1. Reproduktiv salomatlik haqida tushuncha bering. Reproduktiv salomatlik

Ovqat hazm qilish - odam va hayvonlar organizmida ovqatning mexanik va kimyoviy qayta ishlanish jarayoni, bunda oziq moddalar soʻrilib 

hazm boʻladi, parchalanish  mahsulotlari va hazm boʻlmay qolgan moddalar esa organizmdan chiqariladi. Ovqat hazm qilishq. natijasida 

murakkab kimyoviy moddalar organizm oson oʻzlashtira oladigan oddiy moddalarga aylanadi. Ovqat hazm qilishq.ning hujayra ichida va 

hujayradan tashqarida sodir boʻladigan xillari bor. Hujayra ichida Ovqat hazm qilishq. (IM.Mechnikov kashf etgan) bir hujayralilar, ayrim 

tuban koʻp hujayralilar (gʻovaktanlilar), yuksak koʻp hujayralilarning ayrim hujayralari (leykotsitlar, mononuklear fagotsitlar va boshqalar) 

uchun  xos.  Bu  jarayonda  hujayra  oziq  moddalarni  faol  yutib,  sitoplazma  fermentlar  yordamida  Ovqat  hazm  qilishq.  vakuolalari  ichida 

parchalaydi. 

Hujayra tashqarisida Ovqat hazm qilishq. odam va koʻpchilik hayvonlar uchun xos boʻlib, asosan, Ovqat hazm qilishq. sistemasi boʻshligʻida 

sodir boʻladi (qarang Ovqat hazm qilish sistemasi). Hujayra tashqarisida Ovqat hazm qilishq. membranada, yaʼni ichak devorida va ichak 

boʻshligʻida roʻy beradi, Membranada Ovqat hazm qilishq. odamlar, barcha umurtqalilar va koʻpchilik umurtqasizlar uchun xos boʻlib, ichak 

vorsinkalari hujay-ralari membranasida joylashgan fermentlar yordamida amalga oshiriladi  

Odam tashqi muhitdan ovqat qabul qilishi, organizmda uning o`zgarishi, hazm qilinishi, hosil bo`lgan qoldiq moddalarning tashqi muhitga 

chiqarilishi  moddalar  almashinuvi  deyiladi.  Ovqat  tarkibidagi  organik  moddalarning  kimyoviy,  mexanik,  termik  o`zgarishi  natijasida 

ulardagi potentsial energiya issiqlik, mexanik va elektr energiyasiga aylanadi. Hosil bo`lgan energiya hisobiga to`qimalar va organlar ish 

bajaradi,  hujayralar  ko`payadi,  ularning  eskirgan  tarkibiy  qismlari  yangilanadi,  yosh  organizm  o`sadi  va  rivojlanadi.  Ana  shu  energiya 

hisobiga odam tana haroratining doimiyligi ta`minlanadi. 

Shunday  qilib,  moddalar  va  energiya  almashinuvi  bir-biriga  chambarchas  bog`liq.  Tirik  organizmda  moddalar  va  energiya  almashinuvi 

uzluksiz davom etib turadi, ya`ni moddalar va energiya almashinuvi tirik organizmning yashash belgisi hisoblanadi. Tirik organizmning 

fiziologik  xususiyati  bo`lgan  bu  jarayonlar  materiya  va  energiyaning  saqlanish  qonuni  asosida  o`tadi.  Bunda  moddalar  va  energiya 

yo`qolmaydi, balki bir turdan ikkinchi turga aylanadi.