1. Reproduktiv salomatlik haqida tushuncha bering. Reproduktiv salomatlik

138. Periferik  nerv  sistemasi, turlari 

Periferik nerv sistemasi sklet mushaklari va ichki a’zolarga boradigan nervlar hamda nerv tugunlaridan iborat. Periferik nerv sistemasi o’z 

navbatida vegetativ va somatik  nerv sistemalariga bo’linadi. Vegetativ nerv sistemasi ichki a’zolarga boradi. Somatik nerv sistemasi esa 

sklet mushaklarida tarmoqlanadi va ular faoliyatini boshqaradi. Markaziy nerv sistemasi bilan periferik nerv sistemasi funksional jihatdan 

bir-biriga chambarchas boliq. Markaziy nerv sistemasi kulrang va oq moddadan iborat. Kulrang modda nerv hujayralarining yiilishidan, oq 

modda  esa  shu  hujayralar  o’simtalari  dan  hosil  bo’ladi.  Bosh  miyada  kulrang  modda  miyaning  tashqi  tomonida,  orqa  miyada  ichida 

joylashgan. Bosh miya kalla bo’shliida joylashib, og’irligi katta kishilarda o’rta hisob bilan 1360 g keladi. Bosh miya 5 qismga  bo’linadi: 

uzunchoq miya va ko’prik, miyacha, o’rta miya, oraliq miya va katta yarim sharlar. Uzunchoq miya, ko’prik, o’rta miya va oraliq miya miya 

o’zagi deb ataladi. Katta yarim sharlar bosh miyaning eng taraqqiy etgan qismi bo’lib, bosh miya og’irligining deyarli 80% ini tashkil etadi. 

Bosh miya katta yarim sharlari ustidan qoplab turgan, yaxshi taraqqiy etgan kulrang modda bosh miya po’stloi deb ataladi. Uzunchoq miya 

va ko’prik orqa miyaning davomi bo’lib, kalla bo’liida ensa teshigi ustida joylashgan. Uzunchoq miya bilan ko’prik kul rang va oq moddadan 

tuzilgan.  Uzunchoq  miya  bilan  ko’prik  reflektor  vazifasini  va  qo’zalishni  o’tkazish  vazifasini  bajaradi.  Uzunchoq  miyada  bosh  miya 

nervlarining  yadrolaridan  tashqari,  hayog’t  uchun  muhim  a’zolar  faoliyatini  idora  etadigan  markazlar,  ya’ni  nafas  olish,  yurak  ishini 

boshqarish, qon aylanish, ovqat hazm qilish(yutish, so’lak chiqarish, me’da shirasini va me’da osti bezi shirasini) a’zolarining markazlari va 

ba’zi himoya reflekslari (qusish, aksa urish, yog’’talish, ko’zni yumib lchish va boshqalar) markazlari joylashgan. Uzunchoq  miya bilan 

kshprik markazlarini har xil a’zolar retseptorlaridan kelgan ta’sirotlar qo’zatadi.