|
Moliya bozorini tartibga solishda AQSH tajribasi.
Moliya bozorini tartibga solishda AQSH tajribasi.
Bajardi:Raxmatov Rustam - (AQSh, inglizcha: United States of America) – Shimoliy Amerikadagi mamlakat. Poytaxti – Vashington shahri, BMT aʼzosi. Amerika Qoʻshma Shtatlari Sharqdan Atlantika, gʻarbdan Tinch okeani, janubi-sharqdan Meksika qoʻltigʻi bilan oʻralgan. Maʼmuriy jihatdan 50 shtat va Kolumbiya federal okrugiga boʻlinadi. Alyaska va Gavayi shtatlari mamlakat asosiy hududidan tashqarida joylashgan. Puerto-Riko Hamdoʻstligi, Shimoliy Mariana orollari Hamdoʻstligi, Guam, Virginiya orollari, Sharqiy Samoa ham AQShga qarashli. Maydoni 9373000 km², aholisi 320,061 mln. kishi (2014).
Amerika Qoʻshma Shtatlari
Davlat tuzumi - AQSh – federativ respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1787 yilda qabul qilingan. Davlat va hukumat boshligʻi, qurolli kuchlar bosh qoʻmondoni – prezident, uning vakolatlari juda katta. Vitse-prezident bilan birga bavosita, ikki bosqichli saylov yoʻli bilan (saylovchilar hayʼati orqali) 4 yil muddatga saylanadi. Qonun chiqaruvchi hokimiyatni senat va vakillar palatasidan iborat ikki palatali kongress amalga oshiradi. Senatda 100 senator bor (ular 6 yil muddatga, har shtatdan 2 tadan saylanadi va 1/3 qismi har 2 yilda yangilab turiladi). Vakillar palatasiga 435 deputat 2 yilga saylanadi. Ijrochi hokimiyat organi – AQSh hukumati prezident tomonidan senatning roziligi bilan tayinlanadi; 13 vazirdan iborat boʻladi. Hukumat kongress oldida masʼul emas. Har bir shtatning oʻz konstitutsiyasi bor. Shtatdagi qonun chiqaruvchi hokimiyatni qonun chiqaruvchi majlis, ijrochi hokimiyatni esa gubernator amalga oshiradi. AQSh davlatining konstitutsiyaviy tizimiga uch siyosiy-huquqiy qoida asos qilib olingan, bu qoidalar – hokimiyatning boʻlinishi, federalizm va sudning konstitutsiyaviy nazoratidan iborat. Hokimiyatning boʻlinish qoidasi davlat hokimiyatining uch tarmogʻi – qonun chiqaruvchilik, ijroiya va sud hokimiyatlarining mustaqilligini va ular oʻrtasida vazifalarning chegaralab qoʻyilishini nazarda tutadi. Federal darajadagi uch tarmoq – Kongress, Prezident va Oliy suddir.
- Amerika Qo'shma Shtatlari moliyaviy tizimi qudratli fond bozoriga yo'naltirilgan mamlakatdir, aksariyat davlatlar uchun bu namuna. Amerika Qo'shma Shtatlarida qimmatli qog'ozlar bozorini uzoq vaqtdan beri tartibga solish, yigirmanchi asrning boshlariga qadar, alohida shtatlar hokimiyatining vakolatlariga tegishli edi.
- 1929 yildagi Buyuk depressiyadan oldin AQShning qimmatli qog'ozlar bozorlari deyarli tartibga solinmagan edi. 30-yillarning boshlarida Amerika fond bozorida va bank bozorida jiddiy inqirozlardan so'ng. Qimmatli qog'ozlar to'g'risida qonun qabul qilindi (1933) va 1934 yilda birjalar to'g'risidagi qonun qabul qilinishi bilan qimmatli qog'ozlar va birjalar bo'yicha komissiya (SEC - qimmatli qog'ozlar va birja) tashkil etildi.
Moliya bozorini tartibga solishda AQSH tajribasi - Komissiya) - qimmatli qog'ozlar bozorida professional faoliyatni tartibga soluvchi birinchi federal organ. AQSh prezidenti Ruzvelt bo'lajak prezident Jon F. Kennedining otasi Jozef Kennedini SEC birinchi prezidenti lavozimiga tayinladi. SEC tashkil topganidan beri deyarli o'zgarmadi, uning asosiy vazifalari bir xil bo'lib qoldi - federal qimmatli qog'ozlar to'g'risidagi qonunlarning bajarilishini monitoring qilish va investorlarni himoya qiladigan qoidalar va qoidalarni ishlab chiqish, shuningdek bitimlar tuzishda adolatlilik va halollik. Birinchidan, bunga investorlarga ma'lumotlarning etarli darajada va samarali oshkor etilishini rag'batlantirish orqali erishiladi.
Moliya bozorini tartibga solishda AQSH tajribasi SEC Kongress, fond birjalari, federal tartibga soluvchilar va turli xil xususiy tashkilotlar bilan yaqin hamkorlik qiladi. SEC raisi, shuningdek Federal Rezerv Tizimi (AQSh Federal Rezervi) boshlig'i, G'aznachilik kotibi va Tovar Fyuchers Savdo Komissiyasining raisi Moliya bozorlaridagi Prezident ishchi guruhining a'zolari hisoblanadi. Bu 30-yillarda edi. hozirda mavjud va ikki darajaga ega bo'lgan AQSh fond bozorini tartibga solishning murakkab tizimi.
1. Shtat federal va shtat boshqaruvi organlari.2. Qimmatli qog'ozlar bozori professional ishtirokchilarining o'zini-o'zi tartibga soluvchi tashkilotlari (Qimmatli qog'ozlar dilerlari milliy assotsiatsiyasi - NASD - qimmatli qog'ozlar sotuvchilari milliy assotsiatsiyasi va boshqalar).
Moliya bozorini tartibga solishda AQSH tajribasi - O'z-o'zini tartibga soluvchi tashkilotlar tartibga solish funktsiyalariga ega va ushbu funktsiyalarning samarali bajarilishi uchun davlat regulyatori oldida javobgardir
Moliya bozorini tartibga solishda AQSH tajribasi Davlat regulyatorlari SRO-ni nazorat qiladilar va o'z a'zolariga qarshi to'g'ridan-to'g'ri choralar ko'rish huquqini qoldiradilar. shuningdek SRO tomonidan asossiz va adolatsiz harakatlar sodir bo'lgan taqdirda ularga yordam berish. - investorlarga o'z aktsiyalarini sotib olishni taklif etuvchi kompaniyalar ularga o'zlari, aktsiyalar va ularni sotib olish bilan bog'liq xatarlar to'g'risida haqqoniy ma'lumotlarni oshkor qilishlari kerak; - Qimmatli qog'ozlar brokerlari va dilerlari birinchi navbatda o'zlarining manfaatlarini emas, balki investorlarni himoya qiladigan adolatli va halol ishlashlari kerak. "Qimmatli qog'ozlar to'g'risida" qonunda narxlarni belgilash uchun taqdim etilgan aktsiyalarni majburiy ro'yxatdan o'tkazish ko'zda tutilgan. Shu bilan birga, kompaniya o'zi to'g'risida, uning faoliyati yo'nalishi, menejment, bozor aktsiyalari va moliyaviy hisobotlar to'g'risida ma'lumot berishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
