3. Egri chiziqli ariqchalar o‘yish
1. Ariqchalarni rejalash.
|
1. Taxtacha (quyma) yuzasi bo‘r eritmasi bilan qoplanadi va shablon bilan ariqchalar rejalanadi. Rejalash chiziqlari kernlanadi.
|
2.Ariqchalar o‘yish
|
2. Bir o‘tishda qalinligi 1,5-2mm li qirindi olinib, ariqchalar ochiladi. Kesib kirish chuqurligi ariqcha qiyaligi bilan me’ѐrlanadi. Ishlov berilaѐtgan materialga qarab, zarb qo‘llanilib bajariladi. Ariqchalar chuqurligi eniga qarab tekislanadi.
|
4. Metallni sandon – taxta ustida kesish
|
1.Metall tasmani kesish.
|
1. Kesish joylari (chiziqlar) ikki tomonidan bo‘r bilan belgilanadi. Metall tasma sandon – taxtaga qo‘yiladi, zubilo chiziqqa to‘g‘ri o‘rnatiladi va tasma dastlab bir tomondan taxminan yarim qalinlikda chala kesiladi (qalinligiga qarab tasma tirsak ѐki yelka zarb qo‘llanib kesiladi).
|
2. Dumaloq va kvadrat chiziqlarni kesish.
|
2. Kesish joyi bo‘r bilan hamma tomondan belgilab chiqiladi. Kesish paytida chiziq aylantirilib, hamma tomondan chala kesib o‘tiladi. Kesiladigan bo‘lak sindirib olinadi.
|
Metall listini kesish.
|
3. Qalinligiga qarab, list bir necha o‘tishda kesiladi. Birinchi o‘tishda zubilo rejalash chizig‘iga o‘rnatilib, list chala (tirsak zarbi bilan) kesiladi. Keyingi o‘tishlar ham zubiloni yasalgan iz bo‘ylab surish orqali bajariladi (qalinligiga qarab list yelka ѐki tirsak zarb berib kesiladi). Kesish yengil zarb bilan tugallanadi.
|
Metall listdan zagotovka kesib olish.
|
4.Avval metall listi chala kesilib, so‘ng zagotovka to‘la kesib olinadi. Kesishda zagotovka rejalash shaklining har tomonida 1,5-2 mm masofa qoldiriladi.
|
5. Pnevmatik kesish bolg‘asi bilan kesish
|
Metallni pnevmatik kesish bolg‘asi bilan kesish.
|
1. Havo shlangi bolg‘achaga ulanadi va tepkiga bosib, uning ishlashi salt yurishda tekshirib ko‘riladi. Zubiloning orqa uchi bolg‘a sopiga shunday kiritiladiki, ish vaqtida zubilo tig‘i dastak tekisligiga perpendikulyar joylashadi. O‘ng qo‘l bilan bolg‘aning dastasidan, chap qo‘l bilan esa, zubiloning uchidan ushlanadi, zubilo kesuvchi qirrasi bilan ishlov beriladigan joyga o‘rnatilib, bolg‘a ishga tushiriladi. Ishni bajarishda bolg‘aga ikki qo‘l bilan bosiladi. Qirindi qalinligi bolg‘a qiyaligini o‘zgartirib, me’ѐrlanish yuz beradi.
|
6. Kesish asboblarini charxlash va tig‘ qirovini to‘kish
|
Zubilo (kreysmeysel) ni charxlash va qirovini to‘kish.
|
1.Charxlash stanogi tagligi shunday o‘rnatilishi kerakki, taglik va abraziv doira chekkasi o‘rtasidagi oraliq 2-3 mm dan oshmasin. Ixota ekrani ochilib, stanok ishga tushiriladi. Zubilo (kreysmeysel) ikkala qo‘l bilan ushlanadi va chap qo‘l bilan taglikka tayanib, doira chekkasiga 30-400 burchak holatida joylashtiriladi. Zubilo (kreysmeysel) doira chekkasi bo‘ylab chapga va o‘ngga suriladi, tig‘i (charxlash uchun) suvga botirilib, har ikki tomoni bir tekis charxlanadi. Charxlash burchagi ishlov beriladigan materialga qarab tanlanadi. By burchak andozada tekshiriladi. Tig‘ qirovi qayroqda to‘kiladi.
|
2. Ariqcha ochqichni charxlash va qirovini to‘kish.
|
2. Ariqcha ochqich tig‘ning pastki yarim doira qismi charxlanadi.Doira chekkasida ariqcha ochqichning yuqorigi qiyaligi ishlov beriladigan materialga muvofiq; burchak holatida charxlanadi.
|