻprik, Bordo, Tarabi, Budapesht vokzalidagi koʻpriklar]. Panama kanali qurilishida faol ishtirok etgan. Uning loyihasi boʻyicha asosan metalldan qurilgan Eyfel minorasi uni jahonga mashhur qiddi. E. 1900 yildan asosan aerodinamika boʻyicha tadqiqot ishlari bilan shugʻullangan Parij Xalqaro Ko’rgazmasi uchun qurilgan. Gustave Eyfelning karyerasi Muhandislik diplomini tamomlagandan so'ng, Gustave Eyfel po'latdan yasalgan qurilish loyihalarida ishlamoqda. Iqtidorli muhandis Parijda o'zining mashhur minorasini qurishdan ancha oldin tan olingan. 1876 yilda Eyfel loyihasiga binoan "Bon Marche" supermarketi qurildi. Ushbu ulkan chakana savdo binosi tomi va oynasi temir ko'prik bilan qoplangan ochiq ish binosi edi. Supermarketning qurilishi arxitekturada funktsional va dekorativ metall elementlardan foydalanish bilan ajralib turadigan yangi davrni boshlab berdi. Umuman olganda, 20-asrning boshlaridan beri Eyfel aerodinamika sohasida muhandislik tadqiqotlari bilan shug'ullanadi. Ma'lumki, o'z minorasi bir qator sinovlarda ishlatilgan. 1908 yilda Eyfel rahbarligi ostida Champ de Marsda aerodinamik laboratoriya qurildi. Ko'plab muhandislik ishlanmalari tufayli Gustave Eyfel jamoasi quyidagi binolarni loyihalashtirdilar va qurdilar: temir uy, Peruda 1887 yilda; Boliviyadagi markaziy avtovokzal; 1901 yilda Portugaliyadagi Santa Justa asansörü, piyodalarga tik qiyalikdan o'tishga yordam berish uchun; Garabi Viaduct, Frantsiya, 1878 yil. 8. Eyfel minorasi haqida batafsil ma’lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma’lumotlarni to’ldiring. Eiffel minorasi — Fransiya timsoli sifatida dunyoga tanilgan, Parijning eng taniqli meʼmorchilik namunasi boʻlib, oʻz konstruktori Gustave Eiffel sharafiga nomlangan va yiliga 5,5 million kishi tashrif buyuruvchi turizmning mashxur obyektidir. Minora 1889-yildagi Umumjahon koʻrgazmasi uchun qurilgan. Moris Koshlen va Emiel Nugye tomonidan namoyish etilgan chizmalar koʻrgazmaga tayyorgarliklar eʼlon qilingan musobaqada birinchi sovrinni qoʻlga kiritgan. Eyfel zavq-u shavq bilan : „Fransiya 300 metrlik flagshtok joylashgan yagona mamlakat boʻladi“, deb aytgan. Eiffel minorasi, A.G. Eiffel loyihasi boʻyicha Parijda qurilgan metall minora. 19-asr texnikasi yutugʻi ramzi sifatida Jahon koʻrgazmasi (1889) uchun qurilgan. 1931 yilgacha dunyoning eng baland va ogʻir inshooti hisoblangan (balandligi 300 m ga yaqin, massasi 9 ming tonna, shundan 7,3 ming tonnasi metall konstruksiyalar). Minoraning quyi qismi kvadrat piramida shaklida, uchida pavilon va mayoq bor, tepasida.diametri 1,7 m li maydoncha qurilgan. Radioeshittirish va telekoʻrsatuvlarning muhim markazi hisoblanadi. Eiffel minorasini qurishda metall konstruksiyalarni montaj qilishning oʻsha davr uchun eng ilgʻor hisoblangan usullari qoʻllangan. Eiffel minorasi Parij aholisi va sayyohlar uchun eng qiziqarli koʻngilochar maskan hisoblanadi. Inshoot ajoyib va tezkor omad oldi. 6 oylik koʻrgazma jarayonida „temir leydi“ni koʻrgani 2 milliondan ortiq kishi tashrif buyurdi. Yil oxiriga kelib, qurilish uchun ketgan xarajatlarning 3/4 qismi qoplandi. Maʼlum boʻlishicha, 300 yozuvchi va rassomlar munitsipalitet nomiga konstruksiyani „foydasiz va koʻrimsiz“ taʼriflab raddiyalar yozganlar. Shuningdek, Minora Yen koʻprigi qarshisidagi Mars maydonida qad tiklagan. Qurilish ishlari 300 ishchi bilan 2 yil — 1887-yilning yanvar oyidan 1889-yilning mart oyigacha boʻlgan oraliqda bajarilgan. Bunday rekord natijalarga 12 000 dan ortiq metal detallarning oʻlchamlari aniq koʻrsatilgan yuqori sifatli chizmalar asosida erishilgan. 2,5 mln dan ortiq mixparchinlardan foydalanilgan. Minoraning balandligi (uning yuqorisidagi 22 metr uzunlikdagi televizion antenna kiritilmagan holda) 300 metrni tashkil etadi. Minora oʻsha davrning eng baland binolari Xeops piramidasi 137 m dan deyarli 2 barobar baland edi Metall konstruksiyalar ogʻirligi — 7 300 t ni tashkil etadi (umumiy ogʻirligi esa 10 100 t). Poydevor beton asosdan iborat. Kuchli shamol vaqtida minora chayqalishi 15 sm dan oshmaydi. Minora 1889 yildagi koʻrgazmada Parij timsoli sifatida qurilgan va Parijga kirish arkasi sifatida foydalanilgan. Pastki qavat oʻzida 57,63 m arkali ravoqni tutashtiruvchi 4 ustunni ifodalagan piramidani namoyish etadi; qubbada Eyfel minorasini birinchi platformasi joylashgan. Bu platformadan ham ikkinchi 115,73 m arkali ravoqni tutashtiruvchi 4 ustunni ifodalagan piramida-minora koʻtarilgan. Toʻrt ustun piramida holatida pogʻonama-pogʻona yaqinlashib, 190 metrlik piramida shaklini beruvchi ustunni ifodalagan; uchinchi platformada 300 m balandlikdagi maydonda gumbazli mayoq mavjud. Minoraga 1792 pogʻonadan iborat zinalar va lift olib chiqadi. 1889-yil . Eyfel minorasi Nyu-Yorkdagi Chrysler binosi qurilishi tugaguniga qadar eng baland edi va u dunyodagi eng katta temir konstruksiya bo'lib qoldi, po'lat tezda metall ferma qurish uchun eng muqobil materialga aylanadi. Bu Eyfel minoralari dizayni edi ,Uni frantsuz badiiy elitasining qurilishidan oldin va uni qurish paytida masxara qilishgan, ammo parijlillarning barcha sinflarini uning yuqori qismidagi ajoyib manzaralar bizni hayratda qoldirgan edi , va ular tez orada uning ulkan siluetiga moslashishdi . Eyfelning ochilishi 1889 yilda minora ham birinchi keng qamrovli xizmatni taqdim etdi Yo'lovchilar xavfsizligi asansörünün namoyishi, Model Amerikalik Elisha Graves Otis tomonidan ishlab chiqilgan. Nyu-Yorkda Eyfelning muhandislik loyihalari yana ichki skelet o’xshashlaridan biri 151 fut balandlikdagi Ozodlik haykali hisoblanadi. 9. Julies Saulnier ishlari haqida batafsil ma’lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma’lumotlarni to’ldiring. Saulnier, Jyul (1828-1900). Frantsuz me'mori va muhandisi. U ikkita mashhur fabrikani loyihalashtirdi: birinchisi - St-Denis kimyoviy ishlov berish fabrikasi (1861–2) metall ferma ichiga g'ishtdan qurilgan, unga Emile Myuller hayratda edi; ikkinchisi - Menier shokolad fabrikasining gidravlik tegirmoni, Noisiel-sur-Marne (1869–72 - temir fermaning asosi daryoda o'rnatilgan qoziqlar oralig'ida joylashgan panjaradir, temir fermalar orasidagi bo'shliqlar polixrom g'isht bilan to'ldirilgan, ustida temir diagonallari joylashgan( tizimning qat'iyligini ta'minlash maqsadida ) Ushbu so'nggi fabrika juda hayratlanarli edi. (Ehtimol, metall FERMALI tashqi ko'rinishga ega bo'lgan birinchi bino BO’LGANDIR.) Hech bo'lmaganda Viollet-le-Duk tomonidan tan olingan va Evropada erta davrgacha ko'tarilgan polixrom g'isht bilan bezatilgan ko'plab temir ramkali binolarning dizayniga ta'sir ko'rsatdi: uning tom plitkalari Myuller tomonidan La Grande Tuilerie d'Ivry loyihalarida ishlab chiqilgan. Saulnier, shuningdek, Menier fabrikasida ishchilar uchun bog'lar, yaxshi yashash joylari va bolalar bog'chalari qamrab olgan binolarni ham qurdi. buning uchun unga Myullerning Mulxauzadagi rejalari va bilvosita Genri Robertsning ishlari ta'sir ko'rsatdi. 10. Ilk osmono’par binolar konstruksiyalari va va ulardan foydalanilgan texnologiya haqida ma’lumot bering. Sxematik chizmalar bilan ma’lumotlarni to’ldiring. Amerikalik quruvchilar binolar uchun metall ferma qurilishida asosiy ixtirochilarga aylanishlari kerak edi. Taxminan 1865 yildan boshlab Nyu-Yorkdagi me'morlar tosh va boshqa materiallarga o'xshash rasmlarni chizishgan. Qurilish konstruksiyasunung oddiyligi ko'plab tadbirkorlarDA qiziqish uyg’otdi. 1849 yildan boshlab quyma temir konstruktsiyalar iborat binolarni qurilishi ko'payib o’sib bordi Amerikaning barcha shtatlaridalari, masalan, New Yorkdagi SoHo shtatida ham. Oldin yog'ochdan qurilgan binolar yong'inlar natijasida zararlanish keskin ko’payib bordi. Ko'p hollarda quyma temir binolarda yuqori qavatli qurilish uchun zarur bo'lgan mahkamlash shamol qarshiligi yo'q edi shuning uchun ularni birinchi osmono'par binolar deb hisoblashmagan. Biroq, Jeyms Bogardus Evropaliklarga temir I-qismini taqdim etdi, hozirgi kunda undan po'lat fermalar uchun keng qirrali bo'limlarni yasash uchun keng foydalanihadi. Uning temirdan quriladigan binolar haidagi yangiligini boshqalar toshli poydevor devorlarini qurish uchun juda muhimligini o'ylashlari kk edi. Chikagoning biznes tumanini tiklash Jarayonida, 1871-yilda katta yong’in natijasida zarar kuradi va shundan so’ng ko’plab quruvchi va ixtirochilar baland binolar va osmono’par binolarning qurilishida temir-ferma konstruksiyasi muhim ekanligini tan olishadi. Uilyam Le Baron Jenni asosan Chikagoda o'ziga xos osmono'par bino,Murakkablik darajasi va miqyosida tengi yo'q turini ishlab chiqqanligiga yevropalik dezaynerlar tengi yo’q deb baho bergan. Baland binolar beznesning savdo markazlariga yaqin bo'lishi va shaharda ko'chmas mulk qiymatining o'sishiga javob bo'ldi. Texnik o'sishlarning oralig'i o'z ichiga ommaviy ishlab chiqarilgan tarkibiy qismlar xavfsizlik , xavfsizlik asansörü, vayong'inga qarshi kurash usullari - ularni amalga oshirishga imkon berdi ularning strukturaviy tizimlar po'latdan eng mantiqiy ravishda bajarilgan ferma,shamol yuklariga bardosh berish uchun lateral tarzda o'ralgan izolatsiyalarni ichiga oladi. 11.Chikago maktabi haqida ma’lumot bering va unga misollar keltiring. Chicago maktabi Amerikaning XX asrdagi arxitekturasining yangi bosqichi hisoblanadi. Chicagoda asos solingan.Chicago maktabi misollari:Home Insurance Building(12 savolda to’liq ma’lumot berilgan),Monadnock Building(13 savolda to’liq ma’lumot berilgan.),Reliance Building(14-savolda toliq ma’lumot berilgan) 12.Home Insurance Building haqida batafsil ma’lumot bering. Home Insurance building birinchi skyscraper binalardan hisoblanib 1883-1885 yillar orasida Chikagoda qurilgan.Arxitektori William le Buron Jenney hisoblanadi.Avvaliga 10 qavatdan (42m)ni tshkil qilgan va keyincalik 1891-yilda yana 2 qavat qurilib 12 qavat(55m) ni tashkil etgan.Shamolga qarshi dioganal bo’lgan va metal konstruksiyadan foydalanilgan shuning uchun ham skyscraper bino hisoblangan.Ofis binosi sifatida foydalanilgan va 1931-yilda yerlarning qimmatlashishi sababli yopilgan.Bu bino kam foyda keltirgan.Uslubi chikago maktabi uslubi. 13.Monadnock Building haqida batafsil ma’lumot bering. Chicago maktabi uslubining namunasi hisoblangan Monadnock Building 1890-1891 yillar orasida Chikagoda qurilgan.Tashqi qismi toshdan qurilgan va ohirgi toshdan qurilgan baland bino hisoblanadi.Ichki qismi metal konstruksiyadan iborat.XX asrda 10 qavatdan baland binolar skyscraper bino deb qaralgan va bu bino 16 (65m) qavatdan iborat bolgani uchun bu bino ham skyscraper binolar qatoriga kirgazilgan.Arxitektorlari Burnham va John Root. 14.Reliance Building haqida batafsil ma’lumot bering. Chicago maktabi uslubining namunasi .1890-1895 yillar oraligida CHikagoda qurilgan.Birinchi qavti va padval qismi Burnham va Root firmasining John Root ismli arxitektori tomonidan loyihalangan.Binoning qolgan qismi Charles Atwood ning yangi loyihasi asosida qurilgan.Binoningtashqi tarafi oynalar bn qoplangan va juda kop oyna bilan qoplangan birinchi skyscraper bino hisoblangan. 15. sementning qayta ixtiro qilinishi haqida malumot bering. Joseph Aspdin (1778-1855) . Sement 1824 yilda portlant sement qayta ixtiro qilindi 21 otabrda. Portland sement- Portland deb nomlangan joydan qazib olingani uchun shu nom berilgan. (Angliyada) Birinchi sement ishlatilgan bino Parthenon binosi. Lekin sement nomini olmagan. Bino 118- 115 yillarda Rimda qurilgan. 16. Sanat va hunarmandcilik harakati haqida malumot bering va unga misollar keltiring. 1850-1890 yillar oraligida sanat va hunarmandcilik urf bolgan.Bu yonaliwda sanoat inqilobigaca bolgan yonaliwdan foydalanilgan.BUunga misol qilib Viktoriya davri arxitkturasi(17 da malumot bor) va Art Nouveau(18 da malumot bor) ni misol keltirish mkn. 17.Viktoriya davri arxitekturasi haqida malumot bering Viktoriya davri arxitekturasi 1850-1900 yillar oraligida shakllangan.Bu arxitektura davri Angliya qirolicasi nomi bn bogliq.Gotik elementlardan va minoralardan foydalanilgan.Viktoriya 1819 yilda tugilgan.Ushbu uskub kichik uylarda , parlament binosida va saroylarda qollanilgan.Bu uslubning oziga hos belgilari kichik kichik morilar ,ayvonchalar va uchburchak tomlarning shakllanishi. 18.Art Nouveau goyasini izohlang va unga misollar keltiring. Art Nouveau yangi sanat degan manoni beradi.1880-1905 yillar oraligida rivojlangan va Borokko Rokokko va Gotika uslublarining davomi deb ham atalgan. Art Nouveau ning bowqa nomlari: -La bella Epoque(gozallik epoxasi) -Stile Liberty (italiyada) -Jvgendstil.(germaniyada) Bu stilda tolqinsimon egri shakllardan foydalanilgan.Avvaliga bu stildan rassomcilikda foydalanilgan.Bryuseldagi mehmonhonada bu uslubning bowlaniwini koriw mkn:1897-yilda Victor Horta tomonidan loyihalangan Hotel Van ectevelde. Parijda bu uslubdagi namunalarni 1899-1904 yillar oraligida korish mkn bolga.Hector Gvimar tomonidan loyihalanga metro binosiga kirish qismida ushbu uslubdan foydalanilgan. 19 Antoni Gaudi ishlari haqida ma'lumot bering va ularga misollar keltiring. 20-21-22-23-24-25-26 savol javoblarida toliq malumot berilgan. Quyidagi javob internetdan olingan Gaudi 25 iyun kuni, 1852 yilda Kataloniyada tug'ilgan. 1878 yilda Antonio Gaudi arxitektura maktabini tugatdi. Ko`plab binolarni o`zgacha uslub bilan loyihalagan mahoratli arxitektor. Jumladan 1878-1883 Matarodagi “Cooperativa Obrera Mataronense” 1883-1885 Barselonadagi “Casa Vicens” 1883-1885 Komilyasdagi “Capricho de Gaudi” 1884-1887 Barselonadagi “Pabellones Guell” 1885-1890 Barselonadagi “Palacio Guell” 1888-1894 Barelonadagi “Colegio Teresiano de Barcelona” 1889-1913 Astorgadagi “Palacio Episcopal de Astorga” 1892-1893 Liondagi “Casa Botines” 1895-1898 Sidjesdagi “Bodegas Guell” 1898-1900 Barselonadagi “Casa Calvet” 1905-1908 Santa-Koloma-de-Servelyodagi “Cripta de la Colonia Guell” 1900-1909 Barselonadagi “Bellesguard” 1900-1914 Barselonadagi “Parque Guell” 1904-1906 Barselonadagi “Casa Batllo” 1906-1910 Barselonadagi “Casa Mila” 1909-1910 Barselonadagi “Escuelas de la Sagrada Familiya” 1882-hozirgi kungacha qurilayotgan Barselonadagi “Templo Expiatorio de la Sagrada Familia” binolarining muallifidir. Shuningdek, Antoni Gaudining landshaft arxitekturasi va kichik me'moriy shakllardagi ishlari: Barselona Qirollik Plazasidagi yoritgichlar, “La Pobla de Lill”dagi Artigas bog'lari, Montserrat monastiridagi monumental Rosary, Barselonadagi Mirallas darvozasi va “Palma de Mallorca” soborini tiklash kabi bir qator ishlarda ham ishtirok etgan. U 10 iyun kuni 1926 yilda vafot etgan. 20.Casa Vicens haqida toliq malumot bering. Casa Vicensning egasi Manuel Vicens hisoblangan.Shahar tawqarisida 1883-1888 yillar oraligida qurilgan.Qurilishda keramik plitalardan foydalanilgan.Ilk qurilgan paytida favorasi va landshafti bolgan.Padval bn 5 qavat.1 qavat ovqatlanish xonalari,2-3 yotoqxonalar,4 qavat chordoq hizmatkorlar ucun.Devorlari qushlar gular tabiat rasmlari bn bezatilgan.Chekish honasi ham mavjud bb Muqarnas shaklidagi bezaklardan foydalanilgan.Muqarnas-g’ordagi mineral suvlarning oqiwi natijasida g’orning wiftida hosil bolgan tow qatlam.Uy qurilgan joyda sariq gular osadigan bolgan va shu gullardan ilhomlanib uyning fasad qismini bazatish un ushbu gul rasmi tushirilgan kafellardan foydalanilgan.Osha davrda dala xovli sifatida foydalanish un qurilgan va hozirda museu hisoblanadi. 21.Guell pavilionlari haqida batafsil malumot bering. Guell ismli inson tomonidan qurdirilgan.Otlarini saqlash un otxona ,mahsulotlarini va qoriqlash hizmati un kicik kulbalar qurdiradi.Ularning hammasi bitta joyda qurilgan bb Guell pavilionlari deb ataladi.Darvoza ajdarxo haykali bn bezatilgan.Avvaliga ajdarho rangli va harakatlanadigan bolgan.Keyinchalik zanglab oz rangini yoqotadi va harakatlanmaydigan bb qoladi.Ushbu pavilionda foydalanilgan kafellardan keyincalik barselona kocalarida ham foydalanilgan. 22.Guell saroyi haqida batafsil malumot bering. 1886-1888 yillarda Barselonaning eski wahar qismida qurilgan.Yangi Rambla kocasida joylawgan.Uwbu saroyni qurdiriwdan maqsad boyligini koz koz qiliw bolgan.Saroy rangi toqdan ocga (pastki qismi to tepa qismi oc) va rang baranglikka aylanib ketgan(guell kambagallikdan boy boliwi nazarda tutilgan).2ta darvoza bb 1cisi kiriw 2cisi ciqiw.Padval bn 6 qavat.darvozaning tepasiga G Guell ismimining bow harfi 2 ci darvozaga B guellning rafiqasining ismining bow harfi tuwirilgan.Toqli wiftlar bolgan.Guel uy va saroy proektlarini qilganda uning mebellari va ewiklarini ham ozi loyihalagan.Guell saroyining tawqi qismida morilar mavjud bb ular rang barang va turli wakkllarda bolgan.Morilar vintilyatsiya vazifasini ham otagan. 23.Guell parki haqida batafsil malumot bering. Wahar tawqarisidagi 15 gektarlik joyga qurilgan.Bog icidagi park boliwini hohlagav.2ta bino bor:2 qavatli minorasiz va 3 qavatli minorasi bor bino.Minorali bino qoriqci un,minorasiz esa bogbon un qurilgan va tuxum tasviri bor.1900-1914 yillarda Guell tomonidan qurdirilgan.Gaudining wogirdi loyihalagan kicik cerkov ham bolga.Keyincalik bu cerkovda Gaudi yawagan.Park tepallikka qurilgan bb bu yerdan butun Barselona korinadi.Parkda bozor mavjud bb u hozirda kuzatuv maydoni bb hizmat qiladi,uning padvalida yomgir suvlari yegiladigan rezervar bor va bu suvlardan butun park osimliklarini sugoriw un foydalaniladi.Kuzatuv maydonida skamekalar bor va uni bezawda Vasiliy Kandinskiy elementlaridan foydalanilgan.Viadukt ustunlar bor koprik ham bor u koprikda gul tuvaklar un joy ham qoldirilgan.Parkning kiriw qismida haykal bor(basilar ajdarho basilar kaltakesakka ohwatadi) 24.Casa Batllo haqida batafsil malumot bering. 1904-1907 yillarda Josef Batllo tomonidan buyurtma berilgan.1877 yilda qurilgan bino rekanstruksiya qilingan.Bu uy suyaklar uyi yoki esnaw deb ham ataladi.Ustunlar suyakka ohwaw va esnayotganodamni ham eslatadi.Tom qismidagi kafellarning oziga hos qilib joylawgan timsoh shakliga oxwaw.Owa davrda Batllo uyi bolgan hozirda muzey.Padval bn 8 qavat padval ombor 1 qavat kiriw 2 qavat Batllo oilasi honalari va qolgan qavatlar ijara xonalari.Cherdak qismi kir yuviw un xonalar bolgan.Devorlar mazaykalar bn bezatilgan.Ewiklar ham geometric wakllardan iborat va tomoman ocilgan.Bu bino rekanstruksiya qilingani un tabiy yoruglik va havo aylaniwi yahwi loyihalanmagan bolgan. 25. Сasa mila haqida batafsil ma’lumot bering. Mila uyining hikoyasi : Janubiy Amerikadagi birinchi erining katta boyligini meros qilib olgan Ruse Segimonning bevasi taniqli "Barselona" biznesmeni Pere Milaga ikkinchi marta turmushga chiqdi. Ushbu boy juftlik Passeg-de-Gratsiyada uy qurishga qaror qildi va buning uchun Barselonaning eng qimmat va mashhur arxitektori Antonio Gaudini yolladi. 1906 yildan 1912 yilgacha davom etgan qurilish natijasida xiyobonda monumental bino paydo bo'ldi, uning dizayni Gaudi va Mila o'rtasida jiddiy kelishmovchiliklarni keltirib chiqardi. Mila uyi Antonio Gaudining fuqarolik arxitekturasidagi so'nggi ishi edi. Mila uyi passport ma’lumotlari : Sarlavha: Casa Mila / La Pedrera Boshqa ismlar: Quarry House(mansab uyi), Tosh uy, Kamelona uyi Manzil:Passeig de Gràcia, 92, 08008 Barcelona (Ispaniya) Yaratilishi: 1905 - 1910 Hududi: bino 1323 m2 umumiy hudud 1620 m2 Bino turi: Turar joy Uslub: Art Nouveau, Modernismo Asosiy elementlar: tosh ustunlar, qattiq g'isht va metall panjaralar Buyurtmachi: Mila oilasi Me'mor: Antonio Gaudi 1984 yilda YuNESKOning Umumjahon merosi ro'yxatiga kiritilgan Mila arxitektura uyi :Barselonaliklar tomonidan monumental ko'p qavatli uy tezda "Pedrera" laqabini oldi, chunki u toshga o'xshar edi. Yakuniy bosqichda egalari bilan tortishuvlar Gaudi-ga o’zi hohlagandaka loyihani amalga oshirishga imkon bermadi.Bino 1323 m2 maydonni egallaydi. Umumiy maydoni 1620 m2. U to'lqinli egri tashqi va ichki devorlar, chiziqli geometriya qoidalarini qo'llash va tabiiy tabiat elementlaridan foydalanish bilan ajralib turadi. Umuman bino ikki bino (alohida, ammo kirish yo'li bilan, umumiy jabhasi bilan birlashtirilgan), har biri o'z hovlisi bilan qurilgan, shu bilan birga bosh kvartira ikkala binoning butun qavatini egallagan. Mila uyining qurilishi tosh ustunlar, qattiq g'isht va metall tokchalarga asoslangan bo'lib, yuk ko'taruvchi jabhaga ehtiyojni yo'q qiladi, bu sizga yorug'lik va havoga kirish uchun katta teshiklarni qilish imkonini beradi. An'anaviy yuk ko'taruvchi devorlar Le Corbusier-ning erkin ichki makon kontseptsiyasidantubdan farq qiladi va bugungi kunda dolzarbdir, chunki har qanday ichki devorning o'tkazilishi strukturaning kuchiga hech qanday ta'sir ko'rsatmaydi. Ventilyatsiya tizimi uyni konditsionerlar yordamisiz "nafas olish" imkonini beradi, uyning ichidagi barcha bo'limlar egalarining iltimosiga binoan osongina ko'chirilishi mumkin va podvalda keng garaj joylashgan. Lift tizimiga kelsak, ular asosan me'morchilik dahosi tomonidan ta'minlandi, ammo negadir ular uyda biroz keyinroq paydo bo'ldi. Balkonlar uchun ajoyib nafis temir panjara yaratishda, Gaudi tomonidan arxitektura asarlarini yaratishda yordamchi bo'lgan Juzeppe-Mariya Jujol ajralib turdi. Hashamatli hovli tufayli - keng va quyoshli - uyning ichki qismi juda yorug ', havo bilan to'ldirilgan. Qo'llab-quvvatlash ustunlari tizimi yordamida Gaudi to'qqiz qavatli binoning har bir balandligini turli ehtiyojlarga moslashtirishga muvaffaq bo'ldi: podvalda garajni (shahardagi birinchi yer osti garajini) joylashtirdi uni ustidagi qavatda savdo tashkilotlari bor edi, antresol qavatda ofislar bor edi, birinchi qavat uy egalari uchun edi, qolgan to'rt qavat esa ijaraga berilgan va chordoqdakir yuvish uchun mo’ljallangan edi. Gaudi, gorizontal poydevorning parabolik tirgaklari bilan chordoq ustigayarim aylana shaklida peshtoq qurdi, mo'rini va shamollatish quvurlarini g'ayrioddiy dizaynda qilishga urindi va haqiqiy haykallarga o'xshash inshootlarni ular ustiga o’rnatdi. Bundan tashqari u dumaloq ichki hovlini qo'llab-quvvatlaydigan orginal yechim temir konstruktsiyadan foydalandi. Bundan tashqari keng podezdlar, soxta balkonli panjara, g’ayri oddiy shiftlarni, eshiklar, derazalar va mebellarda aks ettirilgan orginal buyumlar, eshik tutqichlari va ko'zlarning dizayni, shuningdek, olti burchakli metlax plitkalaridan Barselona shahar hokimiyati Gracia prospektidagi yo'laklarni qoplagan. 1984 yil Casa Mila uchun ahamiyatli bo'ldi, chunki u XX asrda YuNESKOning Jahon merosi ro'yxatiga kiritilgan birinchi bino edi. 1896 yilda Barselonaning ramzlaridan biri bo'lgan Mila uyini Kaisa Catalunya moliyaviy instituti sotib oldi, u bu erda qayta ta'mirlanganidan keyin hozirgi kunda binoning 1000 m² bo'lgan hududini yodgorlik ko'rgazmalarni o'tkazish, tashrif buyuruvchilarga namoyish qilish uchun ishlatiladigan ko'rgazmalar zali uchun va chordoqda Antonio Gaudi uchun mo’ljallangan muzey ko'rgazmasini ochdi. 26. La Sagrada Familia haqida batafsil ma'lumot bering. Sagrada familianing yaratilish tarixi XIX asrning 80-yillariga borib taqaladi. Cherkov yaratilishining ilk asoschisi Xose Mariya Bokabella bo`lib, u kitob sotuvchisi, katolik va diniy odam bo`lgan. U Sagrada Familiya (Katalon. Temple Expiatori de la Sagrada Familiya) qurilishiga mablag yig'adigan fondni tashkil qilgan. 1881-yilda ushbu uyushma shahardan yer uchastkasini sotib oladi. Dastlab, katta bo`lmagan lekin o`z uslubiga ega o`zgacha binoni qurish rejalashtirilgan edi. Bo'lajak qurilishni muhokama qilish jarayonida me'mor Fransisko de Paula del Villar Lozano ushbu loyiha ustida ish boshladi. 1882-yil 19-mart Avliyo Iosif kunida birinchi tosh qo'yilgan. Dastlab qurilish faol va muvaffaqiyatli boshlandi. Ammo vaqt o`tib Villar va cherkov kengashi o'rtasidagi munosabatlar yomonlasha boshladi va so`nggida ikki tarafning janjali bilan yakunlandi. 1883-yildan boshlab barcha me`moriy ishlarga Gaudi rahbarlik qiladi. Gaudi ushbu binoning yangi loyihasi ustida ish olib borar ekan uning har bir elementida Xristianlik dini va ularning muqaddas kitobidagi voqealarni jonlantirishga harakat qiladi. Fasadlarni ulkan panellar va tegishli mavzular bo'yicha relyeflar bilan bezash kerak edi. Cherkov kengashi tartibni ma'qulladi va me'mor uni amalga oshirishga kirishdi. Qurilish yillari mobaynida Antonio Gaudi ishchilari va yordamchilari o'zgarib, qurilish maydonchasi norasmiy arxitektura maktabiga aylandi. Muqaddas Oila cherkovi aniq shaklga kira boshlaganda, xalq orasida katta qiziqishga sabab bo`ldi. Loyihada Iso Masihning hayotining turli davrlari - "Nativity" (tug`ilishi), "Glory" (Masihning ehtiroslari) va "Passion" (vafoti) haqida hikoya qilinuvchi uchta jabhada qurilishlarni ko'zda tutdi. Birinchisi - sharqda, Masihning tug'ilishiga bag'ishlanadi, g'arbda - Ehtiros fasadi, shimolda Shon-sharaf fasadi. Binoning rejasini o'ylab, muallif quyosh chiqishi va quyosh botishini aniq hisoblab chiqdi. Tug`ilish fasadi to'g'ridan-to'g'ri sharqqa, quyosh chiqadigan sharqqa qaraganligi va oxirgi qiyomat tasvirlangan fasadning orqasida turgani uning uchun juda muhim edi. Har bir fasadda jami havoriylar soniga ko'ra 12 ta minoralar qurish rejalashtirildi. Markaziy (Shon-sharaf portalida) 4 minora ko'tarilishi kerak - 4 xushxabarchi va ularning orasida Masihning ulug'vorligini aks ettiruvchi katta minora. Me`morning rejalariga ko'ra Barselonadagi Sagrada Familiya cherkovi 14 ming dindorni qabul qilishga mo'ljallangan edi. Gaudi bu ishga shunchalik berilgan ediki, oxir oqibatda shu yerga ko`chib o`tish orqali o`z ijod soatlarini yanada ko`paytirishga erishdi. Yovvoyi tabiatdan ilhom oluvchi buyuk me`mor o`z loyihalarida har bir detalning ma`noga ega bo`lishini xohladi. Bundan oldingi loyihalarida amalga oshmay qolgan ijodini ham aynan shu binoda yakunlashni maqsad qiladi. Jumladan Colonia Guell cherkovining oxiriga yetmay qolishi va unda mo`ljallangan arxitekturaviy yechimlardan Sagrada Familiyada foydalanadi. Sagrada Familiyaning oxiriga yetmay qolishida urush yillari va ko`zda tutilgan harajatlarning ko`payib ketishi bilan birga Gaudining 1926-yilda baxtsiz hodisa tufayli vafot etishi sabab bo`ldi. Antonio Gaudining qabri aynan Sagrada Familiya kriptida o`rin oldi. Uning o`limidan keyin qurilishni yordamchisi Dominik Sugranyes davom ettirdi. 1936-yili Ispaniyada fuqarolar urushining boshlanishi Sagrada Familiya qurilishini to'xtatdi. Mamlakatga bostirib kirgan katalan anarxistlari obidaning modelini yo'q qilishdi va Antonio Gaudi yozuvlarini yoqishdi. Qurilishning davomi 1956-yillardan tiklandi. 90-yillarning o'rtalarida qurilish ishlarini davom ettirish maqsadga muvofiqligi to'g'risida tortishuvlar paydo bo'ldi. O'sha paytdagi mashhur shahar quruvchisi Oriol Bohigas Muqaddas Oila ibodatxonasining qurilishini davom ettirishga qarshi bo'lgan bir guruh me'morlarga rahbarlik qildi. Ammo loyiha davom ettirildi, qurilish uchun mablag konservativ katoliklar va xususiy shaxslar tomonidan ajratildi. Ushbu mablag'larning katta qismi Yaponiyadan olindi. Bugungi kunda binoni qurishda nafaqat dunyoga mashhur me'morlar, balki yodgorlikni ziyorat qilgan har bir sayyoh ishtirok etmoqda. Chunki ushbu diqqatga sazovor joylarni tomosha qilish uchun to'langan pul qurilish fondiga tushadi. Shunday qilib, kirish chiptalari va esdalik sovg'alarini sotish har yili bino fondiga 10 million yevroga yaqin daromad keltiradi. Mutaxassislarning hisob-kitoblariga ko'ra cherkovning qurilishi 2026 yilda yakunlanishi kerak. Chunki shu yili Antonio Gaudining vafotiga 100 yil to`ladi. 27. Henry Richardson ishlari haqida batafsil ma’lumot bering va ularga misollar keltiring. Genri Xobson Richardson (1838 yil 29 sentyabr - 1886 yil 27 ) Amerikalik me'mor Genrix Xobson Richardson o'z asarida yangi uslublarni yuzaga keltirgan sanoqli ijodkorlardan biri. Biz XI va XII asrlardagi Evropadagi diniy binolarga qoyil qolish belgisi sifatida u qurgan va AQShning me'moriy qiyofasini shakllantirishga katta ta'sir ko'rsatgan binolar haqida gapiramiz. Keyinchalik, ular ijro etgan uslub "Richardson's Romanesque" deb nomlandi. Uning eng mashxur proyektlari: North Easton, Massachusets shtatidagi eski mustamlaka temir yo'l stantsiyasi (1881) Ushbu stantsiyaning shuhrati o'ziga qaraganda ancha katta. Bu bir qavatli bino bo'lib, g'oyat aniq konturlari, nosimmetrik joylashuvi, bir nechta kutish xonalari va nomutanosib ravishda katta tomi bor. Bu Richardson tomonidan Boston-Albany temir yo'liga mo'ljallangan bir qator tuzilmalardan biridir. O'sha paytda bizning qahramonimiz yapon arxitekturasi haqida ko'p o'ylardi, bu esa o'zi yaratgan ob'ektlarning tashqi ko'rinishiga ta'sir qilishikerakmas edi. Nikko ziyoratchilar markazining tuzilishi va landshaftiga asoslanib, u binoni kulrang granit va qumtosh devorlariga osilgan, keyinchalik ustaning savdo belgisiga aylangan suriyalik tomlar bilan ta'minladi. Ajdaho naqshlari derazalar ustidagi nurlarni bezatadi. Ushbu va boshqa yapon uslubiga tegishli loyihalar Frank Lloyd Rayt ishining asoschilari deb hisoblanadi. Bostondagi Uchlik cherkovi, Massachusets (1877) Bu Richardsonning eng yaxshi asarlaridan biri bo'lib, u o'zining qat'iy, hurmatli uslubining yorqin namunasiga aylandi. Cherkov juda katta hajmga ega (uning qurilishi uchun 41 ming tonna tosh ishlatilgan) va dizayni tufayli bir qancha minoralar va qo'pol tosh devorlari o'ymakor taxta kabi o'ychan qalin naqshlar bilan qoplangan - binoni ikkinchi qavat darajasida o'rab oladi. Freskalar va vitrajlar bilan ochiq ichki makon ham ta'sirchan. Pastor Filipp Broksning vijdonli cherkovga bo'lgan ishonchini, shuningdek San'at va qo'l san'atlari uslubini o'zida mujassam etgan Romanesk uslubining elementlarini birlashtirgan me'mor ko'pchilik uchun namuna bo'lib kelgan ta'sirchan tasvirni yaratdi. Jon Glessner xonim, Chikago, İllinoys (1886) Bu qal'aga o'xshash, qal'aga o'xshash tuzilma, Xalqaro yig'im-terim kompaniyasining yuqori lavozimli rahbariga mo'ljallangan bo'lib, Richardsonning so'nggi ijodi hisoblanadi. Haqiqiy inqilobiy sxemasi bilan uy me'morning butun karerasi uchun jonli pardaga aylandi. Shahar hududlarini tubdan qayta qurish natijasida yaratilgan dizayn yanada zamonaviy va ochiq tuzilmalarga o'tishni belgilab berdi. Uy-joylarni loyihalashtirishdagi yutuqlar yanada kuchli va yupqa devorlarni qurish va shakl va funktsiyalar o'rtasida yangi munosabatlarni tiklashni anglatishini tushunib, Richardon uyning perimetrini lotning chegaralariga surib qo'ydi va uning markaziga ulkan, ammo tanho ayvonni qo'ydi. U yorug'lik va havo bilan to'lgan haqiqiy shahar qarorgohini yaratdi Tomas Krenning Massachusets shtatidagi Kvinsidagi jamoat kutubxonasi (1882) Richardsonning o'zi bu kutubxonani o'zining eng muvaffaqiyatli jamoat loyihalaridan biri deb hisoblagan. An'anaviy dizayn va bezak boyliklari bilan bir qatorda, mukammal va mukammal shakli bilan ajralib turadi. Shakl, bu holda, chindan ham funktsionallikka bo'ysunadi, buni ko'plab tarkibiy qismlar tasdiqlaydi - zinani yashiradigan minoradan tortib o'qish xonasiga olib boradigan devor ichidagi teshikka qadar. Barkamol balans va dizaynning soddaligi materiallarni tanlashda ham namoyon bo'ladi. Binoning jabhasi turli xil kenglikdagi granit va qumtoshlardan yasalgan bo'lib, ichki bezatish oq qarag'ay shiftining qoplamasi, Richardsonning eskizlari bo'yicha yaratilgan mebellar va Jon La Farjning vitray oynalari bilan diqqatni tortadi. Harper's Bazaar jurnali ushbu binoni "AQShdagi eng yaxshi viloyat kutubxonasi" deb atadi. Buffaloda Nyu-York shtatidan boshpana (1870) 46000 kvadrat metrlik bino Richardsonning eng katta loyihasi edi va undagi ishlar me'morning karerasida yangi bosqich boshlanishini ko'rsatdi. Bizning qahramonimiz doimiy ravishda hamkorlik qilgan peyzaj dizayneri Frederik Louu Olmstedga binoni saytga joylashtirish to'g'risida maslahat berish uchun murojaat qildi. Natijada, tabiiy yorug'likni maksimal darajada oshirish uchun kasalxonani o'zining asosiy jabhasi bilan janubi-sharqqa kengaytirish to'g'risida qaror qabul qilindi. Qizil qumtosh va g'ishtdan qurilgan majmua bir-biri bilan bog'langan o'n bitta binolardan iborat - ma'muriy bino markazda joylashgan bo'lib, tibbiyot maskanlari uning ikkala tomonida, ikkitasi beshtada joylashgan. Kasalxona o'sha paytdagi aksariyat muassasalarga qaraganda ancha ochiq va nurli bo'lib, shu bilan birga u psixiatrik kasalliklar uchun yangi insoniy terapiya usullarini qo'llashda kashshof bo'ldi. O'tgan asrning 70-yillarida shifoxona bemorlarni qabul qilishni to'xtatdi, 90-yillarda ma'muriy xodimlar uni tark etishdi. Hozirgi vaqtda majmua ta'mirlanmoqda va asosiy bino Genri Urban Resort, Kongress markazi va Buffalo Arxitektura Markazining bosh qarorgohi joylashgan. Kembridjdagi Garvard universitetining shimoliy zali, Massachusets sh. (1884) Ushbu bino AQShning milliy tarixiy obro'-e'tibori sifatida tan olingan, u Garvard Yard deb ataladigan klassikadir. Uning jabhasi 1,3 milliondan ortiq g'ishtdan iborat bo'lib, kesilgan va oltmish xil shaklga aylantirilgan. O'rta asr qal'asining minoralari singari ikkita yarim doira bog'lamlari biroz g'oyib bo'lganga o'xshaydi. Bino hanuzgacha mo'ljallangan maqsadda foydalanilmoqda, bunda me'mor Robert Venturi uni "Amerikadagi eng sevimli binosi" deb atagan va Richardsonning dramatik va boy naqshinkor jabhasini funktsional ichki qism bilan birlashtirish qobiliyatiga hurmat ko'rsatgan. Albanyda Nyu-York shtati kapitoli (1899) Ushbu ajoyib davlat qarorgohini me'moriy yodgorlik sifatida ham, davlatning noto'g'ri boshqaruvi sifatida ko'rish mumkin. Qurilish 30 yil davom etdi va shu vaqt ichida ma'muriyatning ham, me'morlar jamoasining ham tarkibi bir necha bor o'zgartirildi. Richardson ikkinchi va uchinchi qavatlar qurilishida o'z hissasini qo'shdi va ko'pchilikning fikriga ko'ra, ular ohaktoshdan iborat bo'lib, oxir-oqibat binoning ko'rinishini boshqara boshladilar. Me'mor Xotel-de-Vilning, Parij shahar meriyasining ulug'vor qiyofasidan ilhomlanib, qariyb bir asr o'tgach, uning yaratilishida bevosita ishtirok etgan asari Qo'shma Shtatlarning milliy tarixiy yodgorligi unvoniga sazovor bo'ldi. Pittsburgdagi Allegheny okrug sudi (Pensilvaniya) (1888) Richardson uni o'zining buyuk opusi, buyuk ish deb bildi. Bu Pitsburgdagi yirik majmuaning asosini tashkil etuvchi tuzilma. Ajoyib va shinam, u ochiq hovli atrofida qurilgan va uchta minora - Grant ko'chasiga tutashgan besh qavatli va orqasida ikkita kichik minoralar uning yodgorligini ta'kidlaydi. Venetsiyadagi Sighs Bridge-da modellashtirilgan yo'lak binoni shahar qamoqxonasi bilan bog'laydi. Chikagodagi, Marshall Field ulgurji do'koni, İllinoys (1885) Taniqli savdogar uchun, italiyalik palazzo uslubida qurilgan ushbu yetti qavatli bino Chikagoning markazida joylashgan. Ommaviy qurilish, quyma buyumlarni saqlash joyi sifatida yaratilgan, qizil qumtosh va granitning tashqi devorlari yog'och va po'latdan yasalgan ichki skeletni qo'llab-quvvatlaydigan ramka tuzilishining eng qadimgi namunalaridan biri edi.Ichki makonni tartibga solish haqida tasavvurga ega bo'lsak, nima uchun Richardson to'rtta qatorli derazalarni temir panjara bilan oddiy, ammo juda ta'sirli jabhaga qo'shganini tushunamiz: ular ulkan xonalarni yorug'lik bilan to'ldirishadi. Vardning Vashingtondagi saroyi (D. D.) (1886) Amerikaning ushbu binoga bo'lgan muhabbatining, u Richardsonning poytaxtdagi tirik qolgan asari vayronagarchilikdan qutqarish uchun yangi joyga (asl nusxadan 2,5 km) ko'chirilganligidan yaxshiroq dalil bormi? Saroy qishloq xo'jaligi texnikasi zavodi egasi Benjamin Varderning buyrug'i bilan loyihalashtirilgan.Taxminlarga ko'ra, me'mor o'zi ishlab chiqqan ramka tuzilishini amalga oshirish uchun keng eshiklarni ta'minlagan. 1923 yilda sanoatchining bevasi vafot etganidan so'ng, uy ushbu hududning tijorat rivojlanishiga to'sqinlik qilayotgani va buzib tashlanishi kerakligi ma'lum bo'ldi. Keyin me'mor Jorj Oakli Totten kichik uyni demontaj qilib, uni tosh bilan boshqa joyga - o'zining shaxsiy Ford Model T rusumli avtomashinasiga - va boshqa joyga ko'chirdi. Ko'p yillik beparvolik va ijarachilarning o'zgarmas o'zgarishlaridan so'ng, Richardsonning ishi yuqori darajadagi turar-joy kompleksi sifatida qayta tiklandi. 28. Louis Sullivan ishlari haqida ma’lumot bering va ularga misollar keltiring. Lui Genri Sullivan - amerikalik me'mor, Art Nouveau uslubining vakili, ratsionalizmning kashshofi va Amerika modernizmining otasi hisoblanadi. Luis Salemon Richardson arxetekturasidan ilxomlanadi. Uni o’rganib MIT masechuts Information Technologyda o’qidi. Shu yerda labaratoriyada arxitekturani o’qidi. 1874 yil parijga boradi va 1 yildan kegin o’qishini tashab ketadi, yevropani aylanib qaytadi. 1879 yil chikagoga qaytib Dank Mar Adler bilan 1886-90 yillarda Auditorium binosini quradi. O’sha davr uchun ko’p funksiyali bino bo’lib 4 burchak shakilda edi . ichida kinoteatr, savdo shahobchalari, ofislar bor edi. Bu binoning eng asosiy zali konsert zali o’rtada bo’lgan 17 qavatli ofis binosi. 10qavatli mehmonhona orqa tarafi ham ofis mavjud bo’lgan. 1-2 qavatda savdo shahobchalari joylawgan bo’lgan. Wainwright Building binosi Sant- luis shahrida 1890 yillarda qurilgan. Po’lat konstruksiyali tashqi qismi terrakota bilan qoplangan. Terrakotta spool o’xshash material. Asosiy qisin , o’rta qisim va ustki qismi ajratib qilingan. Suv mexanizatsiyasi ham binoning tepa qismida joylas hgan. Bazi joylar dekoratsiyalardan foydalanilgan. Terrakotadan qilingan qavatlar hamkapiteliylar bilan ajratilgan devordan. Guaranty Building 1894 yil Buffalo shahrida qurilgan, Wain Wrightga o’xshaydi. Fasadda vertical elementlar o’ziga xos 4burchak derazalar bor. Gisht bilan terracotadan foydalanilgan. Oxirgi ishlaridan biri Corson Piri Scott Parlament Store qurdi. Bunda yangi usulda foydalanadi. Vertikal bilan gorizontal elementlardan foydalanadi. Bu binoda minimalniy dekoratsiya ishlatilgan sh ham azgina kirish qismida bo’lgan. 1899-1904 yillarda chikagoda qurilgan va unda yani fasad qismida oq terakotalar ishlatilgan. 29. Auditorium Buildings haqida to’liq ma’lumot bering Chikagodagi auditoriya binosi Lui Sallivan va Dankmar Adlerning eng mashhur dizaynlaridan biridir. 1889 yilda qurib bitkazilgan bino Janubiy Michigan prospekti va Kongress ko'chasining shimoli-g'arbiy qismida joylashgan. Amerika Qo'shma Shtatlaridagi eng katta va Chikagodagi eng baland bino ofislar, teatrlar va mehmonxonalarni o'z ichiga olgan aralash foydalanish uchun mo'ljallangan edi. Frenk Lloyd Rayt yosh shogird sifatida ichki dizaynning bir qismi ustida ishlagan. Theatre Auditorium Auditoriya binosining bir qismi bo'lib sharqiy qismi joylashgan. Teatr Chikagodagi fuqarolik operasi va Chikago simfonik orkestrining birinchi uyi edi. Bino 1970 yil 17 aprelda Tarixiy joylar milliy reytingiga qo'shildi. 1975 yilda Milliy tarixiy joy deb e'lon qilindi va 1976 yil 15 sentyabrda Chikagodagi diqqatga sazovor joy deb belgilandi. Teatr o'z davridagi ko'plab texnologik yutuqlarni namoyish etdi, shu jumladan benuqson akustika, konditsioner (kuniga 15 tonna muz etkazib berishga chaqiriladi) Sahnaning qismlarini osongina ko'tarish va tushirishga imkon beradigan 26 gidravlik lift va sahna elementlari orasidagi masofa uchun 95 metr balandlikdagi balandlik. 3,901 o'rinli teatri Amerika Qo'shma Shtatlaridagi Nyu-Yorkdagi Metropolitan Opera Teatridan keyin ikkinchi o'rinda turadi. Sallivanning teatrga bo'lgan maqsadi - bu badavlat xo'jayinlar uchun eng yaxshi joylar ajratilmagan demokratik muhitni yaratish edi. Shunday qilib, quti o'rindiqlari keng qavatlarga va keng omma uchun maqbul ko'rinadigan saxovatli balkonlarga o'tkazildi. Ushbu bezak olijanob figurani yoki baroko saroylarini taqlid qilmadi, aksincha tabiiy elementlarning badiiy talqinlarini, jumladan gullar va uzumlarni, devoriy surat o'z ichiga oldi. Teatr auditoriyasi "siqish va kengaytirish" deb nomlangan arxitektura texnikasini ham namoyish etadi. Har bir homiy teatrga kichkina, qorong'i kirish joyidan o'tishi kerak edi. Kirish eshigi past shiftlar bilan "siqilgan" edi, shunda homiylar teatrga kirish uchun zaldan chiqib ketishganida, olti qavatli baland olti qavatli tomoshabinlar zaliga "kengayish" ning ta'siri uning ajoyib zarhal kamarlari va yaltiroq shiftini yanada dahshatli ko'rinishiga olib keldi. Binoning eng innovatsion xususiyatlaridan biri bu ulkan beton asosidir, uni Adler muhandis Pol Myuller bilan birgalikda ishlab chiqqan. Auditoriya ostidagi tuproq yumshoq poydevorli loydan iborat bo'lib, 30 metr chuqurlikda joylashgan bo'lib, oddiy poydevorlarni imkonsiz qiladi. Adler va Myuller, suzuvchi shpallardan yasalgan suzuvchi to'shakni ishlab chiqdilar va betonga o'rnatilgan temir relsning ikki qatlami bilan to'ldirildi, butun yig'ish zinapoya bilan qoplangan. Beton poydevor natijasi tashqi devorlarning og'irligini katta maydonga taqsimlashdir. Biroq, tashqi devordagi poydevorning nisbatan ichki qismidagi og'irligi asr davomida beton poydevorni o'zgartirgan va bugungi kunda binolarning qismlari to'liq 74 sm tashkil etadi. Ushbu og'ish teatr devorining tashqi hovlisida yaqqol ko'rinadi, u erda tashqi devorlar yaqinlashganda mozaik qavati aniq qiyalikda joylashgan. Ushbu kelishuv texnikaning yomonligi tufayli emas, balki qurilish paytida dizayn o'zgartirilganligi. Rejada esa teridan yengil terakota bilan qoplangan, ammo poydevor qurilayotganidan keyin bu toshga o'zgartirilgan. Aholi punktining ko'p qismi qurilish tugaganidan keyin o'n yil ichida sodir bo'lgan va bir vaqtlar polni tekislash uchun ichki tayanchlarni kesishmoqchi bo’lishgan lk, bu amalga oshirilmadi.Binoning markazida dastlab Grand operasini ishlab chiqarish uchun mo'ljallangan 4300 o'rinli tomosha zali joylashgan. 1890 yilda 136 ta ofis va 400 xonali mehmonxonadan iborat qo'shimcha markaziy maydon atrofidagi binoda joylashgan bo'lib, operani qo'llab-quvvatlash uchun daromadning katta qismini yig'ishni maqsad qilgan. Auditoriya binosi tijorat binosi sifatida mo'ljallanmagan bo'lsa ham, bino egasi u o'zini o'zi ta'minlashni xohlagan. 30. Wainwright Building haqida to’liq ma’lumot bering Uaynvayt binosi (shuningdek, Uaynvayt davlat idorasi binosi deb ham nomlanadi) Missuri shtatining Sent-Luis shahri markazidagi Sent-Luis shahridagi Chestnut ko'chasida joylashgan 709-qavatdagi 10 qavatli terakota ofis binosidir. Waynwright binosi birinchi osmono'par binolarning yuqori qavatli binosi sifatida baland pog'onaning birinchi ifodasi hisoblanadi. U "osmono'par binolarning otasi" deb atalgan Sullivan "haqiqatan ham qismga o'xshash birinchi osmono'par bino" edi.binoning kelib chiqishi: " Waynwright binosi Sent-Luis pivo zavodi Ellis Vaynvayt tomonidan foydalanishga topshirildi. Vaynvayt Sent-Luis Pivo uyushmasini boshqarish uchun ofis xonasiga muhtoj edi. Bu Adler & Sullivan firmasi tomonidan qo'lga kiritilgan yuqori qavatli bino uchun ikkinchi katta komissiya bo'lib, u Chikagoda o'n qavatli auditoriya binosi (1886 yilda qurilgan va 1889 yilda qurilgan) bilan xalqaro shuhrat qozongan. Rejaga ko'ra, Uaynvayt binosining birinchi qavati ko'chaga chiqadigan do'konlar uchun mo'ljallangan edi, ikkinchi qavat esa oson kiradigan hukumat idoralari bilan to'ldirildi. Yuqori qavatlar Sot ofislari uchun, yuqori qavatlari esa suv idishlari va qurilish uskunalari uchun edi. Estetik jihatdan Ueynstrayt binosi Sallivanning yuqori qavatli qurilish nazariyasini misolga keltiradi, u klassik ustunning tuzilishiga asoslanib, uch tomonlama (uch qismli) kompozitsiyani (tayanch loft) va binoning balandligini ta'kidlashni xohlaydi. U shunday deb yozgan: “. [Osmon binosi] baland bo'yli, har bir santimetr balandligida bo'lishi kerak, unda balandlikning kuchi va kuchi, shon- sharaf va ulug'vorlikning g'ururi bo'lishi kerak va unda har bir dyuym mag'rur va baland ko'tariladigan narsa bo'lishi kerak. u sof xursandchilikda o'sadi, bu pastdan yuqoriga qarab, u bir-biridan ajralmagan chiziqsiz birligidir. " Uning 1896 yil maqolasida namuna sifatida Uaynvaytning binosi keltirilgan. Klassik ustun tushunchasiga qaramasdan, binoning dizayni Sullivan nafratlanadigan neoklassik uslublarning hech birini namoyish etmasdan ataylab zamonaviy edi.Ustunlar ayvonda o'qildi. Tarixchi Karl V. Kondit Vaynvaytni "kuchli, yuqoriga ko'tarilgan harakatning yorqin tasviri bo'lgan ekranni qo'llab-quvvatlaydigan, baquvvat va baquvvat poydevori bo'lgan bino" deb ta'riflagan. Bazada keng shisha ochishni talab qiladigan chakana savdo do'konlari mavjud; Sallivanning bezaklari o'qishni rekvizitlar shaklida qildi. Yuqorida, zinalarning bitta parvozigacha ofislarning yarim jamoat xarakteri tashqi devorlarda keng derazalar ko'rinishida namoyon bo'ladi. Korniz ikkinchi qavatni bir xil deraza pardalari panjarasidan ajratib turadi, bu erda har bir oynada "chuqurchalar hujayrasi, boshqa hech narsa yo'q". Binoning derazalari va konturlari Sullivan "mag'rur va baland narsadan" yaratadigan "vertikal estetik" ning bir qismi sifatida o'rnatilgan ustunlar va iskala ortida bir oz orqada edi. Ushbu idrok shundan buyon osmono'par binoning ramz sifatida xizmat qilish uchun emas, balki pul ishlash uchun qanday yaratilganligi uchun tanqid qilinadi. Bino uchun bezak chuqur korniş ostidagi keng frizni o'z ichiga oladi, u Sullivanga xos bo'lgan rasmiylashtirilgan, ammo tabiiylashtirilgan selderey barglari barglarini ifodalaydi va o'zining me'moriy bezak tizimida nashr etilgan, turli qavatlardagi derazalar orasidagi spandrellar bilan bezatilgan va asosiy kirish qismidagi atrof-muhit bilan qoplangan. "Yupqa g'ishtli iskala-to'shaklardan tashqari, faqat qattiq devor yuzalari derazalar orasidagi panjalardir. .... Ular baz- relyef ko'rinishidagi boy dekorativ naqshlarga ega, ular har bir hikoya bilan dizayn va miqyosda farqlanadi. " Frizni qasrning eng yuqori qavatida, asosan suv idishlari va ko'tarish moslamalari mavjud bo'lgan beparvo Bullseye oynalari bilan chayqashadi. Binoda terakota bezaklari, qurilish jarayonida mashhurlik kasb etadigan qurilish materiallari mavjud. Sullivanning asosiy tashvishlaridan biri oddiy geometrik, strukturaviy shakllar va organik bezaklardan iborat bo'lgan me'moriy ramziylikni rivojlantirish edi. Uaytvayt binosi, u tektonik va sub'ektiv organik maqsadlarga ega bo'lgan bu ramziylikning birinchi namoyishi edi. Sullivandan farqli o'laroq, Adler binoni "oddiy biznes tuzilishi" deb ta'riflagan: Biznikiga o'xshab utilitar asrda, mulk egasi va binolarga investor sarmoya kiritishni eng kam xarajat evaziga eng yuqori daromad olish mumkin bo'lgan binolar sinfini qurishda davom etishini taxmin qilish mumkin ... qurilish egalari foyda olish uchun qanday sarmoya kiritish kerakligini aniq bilishadi. Bino o'sha paytda osmono'par binolarda ishlatilgan oddiy bezakni qurbon qilgan birinchi osmono'par bino sifatida ko'rilgan. 31. Carson Pirie Scott Department do’koni haqida batafsil ma’lumot bering. Sullivan markazi dastlab 1871 yildagi Chikagodagi Katta Yong'indan kelib chiqqan. 1872 yilda Leopold Shlesinger va Devid Mayerning hamkorligi ular Bavariyadan ko'chib kelganlaridan keyin boshlangan. 1881 yilda Shlesinger va Mayer quruq buyumlar do'konini Bowen binosi, Shtat va Madison maydonchalariga ko'chirishdi. 1890 yilda Schlesinger va Meyer Adler va Sullivanni yolladilar, Bouenning chodiridagi qasr binosini olib tashlash va Bouen va uning atrofidagi inshootlar bo'ylab to'rt marta janubga ikki qavatli hikoyalar qo'shish rejalarini tayyorlashga kirishdilar. Fasadlar pastki qavatga mos kelish uchun qo'shilgan va bino oq rangda. 1892 yilda Shlesinger va Mayer Adler va Sallivanni qo'shimcha ta'mirlash va Shtat va Madison burchagiga yangi kirish joyini qo'shish uchun yollashdi. 1896 yilda Sullivan, endi Adler bilan ishlamay, Shlesinger va Mayerdan fasadni qayta loyihalashni va Wabash prospektidagi yangi ijaraga olingan to'rt qavatli binoga ikki qavat qo'shishni, shuningdek uni Davlat ko'chasidagi do'konga ulashni so'radi. Bu hech qachon sodir bo'lmadi, chunki Schlesinger va Mayer bu o'n qavatli binoni qurish uchun fikrlarini o'zgartirdilar, ammo bunday bo'lmadi. Bu oxir-oqibat oq rangga bo'yaldi va keyinchalik binoning ikkinchi qavatini baland temir yo'l bilan bog'laydigan ko'prik qurildi. 1898 yilda Shlesinger va Mayer shtat va Madisonda joylashgan asl binoni olib tashlashga va uni Sullivan tomonidan ishlab chiqilgan yangi bino bilan almashtirishga qaror qilishdi. Sallivan bu yangi bino uchun to'qqiz va o'n ikki qavatli taklifga ega. Oxir oqibat ular Adler va Sullivan tomonidan ta'mirlangan asl qism yonidagi Madison ko'chasida joylashgan to'qqiz qavatli binodan boshladilar. 1902 yilda Schlesinger va Meyer Sallivanga Shtatlar va Madisonda yigirma qavatli bino qurishni istab qaytib kelishdi va oxir-oqibat o'n ikki hikoyadan qoniqish hosil qildilar. Oldin qo'shilgan Madison Street-ning qismi o'n ikkita qavatni tizimli ravishda qo'llab-quvvatlamadi, shuning uchun u hanuzgacha saqlanib qoladi. Sallivan yangi binoni qurishni va Schlesinger va Meierga Rojdestvo mavsumida o'z bizneslarini davom ettirishga imkon beradigan uch fazali rejani taklif qildi. Bino o'zining po'latdan yasalgan konstruktsiyasi bilan ajralib turadi, bu deraza oynasining kengligi tomonidan yaratilgan deraza maydonini sezilarli darajada ko'paytirishga imkon berdi, bu esa o'z navbatida binoning ichki qismida kun yorug'ligining eng yuqori miqdorini olish imkonini berdi. Bu piyodalar uchun ochiq avtoulovlarni tashish uchun katta hajmdagi mahsulotlarni namoyish etish imkonini berdi. Derazalar oralig'ida Gruziyaning ilgari oq karer rejasini almashtirgan saxiy terakota chiziqlari bor edi, chunki bu oson va arzon edi. Qurilishda ishlatadigan marmar turini o'zgartirishning yana bir sababi, 1898 yilda qurilish paytida toshbo'ron qiluvchilar ish tashlashgan. Dumaloq minora ustidagi bronza temirdan yasalgan temirdan yasalgan bezak ishlari ham funktsional bo'lishi kerak edi, chunki u mis qog'oz singari barqaror bo'lishi kerak edi. Va bronza va terakotadan foydalanish binoni boshqalardan ajratib turishda juda muhim edi, chunki u asosan olovga chidamli edi. Bu yodgorlik tuyg'usini yaratdi. Sallivan, bino uzoq vaqt davomida shahar mulki bo'ladi deb o'ylagan. Ushbu katta bino davom etishini va yong'in xavfiga qarshi turishini ta'minlash uchun tomga sug'orish tizimini etarli darajada suv bilan ta'minlash uchun 40 futli suv minorasi o'rnatildi. Sullivan, Madison-dan ikkalasiga ko'rinadigan burchakning kirish qismini loyihalashtirdi, va kirish ustidagi bezak tom ma'noda ko'zni qamashtiradigan bo'lib, do'konga qo'shni do'konlarning raqobatdoshligi uchun zarur bo'lgan nafis, o'ziga xos o'ziga xoslikni berdi. Bino Chikago maktabining klassik tuzilmalaridan biridir. Ushbu usulning binolarning pastki qavatlarida qo'llanilishi shu qadar murakkab ediki, u tabiiy yorug'lik va soyani deyarli sehr bilan erdan uchayotgandek ko'rinardi. 1899 va 1904-yillarda qurilgan binolarning yuqori qavatlarida, peshtoqning tashqarisida loyihalashtirilgan, juda batafsil korniş bilan bezatilgan tor loggia yaratish tavsiya qilindi. Bu 1948 yil atrofida olib tashlandi va 12-qavat pastki qavatlarni takrorlash uchun qayta loyihalashtirildi. Rivojlanishning dastlabki yillarida binoni uzoqdan ko'rish uchun juda muhim bo'lgan bir qo'shimcha bor edi. Ushbu qo'shimcha temir yo'l stantsiyasini, Sallivan markazining ikkinchi qavatidagi Wabash prospektidagi do'kon orqasini bog'laydigan oyoq yo'li edi. Bu ham murakkab metallga ishlov berish bilan qoplangan va uni ishlatganlar uchun maxsus yozuv tuyg'usini ta'minlagan. 2006 yil fevral oyida binoning yuqori jabhasini ko'p yillik tiklashning birinchi bosqichi yakunlandi. Tozalashdan tashqari, 12-qavatda korniş va qo'llab-quvvatlash ustunlari qayta tiklandi. 2001 yildagi hisobotda ushbu yangilanish uchun 68,9 million dollarlik byudjet belgilangan. 32. Owatonnadagi Milliy fermerlar banki binosi haqida batafsil ma’lumot bering. 1908 yilda qurilgan, AQShning Minnesota shtatidagi Ovatonna shahridagi Milliy dehqonlarning bank binosi Sullivanning noyob me'moriy uslubi bilan ajralib turadi. Asosan qizil g'isht qutisi shaklida qilingan binoning strukturasining funktsionalligi va soddaligi Art Nouveoning dekorativ bezaklari bilan uyg'unlashtirilgan. Aytgancha, aynan shu binoda me'mor o'zining eng yaxshi ichki qismini yaratadi. Farmerlar wa savdogarlar uyushmasi banks Wisconsin statining Columbus shahridagi Garby James ko'chasi 159-da joylashgan tariksiy tidjorat binosi. 1919 yilda qurilgan bu Lui Sallivan sakkizta zargarlik buyumlari qutilarining eng oxirgisi va eng so'nggi qurilishi. ... 1976 yilda architecture uchun milliy tariksiy yodgorlik deb e'lon kilindi. Bino 1919 yilda Sullivan tomonidan loyihalashtirilgan va uning qurilishini shaxsan o'zi nazorat qilgan. Bu uning O'rta G'arbdagi kichik jamoalardagi kichkina bank binolaridagi "zargarlik qutilari" deb nomlangan oxirgi va oxirgi qurilishi bo'lgan. Bu Viskonsin shtatidagi ikkita Sullivan loyihasidan biri, ikkinchisi - Harold S. Bredlining uyi, shuningdek, Milliy tarixiy ahamiyatga ega. Ushbu bankning dizayni Sullivanning 1924 yil o'limidan oldin nashr etilgan "Tizimli me'moriy bezaklar tizimi" kitobida to'liq hujjatlashtirilgan. 33. Halladie Building haqida batafsil ma’lumot bering. Xallidie binosi - bu San-Frantsisko (Kaliforniya) ning Moliyaviy tumanidagi Montgomeri va Kerni ko'chalari o'rtasidagi Sutter ko'chasidagi 130-uyda joylashgan ofis binosi. U 1917-1918 yillarda qurilgan va shisha parda devorlariga ega bo'lgan birinchi Amerika binosi deb hisoblansa-da, aslida uni Missuri shtatidagi Kanzas-Siti shahrida joylashgan Louis Curtiss's Bowley kiyim-kechak kompaniyasi binosi 1909 yilda qurib bitkazgan. Bino me'mor Uillis Polk tomonidan ishlab chiqilgan va San-Fransisko kabel avtoulovi kashshofi Endryu Smit Xallidining nomi bilan atalgan. Hozirda u San-Frantsiskodagi Amerika arxitektorlar institutida, AIGA, Meditsina instituti, Arxitektura + Dizayn markazi, AQSh Yashil qurilish kengashi - Shimoliy Kaliforniya bo'limi, Charlz M. Salter Associates, Inc., va Resurslar, Inc tomonidan boshqariladi. ... (CRI). Xallidie binosining balkonlari va yong'in chiqadigan joylari 2010 yil avgust oyida San-Frantsisko shahridagi inspeksiya binosi tomonidan xavfli deb topildi. Binoning ikki yillik ta'mirlanishi 2013 yil aprelida yakunlandi. 34. Adolf Loos ishlari haqida ma’lumot bering va ularga misollar keltiring. Adolf Loos mashhur Avstriya arxitektoridir. Hayoti davomida Loos poklik san'ati g'oyasini - purizm nazariyasini targ'ib qildi. U Art Nouveoning ashaddiy raqibi edi va arxitekturadagi bezak jinoyatga o'xshaydi deb ishongan. Loos zamonaviy arxitektura tarixida o'z sahifasini yaratishga intiladi. Uning o'zgarmas daho qobiliyati unga ushbu niyatni amalga oshirishga imkon beradi: avangard va shu bilan birga arxaik, nigilist Loos, oxir-oqibat, yigirmanchi asrning Evropa madaniyatida o'ziga xos joy egallaydi. 1- binosi 1910 yilda Shtayner House quradi. Bu simmetrik bino bo’lib oynalar ham faqat kerakli bo’lgan joylarda joylashgan. Bu bino Avstriyaning Gyema shahrida qurilgan. 1928-30 yillarda Muller House vyerada qurilgan. Qavvatlar orsidagi masofa 1 xil emas simmetrik. Orqa fasadda yecimlarni ishlatadi. Soda va funksional qilib qurilgan. Yon fasadda kerakli joylardagina derazalar bor. Interyerida ham dekorasiyalar yoq. Erkin planirovka(svabodniy planirovka) foydalangan. Venetsiyadagi Lido 1923 yilda proyekti qilingan lekin qurilmagan. Honalarning joylashuvi zinalar bilan joylashtirgan. Hozirda 1910 yil qurilgan Goldman va Salatch – Raifetsen Bank o’zgartirilgan Vienna shahrida. Ko’chadan kirish xizmat ko’rsatish 2- qavat ofis, tom qismidan mexanizimlari. Dekoratsiya ham toshlarning o’ziga xos ko’rinishi. Ustunlari doriy orderiga o’zshashligi o’ziga xos xususiyati. Chikago Tribune Building 1923 yil loyihalangan. Uning ko’rinishi doriy ustuniga o’xshidi. Qurilmagan. Roman uslubida bo’lgan. 35.Adolf Loosning bezaklarga bo’lgan munosabati. Adolf Loos (1870 yil 10 dekabrda tavallud topgan) o'zining me'morlari va yozuvlari uchun binolaridan ko'ra mashhur bo'lgan me'mor edi. U, biz bunga qanday asos yaratib berishi kerakligini o'ylab, dekorativ Art Nouveau harakatiga qarshi chiqdi. Uning dizayni haqidagi tushunchalari XX asr zamonaviy me'morchiligi va uning o'zgarishlariga ta'sir ko'rsatdi . Adolf Loos 1908 yilgi " Ornament & Crime" deb tarjima qilingan " Ornament" va "Verbrechen" asarlari bilan mashhur. Loos tomonidan tayyorlangan ushbu va boshqa maqolalar, zamonaviy madaniyat mavjud bo'lgan va o'tmish madaniyatlari orqasida rivojlanib borayotgan bezaklarni bostirishni tasvirlaydi. Tatuirovka kabi bezak, hatto "tana san'ati", Papuaning tuproqlari singari, ibtidoiy odamlar uchun eng yaxshisidir. «Tatuirovka qilgan zamonaviy odam jinoyatchi aylanadi», - deya yozadi Loos. "Mahbuslarning 80 foizi tatuirovka ko'rsatayotgan qamoqxonalar bor, turmada bo'lmagan zarbalar esa maxfiy jinoyatchilar yoki buzuq aristokratlardir". Loosning e'tiqodi hayotning barcha sohalariga, jumladan, arxitekturaga tarqaldi. Biz yaratgan binolar axloqimizni jamiyat sifatida aks ettiradi, deb ta'kidladi. Loos, bu doirada asabiylashtirilgan ramka o'zi kabi zamonaviy bo'lishi kerak, deb hisoblaydi To'g'ri chiziqlar, aniq tekis devor va derazalar va toza chiziqlar mavjud. Uning arxitekturasi o'zining nazariyalarining jismoniy namoyonlariga aylandi, ayniqsa, raumplan ("jildlar rejasi"), bir-biriga yaqinlashgan, birlashtiradigan bo'shliqlar. Tashqi makon bezaklarsiz bo'lmasligi kerak, lekin interyerlar funktsional va hajmga boy bo'lishi kerak. Har bir xona boshqa balandlikda, turli balandliklarda o'rnatiladigan taglik va shiplar bilan bo'lishi mumkin. 36. Steiner uyi haqida batafsil ma'lumot bering. Shtaynerning uyi rassom Lilli Stayner va uning eri Xyugo uchun mo'ljallangan edi. U Venaning chekkasida joylashgan bo'lib, u erda reja tuzatish ishlari yakuniy dizaynga bevosita ta'sir ko'rsatadigan darajada kuchli edi. Bog'larning dizayni: Me'mor Adolf Loosning maqsadi Vena shahar atrofi qurilish qoidalarini buzmasdan uning ixtiyorida bo'sh joyni ko'paytirish edi. O'sha paytda ko'cha sathidan faqat bitta qavatga ruxsat berilgan edi. Loos yechimi - bu ikki qavatli qo'shimcha poydevorli kemerli qalay tomi edi, bu tuzilishga biroz zamonaviy va futuristik ko'rinishga ega. Ushbu uy 1908 yilda yozilgan bezak va jinoyatchilikning bir ko'rinishidir, unda u Vena Sessiyasining florid uslubini, Art Nouveoning avstriyalik versiyasini rad etdi. Uyda Loosning me'moriy tamoyillari, funktsiyani ta'kidlash uchun barcha san'at vositalarini istisno qilish uchun mo'ljallangan dizayn mavjud. Nafaqat uy zamonaviy arxitekturaning nufuzli namunasiga aylandi, balki u Venaning ichida va tashqarisida zamonaviy zamonaviy me'mor sifatida Loosning obro'sini oshirishda muhim rol o'ynadi. Old bog 'zamonaviy arxitekturada radikal ratsionalizmning ajralmas makoniga aylandi. Kontseptsiya : Fasadlar - bu uyning jamoat qismi, Loos ularni silliq va rangsiz qilib yaratgan. Ichki makon xususiy tomon bo'lib, egalarining shaxsiy didini aks ettiradi. Barcha ichki bo'shliqlar bitta tomning tekisligida bo'lgunga qadar, har bir hajm o'z o'lchamiga ega. Shu tarzda ajoyib fazoviy iqtisodiyot amalga oshirildi. Simmetriya, bezakning to'liq etishmasligi binoni aniqladi. Iqtisodiyot va funktsiyaning qat'iyligiga asoslangan arxitektura. Raumplan: Bo'shashishlar "raumplan" pridan foydalangan, funktsiyaga qarab ichki bo'shliqlar tartibini va o'lchamlarini hisobga olgan. Kontseptsiya ko'plab asarlarida qo'llanilgan. ....... Steiner House - Avstriyaning Vena shahridagi bino. Bu me'mor Adolf Lousning eng yirik asarlaridan biri hisoblanadi. Loos o'zining karerasini 1910 yilda Avstriyaning Vena shahridagi Shtayner uyini loyihalash va qurishda boshlagan edi. Ushbu dizayn Loosning avvalgi ishlariga qaraganda ancha yaxshi qabul qilindi va tezda butun dunyo bo'ylab ratsionalistik arxitekturaning namunasiga aylandi. Uning binolarida Loos odatda bitta asosiy hajmdan boshlanadi, unda makon, konfiguratsiya va elementlar klassik arxitektura qoidalari va tarkibiga rioya qiladi. U ushbu hajmning ichki qismini kichik kublar, to'rtburchaklar qutilar va silindrlardan iborat bo'lib, hajmli jumboq shaklida joylashtirilgan. binoning teraslari kabi. Shtayner uyida Loos o'zining hajmlaridan klassik uch tomonli jabhani yaratish uchun foydalanadi. Umuman olganda, Loos uning fenestrini kvadratchalar va to'rtburchaklar shaklida bo'lishiga imkon beradi, ularning barchasi fasadning geometriyasiga juda mos keladi. Ushbu tizim ichki makonda tartibni o'rnatadi, masalan, yashash xonasi bog'ga kirish imkoniyatiga ega bo'lgan terasta ulanadi. Hatto ushbu dastlabki dizaynda, Loos butun faoliyati davomida u bilan birga bo'ladigan ichki tashkilotlardan foydalanadi. Shteyner uyi zamin sathidan bir oz baland bo'lgan va uyning birinchi qavatida joylashgan yotoq xonasi va rasm studiyasi kabi alohida xususiy joylardan ajratib turadigan yashash maydoniga ega. xizmat ko'rsatish joyini podvalga va chodirga joylashtirish orqali yaxshilab ajratilgan. Bu Loos tomonidan olib borilgan uslub edi: sodda va bezovtalanmagan tashqi ko'rinishga ega nozik va nozik ichki makon. [2]: 14 Shtayner uyi boshqa ko'pgina binolar singari g'ildirakli jabhaga ega, ammo sababsiz emas. Loos o'zining binolarini qo'pol devor bilan qurdi va g'isht ustida himoya terisini hosil qilish uchun shlyuzdan foydalandi. Loos plashni arzon taqlid toshi sifatida ishlatishni istamadi va bu amaliyotni qoraladi; umuman olganda, u o'zining funktsionalligi uchun stukkadan foydalangan. Yog'och jabhalarning yana bir foydasi bor: ular silliq, bezaksiz va oq yuzani yaratadilar. Ushbu sirt materialning xususiyatini aks ettiradi va bino ichidagi narsaga ham ishora qilmaydi. 37. Moller uyi haqida batafsil ma'lumot bering. Garchi 1927 yilda Parijda yashagan bo'lsa-da, Loos Vena shahriga qilgan safarlaridan birida unga to'qimachilik biznesmeni Xans Moller tomonidan Avstriyani poytaxti bo'lgan uchastkada uyingizni loyihalashtirish topshirilgan. Loos komissiyani qabul qiladi va u "tarmoq" bilan ishlashda, Zlatko Nayman esa uning yordamchilaridan biri, Parijda tayyorlangan rejalar, ikkinchisi esa sobiq talaba Jak Groag boshqariladigan samolyotlarni boshqarib, Vena shahrida ishlaydi. Joylashuv To'qimachilik bilan shug'ullanadigan tadbirkor Vena shahridagi Potszaynsdorfning eng istalgan turar joylaridan birida uchastkaga ega edi. Janubga qaragan quyosh va shimoldan Starkfredgasse orqali, adolatsiz tepaliklar bilan o'ralgan. Fasadlar • Ko'chaning jabhasi Ko'cha tomonga qaraydigan jamoat jabhasi nosimmetrik va hushyor: "uyning tashqarisida oddiy va sizning boyligingiz ichida to'liqligi namoyon bo'ladi", orqa tomonga bog'ni qarama-qarshi qilib, Barkamol, asta-sekin teraslar yaratadigan bu uy egalari tomonidan foydalaniladigan va zavqlanadigan old "xususiy" dir. Villa Myuller kabi, teras qilingan villalar turiga tegishli. TEKShIRISh Ushbu tashqi devorning qahramoni oq, ixcham va qattiq, to'rtburchaklar shaklida chiquvchi, geometrik tabiati va devorni faqat xususiy to'rtburchaklar derazalar va kirish milining vertikalligi bilan ajratib turadigan devorning roli. Yagona element bu kirish joyiga osilgan parallelepiped, go'yo jabhada hukmronlik qiladigan mavhumlik qonuniga qarshi turish kabi. - Krent KKarde • Birinchi qavat kirish zali, pastki qavatda, ko'pgina zinapoyalar, balstadlar yoki tutqichlar bilan ajralib turadi, va BIRINChI FLOOR 90 graduslik yo'nalishda beshta o'zgarishni o'zida mujassam etgan. qabulxonaga kirish. Uyning bu qismida bo'shashmasdan kuchli ranglar ishlatilgan. Ushbu darajada shkaf, lobbi, xonada xizmat ko'rsatish va garajning yon tomonida joylashgan. Foyedan bog'ga qaragan va oshxonaga ulangan musiqa xonasiga yoki yashash xonasiga kirish uchun, xonaning xonasida Villa Myullerga o'xshash burchak o'rindig'i joylashtirilgan va xonada xonaga o'xshash imkoniyat mavjud. unga erishish uchun bir necha qadam yuqoriga ko'tariling. Bog'ga va terastaga etib borganingizda butun uyning umumiy ko'rinishi bor va uning derazasi ko'chani ko'rishi mumkin, uni erning eng yuqori burchaklaridan biriga aylantiradi. Uyning egasi, shuningdek, oshxonada va kutubxonada joylashgan. • Ikkinchi qavat. Ushbu zavod barchaga bir xil va unda 5 ta yotoq xonasi mavjud, ular ko'ndalang koridor orqali ulanadi. Katta hammom: Yotoq xonalari orasidagi ajratish asosan devor devori sifatida xizmat qiladigan yog'ochdan yasalgan shkaflar bilan amalga oshiriladi. • Uchinchi qavat Spiral narvon birinchi qavatni ikkinchi qavat bilan bog'lab turadi, u ikkita xonadan va katta terastadan iborat. zinapoyalar, 1931 yilda kichkina pavilon qurgan Anna Lang tomonidan ishlab chiqilgan bog' bilan uy, arxitektorlardan Frants Singer va Fredi Diker, Moller oilasining do'stlaridan so'radi . Ushbu shaharda Loos yashash xonasida turli xil yog'och qoplamali okumeni ishlatgan va Macassar devorida parket bilan qoplangan musiqadan foydalangan. Ovqatlanish xonasi okumé va pilaster va travertin marmar asoslaridan teng ravishda qoplangan. Video ET Pozitiv Moller House T. 38. Goldman and Salatsch do'koni 1909 yilda Leopold Goldmann Adolf Loosga arxitektura tanlovidan keyin Nobel biznesi Goldman va Salatsch uchun biznes binosi qurish uchun qurilish shartnomasini topshirdi, undan hech qanday g'olib loyiha chiqmadi. Qurilish menejeri Ernst Epstein edi. U Pittel + Brausewetter qurilish kompaniyasi tomonidan qurilgan. 1944 yilda Looshausga qo'shni Xochxausda portlash ham ta'sir qildi. 1947 yilda uy yodgorlik himoyasiga olingan. 60-yillarda binoning asosiy do'konida mebel do'koni mavjud edi. 1987 yilda Raiffeisenbank binoni sotib olib, uni qayta ta'mirladi. Binoning estetik funktsional xususiyatiga qaramay, bino oddiy maqsadli bino emas; ayniqsa, materiallar xarajat yoki kuch sarflamadi. Marmar bilan qoplangan pastki jabhalar maydoni (Cipollino Euboea dan) va yuqorida aytib o'tilgan turar-joy qavatlarining oddiy gips qoplamasi o'rtasidagi ziddiyiat ajoyib Dizayn zonasi 2002 yildan beri "Looshaus" dizayn zonasi Paolo Piva-ning yangi podvalida joylashgan. [2] Xalqaro ko'rgazmalar va u erda bo'lib o'tadigan tadbirlar Avstriya dizaynining iqtisodiyotga turtki sifatida ahamiyatiga e'tiborni jalb qilish uchun mo'ljallangan. Bundan tashqari, u erda Adolf Loos Staatsreis Dizaynning mukofotga sazovor modellari namoyish etilgan. Vena shahridagi Looshaus ("Goldman & Salatsch Building" nomi bilan ham tanilgan) "Wiener Moderne" da qurilgan eng muhim inshootlardan biri hisoblanadi. Bino tarixiylikni, shuningdek Wiener Secession tomonidan ishlatiladigan bezaklarni rad etishni anglatadi. uning tashqi ko'rinishi Vena aholisini hayratda qoldirdi, chunki ularning umumiy ta'mi hali ham tarixiy edi. Fasadda bezaklar yo'qligi sababli odamlar uni «qoshsiz uy» deb atashdi. Tarix 1909 yilda Goldman & Salatsch egalari Leopold Goldman va Emanuel Oufrichlar arxitektura bo'yicha tanlov o'tkazdilar, ammo unda ishtirok etishni rad etgan Adolf Lousga komissiyani topshirish uchun uni sindirib tashladilar. Qizg'in munozaralar binoning qurib bitkazilishini kechiktirdi. Oddiy jabha Loosga qarshi hujumlarga olib keldi. U rozi bo'lib, fasad oynalarini gul choynaklar bilan bezatishga va'da berdi. Bino 2012 yilda qurib bitkazilgan. Arxitektura Ko'cha darajasidagi Toskana kolonkalari - Sankt-Maykl cherkovining portikali uchun mo'ljallangan. Yuqori qavatdagi derazalar oldida bezaklar o'rniga gul qutilari bor - afsonaga ko'ra, bu qutilarning shakli archduke shlyapa va Imperator saroyiga tushirilgan xotiralardir. 39. Futurizm g'oyasini izohlang Futurizm, italiyalik futurizm, rus futurizmi, XX asr boshlarida Italiyada joylashgan badiiy harakat mashinaning dinamikasi, tezligi, kuchi va kuchi hamda zamonaviy hayotning o'zgaruvchanligi, o'zgarishi va bezovtalanishini ta'kidlaydi. 20-asrning ikkinchi o'n yilligi davomida harakatning ta'siri Evropaning aksariyat qismlariga, asosan Rossiya avangardiga tarqaldi. Harakatning eng muhim natijalari tasviriy san'at va she'riyatda bo'ldi. Futurizm birinchi marta 1909 yil 20-fevralda Parijning Le Figaro gazetasida italyan shoiri va muharriri Filippo Tommaso Marinettining manifestini e'lon qilganida e'lon qilindi. Marinetti futurizm so'zini qo'shib, o'zining o'tmishdagi san'atdan voz kechish va madaniyat va jamiyatdagi o'zgarishlarni, o'ziga xoslik va yangiliklarni nishonlash maqsadini aks ettirgan. Marinetti-ning manifestida avtomobilning yangi texnologiyasi va uning tezligi, kuchi va harakati go'zalligi namoyon bo'ldi. Zo'ravonlik va mojarolarni engib, u an'anaviy qadriyatlarni yo'q qilish va muzey va kutubxonalar kabi madaniy muassasalarni yo'q qilishga chaqirdi. Manifestning ritorikasi shafqatsiz edi; uning tajovuzkor ohangi qasddan jamoatchilik g'azabini uyg'otish va qarama-qarshiliklarni qo'zg'ash uchun mo'ljallangan edi. .. . Rassomchilik va haykaltaroshlik Marinettining manifesti Milandagi bir guruh yosh rassomlarni futuristik g'oyalarni tasviriy san'atda qo'llashga ilhomlantirdi. Umberto Boccioni, Karlo Karra, Luiji Russolo, Jakomo Balla va Jino Severini 1910 yilda rasmga oid bir nechta manifestlarni nashr etishdi. Marinetti singari ular o'ziga xoslikni ulug'lashdi va meros qolgan badiiy an'analarga o'zlarining nafratlarini izhor etishdi. Garchi ular futuristik uslubga aylanish uchun hali ishlamagan bo'lishsa-da, guruh san'atkorlarni zamonaviy hayot dinamikasida hissiyotli ishtirok etishga chaqirdi. Ular harakat, tezlik va o'zgarish idrokini vizual tarzda tasvirlashni xohladilar. Bunga erishish uchun futurist rassomlar buyumlarning bir vaqtning o'zida bir nechta ko'rinishini namoyish qilish uchun parchalangan va kesishgan tekislik yuzalari va chizmalaridan foydalanish kubistik uslubini qo'lladilar. Ammo futuristlar qo'shimcha ravishda ob'ektning harakatini tasvirlashga intilishdi, shuning uchun ularning ishlari odatda tranzit paytida ob'ekt konturlarini ritmik fazoviy takrorlashni o'z ichiga oladi. Effekt harakatlanuvchi ob'ektning bir nechta fotosuratlariga o'xshaydi. Bunga misol sifatida Ballaning "Leash (It) dagi itning dinamizmi" (1912 y.) Rasmini keltirish mumkin, unda dakshundning oyoqlari bir nechta tasvirlarning xiralashgan ko'rinishi sifatida tasvirlangan. Futuristik rasmlar kub ishidan boshqa muhim jihatlar bilan ajralib turardi. Kubistlar natyurmort va portretni yoqtirishgan bo'lsa-da, futuristlar tezyurar avtomobillar va poyezdlar, poygachilar, raqqosalar, hayvonlar va shahar olomoni kabi mavzularni afzal ko'rishdi. Futuristik rasmlar Kubistik asarlarga qaraganda yorqinroq va yorqinroq ranglarga ega bo'lib, ularda dinamik va hayajonli kompozitsiyalar mavjud bo'lib, unda ritmik ravishda aylanuvchi shakllar zo'ravon harakatning kres Futuristik tamoyillar arxitekturada ham qo'llanilgan. Antonio Sant'Elia 1914 yilda arxitekturada futuristik manzarani yaratdi. Uning yuqori darajada mexanizatsiyalashgan shaharlarning vizual suratlari va ) boshqa yangi janrlar qatoriga kiritilgan. Targ'ibotning yangi shakllari, jumladan, futuristik kechalar, ommaviy axborot vositalari tadbirlari, shuningdek, manifestlar varaqalari, afishalar she'rlari va adabiyotlar, rasmlar va nazariy mulohazalarni o'z ichiga olgan keng formatli jurnallardan foydalanish afzal ko'rildi. Biroq, 1914 yilga qadar, harakat harakatning e'lon qilingan dasturidan juda oz qoldi va futurist shoirlar, Marinettidan farqli o'laroq, asosan mavzu va idiomda an'anaviy bo'lib qolishdi, buni harakatning debyut antologiyasi I poeti futuristi (1912; "The Futurist shoirlar ”). 1913 yilgi futuristlarning manifestida "tipografik inqilob" ham e'lon qilindi; u vizual dinamikani shakllantirish istagi va zamonaviy urush va shahar hayotining shovqini aks ettirish qobiliyatiga ega bo'lgan hajmli va jasoratli ko'rinishdagi vizual effektlarga bo'lgan ehtiyojdan kelib chiqdi. Turli xil shakllardagi she'riy makonlarda tezyurar avtomobillar, poezdlar va samolyotlar, portlovchi bomba va jang chalkashliklari tasvirlangan. Marinetti asaridan tashqari Francesco Cangiullo va Fortunato Depero she'riyatida eng muvaffaqiyatli tipografik tajribalarni topish mumkin. Birinchi o'n yillikda italyan adabiy futurizmi asosan bir hil harakat bo'lib qoldi. Bundan farqli o'laroq, rus futurizmi badiiy fraktsiyalarni doimiy ravishda shakllantiruvchi ko'plab antologiyalar bilan bog'langan bir qator guruhlarga bo'lindi (Ego-Futuristlar, Kubo-Futuristlar, Xaylaa (Rus Gileya)). Rossiya futurizmiga qarshi urbanistik yo'nalish bo'lgan paytda, ayniqsa Vladimir Mayakovskiy va Yelena Guroning she'rlarida rus yozuvchilari italiyalik hamkasblariga qaraganda mashinalar, tezlik va zo'ravonlikka kamroq e'tibor berishgan. Rus futurizmidagi primitivizmning ustuvor yo'nalishi ba'zi odamlar bu harakatlar "Futurizm" so'zidan tashqari juda oz o'xshashliklarga ega degan xulosaga keldi. Tilning yangilanishida umumiy qiziqish mavjud bo'lsa-da, italiyaliklarning yangiliklari mutlaqo o'ta sezgirlikni ifodalash uchun ishlab chiqilgan, rus futurist shoir va dramaturglari esa "Kalom shunday" (o'zlarining eng mashhurlaridan biri unvoni) ga o'z e'tiborlarini qo'shishgan. manifestlari, Slovo kak takovoye, 1913 yilda nashr etilgan). Ushbu yozuvchilarning bir qatori, eng ta'sirchan Velimir Xlebnikov, tilning arxaik ildizlarini o'rganib, ilhom olish uchun ibtidoiy xalq madaniyatiga murojaat qilishgan. 40. Konstruktivizm g'oyasini izohlang Konstruktivizm - bu asosan odamlarning qanday o'rganishi haqida kuzatish va ilmiy o'rganishga asoslangan nazariya. Unda aytilishicha, odamlar o'zlarining dunyoqarashlari va bilimlarini, narsalarni boshdan kechirish va shu tajribalarni aks ettirish orqali quradilar. Biz biron bir yangi narsaga duch kelganimizda, biz uni avvalgi g'oyalarimiz va tajribamiz bilan yarashtirishimiz kerak, ehtimol biz ishongan narsalarimizni o'zgartiramiz yoki yangi ma'lumotni ahamiyatsiz deb o'chirib tashlaymiz. Qanday bo'lmasin, biz o'z bilimlarimizning ijodkorlarimiz. Konstruktivizmni Piagetning kognitiv rivojlanish nazariyasi bilan aniqlangan Jan Piaget (1896-1980) asarida ta'lim psixologiyasiga kuzatish mumkin. Piaget, odamlar o'zlarining tajribalari va g'oyalari o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik nuqtai nazaridan qanday ma'noga ega bo'lishlariga e'tibor qaratdilar. Uning qarashlari inson taraqqiyotiga boshqa shaxslar ta'sirida rivojlanishdan ajralib turadigan narsalarga nisbatan e'tiborni qaratdi. Lev Vygotskiy (1896-1934) ijtimoiy konstruktivizm nazariyasi ijtimoiy-madaniy o'rganish muhimligini ta'kidladi; kattalar, ko'proq qobiliyatli tengdoshlar va kognitiv vositalar bilan o'zaro munosabatlar o'quvchilar tomonidan proksimal rivojlanish zonasi orqali aqliy tuzilishlarni shakllantirish uchun qanday ichkilashtiriladi. Vygotskiy nazariyasini kengaytirgan Jerom Bruner va boshqa ta'lim psixologlari o'quv iskala ishining muhim kontseptsiyasini ishlab chiqdilar, shu bilan ijtimoiy yoki axborot muhiti o'rganishni qo'llab-quvvatlovchi (yoki iskala) yordamini taklif qiladi, ular asta-sekinlik bilan ichkilashtirilgandan so'ng olib tashlanadi. Konstruktivizm tushunchasi bir qator fanlarga ta'sir ko'rsatdi, jumladan psixologiya, sotsiologiya, ta'lim va fan tarixi. Bolaligida konstruktivizm inson tajribasi va ularning reflekslari yoki xatti-harakatlarining o'zaro ta'sirini o'rganib chiqdi. Piaget ushbu bilim tizimlarini "sxemalar" deb atadi.Konstruktivizm aniq pedagogikaga taalluqli emas, garchi u ko'pincha konstruktsionizm bilan chalkashgan bo'lsa-da, Piagetning konstruktivist va eksperimental o'quv g'oyalaridan ilhomlangan Seymur Papert tomonidan ishlab chiqilgan ta'lim nazariyasi.Piagetning konstruktivistik ta'lim nazariyasi ta'limda o'qitish nazariyalari va o'qitish usullariga keng ta'sir ko'rsatdi va ta'limni isloh qilish harakatlarining asosiy mavzusi hisoblanadi. 41. Ekspressionizm g'oyasini izohlang Ekspressionizm (lot. yexrgekyu — ifodalash, izhor qilish) — 1900— 20- yillarda adabiyot va sanʼatda yuzaga kelgan yoʻnalish; davrning oʻtkir inqirozlarining aks sadosi sifatida yuzaga kelgan. E. asarlaridagi ijtimoiy tanqidiy ruhi bilan parallel mavjud boʻlgan yoki keyin yuzaga kelgan avangard sanʼatidan farq qiladi. Uning asarlarida zamonaviy sivilizatsiyaning inqirozi tabiat va insoniyatga yopirilib kelayotgan halokat koʻrinishi tarzida namoyon boʻladi. "E." termini ilk bor X. Valden tomonidan qoʻllangan (1911). E.da, asosan, ijodkorning subʼyektiv tasavvurlari, histuygʻulari ifodalandi, ulardagi ehtiroslilik va jiddiylik asarlarga joʻshqinlik baxsh etdi. E. taraqqiyoti qarama-qarshiliklarga ega boʻldi, bir tomondan, modernistik anʼanalarning rivojlanishiga taʼsir koʻrsatsa, boshqa tomondan, ijtimoiy tanqidiy yoʻnalishning qaror topishini taʼminladi. ...... Ekspressionizm - dastlab she'riyat va rassomchilikda, XX asr boshlarida Germaniyada paydo bo'lgan modernistik harakat. Uning o'ziga xos xususiyati dunyoni faqat subyektiv nuqtai nazardan taqdim etish, kayfiyat yoki g'oyalarni uyg'otish uchun hissiy ta'sir ko'rsatish uchun uni tubdan buzishdir. Ekspressionist rassomlar jismoniy voqelikdan ko'ra [3] hissiy tajribaning ma'nosini ifoda etishga intilishgan. Ekspressionizm birinchi jahon urushidan oldin avangard uslubi sifatida rivojlangan. Bu Veymar respublikasi davrida, ayniqsa Berlindagi mashhur bo'lib qoldi. Uslub san'atning ko'plab sohalariga, jumladan ekspressionist me'morchilik, rasm, adabiyot, teatr, raqs, kino va musiqa sohalariga taalluqli edi. Bu atama ba'zan angstni anglatadi. Tarixiy ma'noda, Mattias Grünewald va El Greco kabi qadimgi rassomlarni ba'zida ekspressionist deb atashadi, ammo bu atama asosan XX asr asarlariga nisbatan qo'llaniladi. Ekspressionistning individual va subyektiv nuqtai nazarga urg'u pozitivizm va Naturalizm va Impressionizm kabi boshqa badiiy uslublarga reaktsiya sifatida tavsiflangan. Uslub asosan Germaniya va Avstriyada paydo bo'lgan. Bir qator ekspressionist rassomlar guruhlari bor edi, ular orasida Der Blau Reyter va Die Bryuk ham bor edi. Der Blaue Reiter (Ranglar nomi bilan atalgan "Moviy chavandoz") Myunxendagi va Die Bryuke dastlab Drezdenda joylashgan edi (garchi ba'zi a'zolar keyinchalik Berlinga ko'chib ketgan). Die Bryuke Der Blaue Reiter-ga qaraganda ancha uzoq vaqt faol bo'lgan, u faqat bir yil davomida birga bo'lgan (1912). Ekspressionistlarga turli rassomlar va manbalar, jumladan Edvard Munch, Vinsent van Gog va Afrika san'ati ta'sir ko'rsatdi. Ular Parijdagi Fauves tomonidan olib borilayotgan ishlardan xabardor edilar, bu ekspressionizmning o'zboshimchalik bilan ranglar va jozibali kompozitsiyalarga bo'lgan moyilligiga ta'sir ko'rsatdi. Ob'ektlarning vizual ko'rinishini aks ettirishga urg'u bergan frantsuz impressionizmiga reaktsiya va qarshilik ko'rsatishda, ekspressionist rassomlar his-tuyg'ularni va sub'ektiv talqinlarni tasvirlashga intilishdi. Badiiy mavzudagi estetik jihatdan yoqimli taassurotni yaratish muhim emas, aksincha ular yorqin ranglar va dinamik kompozitsiyalar bilan jonli hissiy reaktsiyalarni namoyish etishdi. Der Blaue Reiter guruhining bosh rassomi Kandinskiy, oddiy ranglar va shakllar bilan tomoshabin rasmlardagi kayfiyat va his-tuyg'ularni, uni mavhum mavhumlikka undaydigan nazariya idrok etishiga ishondi. Nemis ekspressionizm g'oyalari 1913 yilda Germaniyada Kandinskiy bilan uchrashgan amerikalik rassom Marsden Xartlining ishiga ta'sir qildi. [23] 1939 yil oxirida, Ikkinchi Jahon urushi boshida, Nyu-York shahri ko'plab evropalik yirik rassomlarni qabul qildi. Urushdan keyin ekspressionizm Amerikaning ko'plab yosh rassomlariga ta'sir qildi. Norris Embry (1921-1981) 1947 yilda Oskar Kokoschka bilan birga o'qidi va keyingi 43 yil davomida ekspressionistlar an'anasida katta ishlarni yaratdi. Norris Embri "birinchi Amerika nemis ekspressionisti" deb nomlangan. 20-asr oxiri - 21-asrning boshqa Amerikalik rassomlari ekspressionizmning bir qismi deb hisoblanishi mumkin bo'lgan o'ziga xos uslublarni ishlab chiqdilar. Germaniyalik ekspressionist "maktab" dan kelgan yana bir taniqli rassom Bremenda tug'ilgan Volfgang Degenxardt edi. Bremenda tijorat rassomi sifatida ishlaganidan so'ng, 1954 yilda Avstraliyaga ko'chib o'tdi va Xanter vodiysida juda taniqli bo'ldi. 42. Glass pavilion (Shisha pavilioni) haqida batafsil ma'lumot bering. Bruno Taut tomonidan ishlab chiqilgan va 1914 yilda qurilgan Shisha pavilon Köln Deutscher Werkbund ko'rgazmasida prizmatik shisha gumbazli inshoot edi. Tarkibi beton va shishadan foydalangan holda qurilgan ko'rgazmaning yorqin joyi edi. Gumbaz ichkarisida rangli shisha prizmalar va tashqi tomondan oynali oynalar bilan ikki qavatli shisha tashqi qatlamga ega edi. Fasadda nometall bo'lib ishlangan rangli shisha plitalar bor edi. Taut o'zining "kichkinagina go'zallik ibodatxonasi" ni "yorug'lik aksi" deb ta'riflagan, uning ranglari quyuq ko'kdan boshlanib, mox yashil va oltin sariqdan tepaga ko'tarilib, ravshan och sariq rangga ko'tarilgan. Shisha pavilon Tautning eng taniqli arxitektura yutug'idir. U uni 1914 yilgi ko'rgazma uchun Germaniya shisha sanoati uyushmasi uchun qurgan. Ular san'at uyi deb hisoblangan tuzilmani moliyalashtirdilar. Binoning maqsadi arxitektura uchun turli xil oynalar turlarini namoyish etish edi. Shuningdek, ushbu materialdan insonning his-tuyg'ularini boshqarish va ma'naviy utopiyani qurishda qanday foydalanish mumkinligi ko'rsatilgan. Ushbu struktura Germaniyada ekspressionizm eng moda bo'lgan davrda yaratilgan va uni ba'zan ekspressionist uslubidagi bino deb ham atashadi. Binoning yagona ma'lum fotosuratlari 1914 yilda yaratilgan, ammo bu oq-qora rasmlar ushbu asarning haqiqiyligini aks ettirishdan iborat. Bino ko'rgazmadan ko'p o'tmay vayron qilingan, chunki u faqat ko'rgazma binosi bo'lgan va amaliy foydalanish uchun qurilmagan. [ Shisha pavilon ananas shaklidagi ko'p qirrali ko'pburchakli rombik tuzilishga ega edi. Uning to'rt qirrali asosi to'rtburchaklarsiz tashqi devorlar uchun ishlatiladigan qalin shisha g'ishtdan qurilgan edi. Gumbazning har bir qismi tabiatning murakkab geometriyasini eslash uchun mo'ljallangan edi. Pavilion konstruktsiyasi beton plita ustida joylashgan bo'lib, kirish zinapoyasi ikki bosqichdan iborat bo'lgan (binoning ikkala tomonida), bu pavilionga ma'badga o'xshash sifatni bergan. Tautning Shisha paviloni shisha g'ishtdan qilingan birinchi muhim bino edi. Ichki zinapoyalar va sharsharalar Ichkarida shisha bilan o'ralgan metall zinapoyalar bor edi, bu esa ranglar kaleydoskopini ko'rsatuvchi yuqori proektsion xonaga olib bordi. Zinapoyalar o'rtasida suv ostida yoritilgan yetti pog'onali kaskadli sharshara bor edi, bu "go'yo gazlangan suv orqali" pastki qavatga tushish hissi yaratdi. Ichki xonada tashqi yorug'lik nurlaridan rangli nurlar chiqaradigan prizmalar mavjud edi. Shiftdan polga tokchali rangli oynalar mozaika bilan bezatilgan edi. Bularning barchasi ranglarning xilma-xilligini ta'minlaydigan katta kristalning ta'siriga ega edi. "Shisha pavilon" frizi anarxo-sotsialistik yozuvchi Pol Sheerbart tomonidan yaratilgan aforizmli shisha she'rlar bilan yozilgan. Bunga misollar "Rangli oynalar nafratni yo'q qiladi" va "Shisha saroysiz hayot bu ishonchdir". Scheerbartning g'oyalari, shuningdek, intererning ritualistik kompozitsiyasini ilhomlantirgan. Scheerbart uchun oy va yulduzlar nurini jalb qilish turli xil ijobiy his-tuyg'ularni keltirib chiqardi, bu esa butunlay yangi madaniyatni keltirib chiqardi. Tautning "Shisha paviloni" Pol Scheerbart 1914 yilda Glasarchitektur ("Shisha ichidagi arxitektura") nomli kitobni nashr etdi va Tautga bag'ishladi. Taut 1914 yilda ekspressionist dindorlari uchun Fruxlicht ("Tong yorug'ligi") nomli jurnalga asos solgan. Unda shisha ikonografiyasiga alohida e'tibor qaratildi, bu uning shisha paviloni hamdir. Ushbu falsafani Sulaymon Ma'badining voqealarida ko'rish mumkin. Tautning shisha pavilonining erta chizilgan rasmini u gotika sobori ruhida qilgani aytiladi. Tautning "Shisha pavilion" Edit uchun g'oyasi Taut arxitektorlarni zamonaviy badiiy ruhni izlashda zamonaviy ekspressionist rassomlar bilan birga bo'lishga chaqirdi, u boshqa tuzilishga ega va gotik soborlariga o'xshash bino qurmoqchi edi. Brunoning so'zlariga ko'ra, uning binosi hech qanday haqiqiy funktsiyaga ega emas, amaliy binodan ko'ra kimnidir qo'zg'atishi kerak edi. Shisha pavilon yoki "Glashaus" ko'rgazma binolaridan biri bo'lib, odamlar o'zlari his qila oladigan, tegadigan va ko'rishlari mumkin bo'lgan yorqin tajribalarni yaratish mexanizmi sifatida yaratilgan. Ushbu me'morchilik singari ushbu funktsional binoning maqsadi rasm va haykaltaroshlikning boshqa san'at turlarini o'z ichiga olib, yangi, birlashtirilgan ifodaga erishishdir. "Tozalik va tiniqlik, porloq yengillik va kristalli tiniqlik, ahamiyatsiz engillik va cheksiz tiriklikni xohlash, uni shishada bajarishning vositasini topdi - eng samarasiz, eng elementar, eng moslashuvchan va eng o'zgaruvchan materiallar, ma'no va ilhomga boy. Hech kimga o'xshamaydigan dunyo bilan uyg'unlashadigan bu juda oz miqdordagi materiallar atmosferaning har bir o'zgarishi bilan o'zini o'zgartiradi.U cheksiz boy bo'lib, yuqorida, pastda va pastda nima borligini aks ettiradi. va tirik ... Bu ishlaydigan, ishlamaydigan, erkin, amaliy talablarni qondirmaydigan va ayni paytda ishlab turgan bino, jonlantiruvchi, uyg'otadigan ruhiy ilhomlar - axloqiy funktsional bino qurish uchun haddan tashqari ishtiyoq namunasi "-Bnene Ushbu bino o'rnatish, ramz, mistik belgi va yangi dunyoqarash va kelajakdagi arxitektura uchun boshlang'ich sifatida qurilgan
Download 171,21 Kb. Do'stlaringiz bilan baham:
|
1 2
kiriting | ro'yxatdan o'tish
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish